Świat

Msza w katedrze genewskiej po pięciu wiekach

29 lutego przyszłego roku zostanie odprawiona Msza św. w katedrze w Genewie (Szwajcaria), która wraz z reformacją protestancką przeszła w ręce kalwinów. Ostatnia uroczystość miała miejsce w 1535 roku, czyli prawie pięć wieków temu, w czasach Kalwina. "Jest to mocny gest ekumeniczny", zaznacza Abbé Desthieux.

Pedro Estaún-16 lipca 2020 r.-Czas czytania: 5 minuty

Stosunki między władzami katolickimi i kalwińskimi są doskonałe w Szwajcarii, kraju, w którym w szczególny sposób żyje się szacunkiem dla wszelkiego rodzaju wierzeń i kultur. W tym kontekście w ostatnich miesiącach odbyły się rozmowy między Abbé Pascalem Desthieux, wikariuszem Episkopatu Genewy, a władzami kalwińskimi, w których uzgodniono, że 29 lutego odbędzie się Msza św. w katedrze św. Piotra. Jest to z pewnością świetna wiadomość dla katolików.

Będzie to pierwsza Msza św. po owym 8 sierpnia 1935 r., kiedy zawieszono sprawowanie Eucharystii, a koncelebrować będzie wielu kapłanów. Słowo powitalne wygłosi przewodniczący Kościoła Protestanckiego w Genewie, pastor Emmanuel Fuchs, a ceremonii będzie przewodniczył Pascal Desthieux. Kościół w Genewie należy do diecezji Fryburg-Lausanne-Genewa i Neuchâtel, z siedzibą episkopatu w katolickim kantonie Fryburg. Od poprzedniej Mszy Świętej minęły 484 lata. 

Dziś katedra nadal utrzymuje kult protestancki, a także jest miejscem oficjalnych uroczystości Rady Państwa i tym podobnych. Dziś katedra może być postrzegana jako atrakcja turystyczna, odwiedzana przez wiele osób, a w niedzielne poranki jest miejscem kultu. Odbywają się tam również koncerty i oficjalne imprezy.

Genewa bez kalwińskiej większości

Turyści nie znajdą tu żadnych elementów, które mogłyby zapraszać do modlitwy, choć nadal zachowuje ona majestat religijnej świątyni. Na zimnych ścianach, pozbawionych obrazów i zdjęć, znajdują się jednak tablice przypominające niektóre wydarzenia z tych wieków. Na jednym z nich widnieje następujący tekst napisany doskonałą łaciną: "W roku 1535, po obaleniu tyranii rzymskiego antychrysta i zniesieniu przesądów, święta religia Chrystusa została przywrócona w swej czystości...". Duży ołtarz przewodniczy nawie środkowej i jest pusty, choć od czasu do czasu pojawia się na nim duża Biblia. W niepozornym miejscu stoi prosty fotel z napisem "Krzesło Calvina

Dziś ludność Genewy nie jest już w przeważającej mierze kalwińska. W wyniku możliwości pracy w tym kraju, wiele osób przybyło z innych miejsc o tradycji katolickiej, takich jak Włochy, Ameryka Łacińska, Portugalia, Francja i Hiszpania. W Genewie mieszkają dziś ludzie 190 różnych narodowości, głównie dlatego, że jest ona siedzibą różnych organizacji międzynarodowych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Prawa Człowieka, Prawa Humanitarne i Uchodźców, Pokój, Rozbrojenie, Bezpieczeństwo, Gospodarka i Rozwój oraz Świat Pracy... Miasto liczy ponad 500 000 mieszkańców, z czego 180 000 to ochrzczeni katolicy, a Kościół katolicki administruje 52 parafiami. 

Obecność chrześcijan przed 313 r.

Od początku naszej ery obecna Genewa była częścią Imperium Rzymskiego. Kult Jowisza, Merkurego, Neptuna i Cybele pozostawił ślady widoczne do dziś. Nie mamy dokładnych danych na temat przybycia pierwszych ewangelistów na te ziemie, ale mogło to być przed końcem I wieku. Starożytni dużo się przemieszczali; świadczą o tym podróże św. Pawła. Kontakty między Rzymem a prowincjami były ciągłe dzięki inteligentnie zorganizowanej sieci dróg, a Genewa leży na skrzyżowaniu dwóch ważnych osi ruchu w Europie Zachodniej, z północy na południe i ze wschodu na zachód. Dojazd z Rzymu mógł odbywać się przez Wielką Przełęcz Świętego Bernarda przez Alpy lub z Lyonu, gdzie wkrótce znaleźli się chrześcijanie. 

Nie wiemy, kto mógł być pierwszym apostołem Genewy, ale pewne jest, że przed edyktem mediolańskim istniała tam obecność chrześcijan. Nie ma zapisów o prześladowaniach religijnych na tych ziemiach, w zasadzie nie czci się męczenników z tych wczesnych wieków, ale wydaje się, że był tam biskup, co oznaczało wspólnotę chrześcijańską. 

