Państwo Watykańskie dawniej i dziśTuryści rzadko robią sobie z nimi zdjęcia, nie noszą zbroi ani halabard, hełmów ani pióropuszy, w przeciwieństwie do słynnych Watykańska Gwardia Szwajcarska. Są to członkowie Żandarmerii Watykańskiej, zmilitaryzowanych sił policyjnych, ubrani w kolorze granatowym, jak wiele sił policyjnych na całym świecie, a latem w białe koszule z krótkim rękawem, i przechodzą prawie niezauważeni pośród wspaniałych watykańskich obrzeży.
"Pracujemy dla bezpieczeństwa papieża i Watykanu, Gwardia Szwajcarska często odbiera honory, ale to dobrze" - zwierzał się z wielką pokorą żandarm zapytany o różnicę między obiema siłami.
Jest to specjalny oddział nadzoru liczący około 150 członków, który jest odpowiedzialny za funkcje papieża w zakresie porządku publicznego, bezpieczeństwo granic Państwa Watykańskiego, strzeżenie mienia Muzeów Watykańskich, a także rolę policji sądowej.
Jest też Orkiestra Muzyczna Korpusu Żandarmerii, która została reaktywowana w 2007 roku z około 100 muzykami, ochotnikami i z zespołów wojskowych, a także z Kapeli Państwa Watykańskiego, dawniej Palatyńskiej Gwardii Honorowej.
Kiedy wchodzi się do Watykanu przez Porta Sant'Anna, przez Aulę Pawła VI lub przez Łuk Dzwonów, Gwardia Szwajcarska pyta, dlaczego chce się wejść, następnie przechodzi się do drugiego posterunku prowadzonego przez Żandarmerię, która sprawdza dokumenty i daje zwiedzającym przepustkę. Natomiast "Porta del Perugino" jest bezpośrednio przez nich zarządzana, podobnie jak mały ruch wewnątrz tej 44-hektarowej posiadłości otoczonej wysokimi murami i wieżami.
Monitorują również kamery monitoringu i budynki eksterytorialne, w tym pozostałe trzy bazyliki papieskie, św. Kaliksta i inne budynki Stolicy Apostolskiej, jak np. Castel Gandolfo. Nie zapominając, że przed podróżami apostolskimi delegacja podróżuje, aby monitorować bezpieczeństwo Ojca Świętego, pamiętając, że w wielu krajach dochodzi nawet do sytuacji wojny domowej.
Plac Świętego Piotra, który jest zawsze otwarty dla publiczności, jest natomiast pod nadzorem włoskiej "Polizia di Stato", która ściśle współpracuje z włoską żandarmerią. WatykanW szczególności, gdy papież składa wizyty w Rzymie, we Włoszech, lub do lotniska przed wylotem do innego kraju. Natomiast w drodze do Bazyliki św. Piotra, po wykrywaczach metalu, jurysdykcję sprawuje Żandarmeria. Stanowi ona stałą straż 24 godziny na dobę, każdego dnia w roku.
Historia Żandarmerii Watykańskiej
Historia tego korpusu wojskowego sięga daleko wstecz, jak prawie wszystko w Watykanie. Na przestrzeni wieków zmieniał on nazwy i role, ale nie swoją główną funkcję. Pierwsza papieska straż pochodzi od Konstantyna, po Edykcie Mediolańskim. Tymczasem oficjalne ukonstytuowanie się żandarmerii datuje się na rok 1816 wraz z papieżem Piusem VII i przywróceniem państw papieskich, w środkowej części Włoch (Lacjum, Umbria, Marche i Emilia Romagna po upadku Napoleona Bonaparte i Kongresie Wiedeńskim).
Najpierw nosiła nazwę "Reggimento dei Veliti Pontifici", potem "Corpo della Gendarmeria Pontificia", a w 1849 roku, wraz z końcem Republiki Rzymskiej i powrotem z wygnania w Gaecie, papież Pius IX nazwał ją "Corpo dei Carabinieri Pontifici", ponieważ charakteryzowały ich karabinki.
Korpus dał dowód samopoświęcenia i odwagi w obliczu ataku wojsk piemonckich w 1870 roku, kiedy to weszły one do Rzymu przez "wyłom w Porta Pia", zmuszając Piusa IX do wycofania się do Watykanu z niewielkim zalążkiem żandarmów jako korpusu bezpieczeństwa i obrony, aż do 1929 roku, kiedy to podpisano Pakty Laterańskie.
W 1970 roku papież Paweł VI ogłosił rozwiązanie różnych sił zbrojnych Watykanu, z wyjątkiem Gwardii Szwajcarskiej. Powstał nowy papieski korpus zbrojny pod nazwą "Corpo di vigilanza dello Stato della Città del Vaticano", aż do 2002 roku, kiedy to po zamachu na św. Jana Pawła II korpus został zreformowany, zmieniono protokoły bezpieczeństwa i przyjęto obecną nazwę: "Corpo della Gendarmerie dello Stato dell Città del Vaticano". Numerem jeden, inspektorem generalnym od 2019 roku jest generał Gianluca Gauzzi Broccoletti.
Wstąpienie do żandarmerii
Co roku otwierane są podania dla młodych ludzi w wieku od 21 do 24 lat, którzy chcą wstąpić do żandarmerii, są katolikami, mają nie mniej niż 1,80 m wzrostu, przy czym preferowane są osoby wywodzące się z organów ścigania, mają odpowiedni profil moralny i przechodzą surowe testy przydatności fizycznej, m.in. biegną kilometr w czasie poniżej 3,30 min.
Ci, którzy zdadzą testy, zostają żandarmami na okres próbny, rozpoczynając okres próbny. Jeśli przejdą dwuletni okres, stają się Żandarmami, z pensją około 1500 euro miesięcznie (we Włoszech równowartość pensji nauczyciela szkolnego). Role pełnią oficerowie, podoficerowie i żołnierze, ich kapelan jest zawsze bardzo blisko nich, swoją obecnością i dawaniem ciągłej formacji duchowej. Wszyscy oni wiedzą, że gdyby w trakcie służby coś im się stało, korpus zagwarantuje przyszłość ich żonom i dzieciom.
