José María Arizmendiarrieta: przedsiębiorstwo w służbie człowieka"Współpraca jest potężną dźwignią, która zwielokrotnia nasze mocne strony".Jest to jedno z najbardziej znanych zdań biskajskiego księdza José Maríi Arizmendiarriety, urodzonego w 1915 roku. założyciel inicjatywy znanego jako "doświadczenie spółdzielcze Mondragón". Od setnej rocznicy jego urodzin w 2015 r. Kościół oficjalnie uznał go za "czcigodnego", w następstwie uznania przez Stolicę Apostolską heroiczności jego cnót.
Rzeczywiście, współpraca wewnętrzna i współpraca między spółdzielniami są prawdopodobnie najważniejszymi cechami, które odróżniają funkcjonowanie przedsiębiorstw spółdzielczych od konwencjonalnych przedsiębiorstw. Współpraca wewnętrzna byłaby zatem nie tylko cnotą moralną, ale także wartością przedsiębiorczą, cechą charakterystyczną odnoszących sukcesy przedsiębiorstw. Jedną z głównych trosk dzisiejszych liderów biznesu (nie tylko tutaj, ale także w pozostałej części świata, w mniejszym lub większym stopniu) jest znalezienie sposobów na zaangażowanie wszystkich pracowników firmy w zadanie uczynienia jej konkurencyjną, aby mogła rozwijać się na zglobalizowanym rynku.
Jednak według różnych badań przeprowadzonych w różnych częściach świata, zaledwie 20 % specjalistów czuje się zaangażowanych w cele organizacji, dla której pracują. Jeśli chodzi o identyfikację przyczyn tego niezadowolenia, na pierwszy plan nieuchronnie wysuwają się problemy związane ze stylem przywództwa menedżerów, którzy wyraźnie przeceniają swój wkład (na przykład, zgodnie z badaniem przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych, 84 % menedżerów średniego szczebla i 97 % kadry kierowniczej stwierdziło, że znajdują się wśród 10 % najlepszych pracowników w swojej firmie pod względem wydajności). Z kolei wzmocnienie pozycji jest czynnikiem, który najsilniej koreluje z zaangażowaniem pracowników, a odpowiedzialność ma największy wpływ na wydajność pracowników.
Co ciekawe, jedną z nowatorskich rekomendacji wśród propozycji przedstawionych przez niektórych guru z zarządzanie aby osiągnąć większe zaangażowanie pracowników okazuje się być "budowanie społeczności" w firmie. Według jej propagatorów "przynosi to plony zaangażowania, zdolności i kreatywności, których nie można wydobyć z suchej ziemi biurokracji". Opiera się to na zdefiniowaniu "Misji", w którą warto się zaangażować, wyrażaniu otwartej komunikacji i przejrzystych informacji oraz pielęgnowaniu kultury współodpowiedzialności i swobody podejmowania decyzji, a także wzajemnego szacunku wśród pracowników na wszystkich szczeblach. Są to cechy, które można doskonale wywnioskować z nauczania Nauki Społecznej Kościoła.
Z drugiej strony, spór między interesami pracodawców a interesami pracowników staje się drugorzędny, gdy stawką jest przetrwanie samej firmy. "Walka klas" z wczesnych dni kapitalizmu jest korygowana do tego stopnia, że istnieją potężne, nakładające się na siebie interesy wszystkich podmiotów zainteresowanych sukcesem każdego projektu biznesowego.
Konfrontacja ustępuje miejsca współpracy, którą José María Arizmendiarrieta głosił nie tylko dla przedsiębiorstw spółdzielczych, ale także dla całego życia społecznego.. "Solidarność jest kluczem, a nawet, jeśli chcesz, tajemnicą atomową, która zrewolucjonizuje całe życie społeczne. Współpraca jest sekretem prawdziwego życia społecznego i kluczem do pokoju społecznego".. Takie oświadczenie jest składane w kontekście silnego przekonania: "Współpraca we wszystkim, aby wszystko było owocem wysiłku i poświęcenia wszystkich, a chwała była również wspólna".Obejmuje to zatem udział pracowników w wynikach firmy.
Fantastyczny rozwój firm zainspirowanych Przemyślenia Arizmendiarriety było i nadal jest przedmiotem badań ekspertów biznesowych i liderów społecznych na całym świecie. Nawet przy słabościach, które są nieodłącznym elementem każdego ludzkiego przedsięwzięcia, wykazali oni, że firmy, które dążą do sukcesu w oparciu o wartości współpracy, solidarności i pracy zespołowej, są w stanie konkurować nawet na globalnym rynku, na którym zapotrzebowanie na wydajność jest warunkiem przetrwania.
Ale oprócz uzasadnionej dumy z pracy, którą wspólnie wykonaliśmy, zdradzilibyśmy ducha Arizmendiarriety, gdybyśmy byli zadowoleni z osiągniętych wyników. "Zawsze jest jeszcze jeden krok do zrobienia".Przesłanie to apeluje o próbę zastosowania wartości, które były przyczyną jego sukcesu, w innych realiach biznesowych i społecznych.
Jeśli Arizmendiarrieta początkowo próbował zreformować spółkę akcyjną, szukając formuł partycypacji i współpracy między akcjonariuszami, pracownikami i menedżerami, co okazało się niemożliwe w ramach ówczesnego prawodawstwa, spójne byłoby pójście za nim i ponowna próba wprowadzenia wartości humanistycznych również do konwencjonalnych firm.
Z drugiej strony, instytucje edukacyjne, które powstały w wyniku współpracy (takie jak niektóre szkoły), pokazują skuteczność i efektywność modelu opartego na współpracy i współodpowiedzialności wszystkich podmiotów zaangażowanych w projekt. Warto zatem zbadać długoterminowe możliwości rozwoju takiego modelu, zwłaszcza w czasach, gdy zasoby publiczne będą szczególnie ograniczone i muszą być starannie zarządzane, aby mogły być maksymalnie wykorzystane społecznie.
Trwający obecnie proces kanonizacji Arizmendiarriety nie może być zatem jedynie powodem do uznania, ale także wezwaniem do "przejęcia pałeczki", aby spróbować zastosować, tu i teraz, wartości, które głosił. Dokonałoby się to między innymi poprzez podejmowanie inicjatyw inspirowanych współpracą w różnych obszarach życia gospodarczego i społecznego (a być może także w sektorze publicznym), podejmowanie ryzyka i akceptowanie niedoskonałości wynikających z naszej ludzkiej kondycji, ale z nadzieją na przyczynienie się do poprawy, nawet skromnej, naszego społeczeństwa, czyniąc je bardziej sprawiedliwym i zjednoczonym.
Prezes Fundacji Arizmendiarrieta