Kiedy w IV wieku Cesarstwo stało się oficjalnie chrześcijańskie, w mieście tym istniała już organizacja kościelna i rozwijało się życie chrześcijańskie. Istnieją dowody na istnienie już w IV wieku podwójnej katedry: jednej dla katechumenów z jej baptysterium przez zanurzenie i drugiej dla ochrzczonych wiernych, a także pewnej wielkości wspólnoty chrześcijańskiej. Biskup odgrywał kluczową rolę w rządzeniu miastem. 

Wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie w VI w., Frankowie osiedlili się w Genewie w 443 r. Katedra została powiększona i wzbogacona, a życie religijne wzrosło. Później, w IX wieku, za czasów Karolingów, Genewa była rządzona przez hrabiów, a w 888 roku weszła w skład królestwa Burgundii. W tym czasie powstało kilka wiejskich parafii. 

W 1032 roku Genewa została włączona do Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Życie religijne w mieście i okolicy rozwijało się nadal, zachowując autentyczne wierzenia i pod rządami papieża z Rzymu. Katedra pozostaje centrum działalności religijnej, choć jest stale remontowana, czasem z powodu pożarów, jak np. ogromny pożar w 1430 r., a czasem w celu powiększenia jej pojemności. 

Reformacja protestancka

W XVI wieku reformacja propagowana przez Lutra wstrząsnęła całą Europą. Jak wiadomo, ten urodzony w Niemczech ksiądz propagował nowy kościół, w którym papież rzymski nie miałby całkowitej supremacji, w którym wiara byłaby ponownie główną siłą napędową religii i w którym unicestwiono by korupcję religijną. W swoich 95 tezach Luter bronił wiary chrześcijańskiej jako zasadniczej siły napędowej religii i tym samym sprzeciwiał się sposób działania które Kościół katolicki realizował w średniowieczu. 

W Genewie inicjatorem tego nowego nurtu był urodzony we Francji pastor Guillaume Farel, któremu wkrótce udało się doprowadzić do potępienia i wydalenia z miasta Kościoła rzymskiego. 21 maja 1536 roku na publicznym placu Genewy, ustanawiając teokrację, udało mu się skłonić wszystkich do zgody na zamieszkanie w mieście. "według Ewangelii i słowa Bożego", co otworzyło drzwi do ogromnej władzy: zjednoczenia Ewangelii z rządem. 

Podczas spotkania z Janem Kalwinem, który w wieku 26 lat był już znany w całej Europie ze swoich prac nad chrześcijaństwem reformowanym, namówił go do osiedlenia się w Genewie, aby pomóc mu w założeniu tej nowej linii chrześcijańskiej. I to głównie Kalwin przełamał w tym mieście nowe zasady protestantyzmu. Obdarzony bardziej logicznym i rygorystycznym umysłem niż Luter, Kalwin doprowadził podstawowe założenia doktryny protestanckiej do ich ostatecznych konsekwencji.

Kalwin w Genewie

Protestantyzm kalwiński został bardzo dobrze przyjęty w Genewie, gdzie Kalwin osiadł na stałe w 1541 roku. Na jego prośbę Rada zarządzająca miastem zakazała hazardu, tańców, przeklinania i rozrywek, nakazała uczęszczanie na kazania i lekcje katechizmu. Wszyscy mieszkańcy musieli przyrzec posłuszeństwo władzy religijnej lub opuścić miasto. Powołano radę, składającą się z pastorów odpowiedzialnych za kult i kazania, którzy w praktyce mieli rządzić miastem. Tych, którzy się nie zgadzali i sprzeciwiali, karano, a wielu stracono. W ciągu pięciu lat w populacji liczącej 20 000 dusz wykonano 68 egzekucji, wśród nich był Hiszpan Servetus. Od tej pory katedra, zachowując tytuł katedry św. Piotra, należała do kalwińskiego Kościoła Reformowanego i stała się główną siedzibą kultu protestanckiego.

8 sierpnia 1535 r., po kazaniu Farela broniącego reformacji, ikonoklaści zniszczyli ołtarze, obrazy, zdjęcia i ozdoby oraz połamali organy. Wspaniałe ołtarzyki autorstwa Conrada Witza ofiarowane przez biskupa Franciszka de Metz w 1444 roku zostały zdemontowane, a rzeźby rozbite. Rada 10 sierpnia podjęła decyzję o zawieszeniu Mszy na dobre. Reformacja stała się oficjalna w Genewie 21 marca 1536 r. i została ogłoszona w krużganku katedry. 

Działalność Kalwina w tym mieście była bardzo intensywna i skuteczna. Jeden z jego uczniów, Szkot John Knox, posunął się do stwierdzenia, że Kościół genewski był najdoskonalszym Kościołem na świecie. "szkoła Chrystusa, jaka kiedykolwiek istniała na ziemi od czasów apostołów". Katolicy byli prześladowani i wypędzani, dopiero w XIX wieku uzyskali pewne prawa.

AutorPedro Estaún

Biuletyn informacyjny La Brújula Zostaw nam swój e-mail i otrzymuj co tydzień najnowsze wiadomości z katolickim punktem widzenia.
Banery reklamowe
Banery reklamowe