Cztery proroctwa Kaplicy Ukrzyżowania Grobu ŚwiętegoPo opowiedzeniu wydarzeń związanych ze zmartwychwstaniem (J 20, 1-9), Jan czuje się zmuszony przeprosić za swoją niewiarę i kończy wyjaśnieniem: "Albowiem aż do tego czasu nie rozumieli Pisma, że zmartwychwstał" (J 20, 9). Tymi słowami ewangelista wyjaśnia, dlaczego dopiero teraz, w obliczu pustego grobu i złożonych lnianych obrusów, obaj uczniowie ("mieli": w liczbie mnogiej: Piotr i Jan) uwierzyli w zmartwychwstanie Jezusa. To pojęcie zostało już przewidziane w J 2:22: "Gdy zmartwychwstał, przypomnieli sobie uczniowie, że to powiedział, i uwierzyli Pismu i słowu, które wypowiedział Jezus".
Idea ta nie jest wyjątkowa dla Jana, jak widzimy w słowach Jezusa skierowanych do uczniów w Emaus: "Wtedy rzekł do nich: "Jakże jesteście głupi i tępi, że wierzycie w to, co powiedzieli prorocy! Czyż nie było konieczne, aby Mesjasz to wycierpiał i tak wszedł do swojej chwały?". I zaczynając od Mojżesza i wszystkich proroków, wyjaśnił im, co było powiedziane o Nim we wszystkich Pismach [...]. I rzekł im: "To wam powiedziałem, gdy byłem z wami, aby się wypełniło wszystko, co napisane jest o mnie w Prawie Mojżesza i u Proroków, i w Psalmach". Wtedy otworzył ich umysły, aby zrozumieli Pisma.. I rzekł do nich: "Tak jest napisane: Mesjasz będzie cierpiał i trzeciego dnia zmartwychwstanie..." (Łukasza 24:25-27, 44-46).
Tę samą potrzebę zrozumienia Pisma Świętego w celu właściwej interpretacji śmierci i zmartwychwstania Chrystusa odnajdujemy u Pawła: "Przekazałem wam bowiem przede wszystkim to, co i ja otrzymałem, że Chrystus umarł za nasze grzechy zgodnie z Pismem i że został pogrzebany, i że zmartwychwstał trzeciego dnia zgodnie z Pismem" (1 Koryntian 15:3-4).
Jednak Ewangelia Jana nie wspomina żadnego fragmentu Pisma Świętego, z którego można by wywnioskować, że Pan miał powstać z martwych. Musimy więc szukać takich odniesień w innych fragmentach Nowego Testamentu mówiących o zmartwychwstaniu. Tak więc znajdujemy:
- Psalm 2, 7 cytowany w Dziejach Apostolskich 13, 32-37: o zmartwychwstaniu i wiecznym panowaniu Dawida. W egzegezie tych dwóch tekstów Jezus wyłania się jako obiecany mesjański król, Syn Boży, którego zmartwychwstanie wypełnia boskie obietnice, zwłaszcza dotyczące wiecznego i powszechnego panowania Jego Syna.
- Psalm 16, 10 cytowany w Dziejach Apostolskich 2, 27ff i Dziejach Apostolskich 13, 35: o niezniszczalności zmartwychwstałego ciała. Fragmenty te są ze sobą powiązane, aby odnieść zmartwychwstanie Jezusa do niezniszczalności ciała Mesjasza.
- Psalm 110, 1.4 wspomniany w Liście do Hebrajczyków 6, 20: o zmartwychwstaniu i wiecznym kapłaństwie Melchizedeka. Oba fragmenty biblijne odnoszą się do zmartwychwstania Jezusa i Jego roli jako wiecznego Najwyższego Kapłana według porządku Melchizedeka.
- W Izajasza 53, 10-12 odnosi się do Rzymian 4, 25: o zmartwychwstaniu Jezusa i jego powszechnym zbawczym znaczeniu. Te fragmenty z Izajasza 53 i Rzymian 4 są powiązane w chrześcijańskim rozumieniu zmartwychwstania Jezusa i jego znaczenia dla zbawienia ludzkości.
- W Ewangelii Mateusza 16, 21; 17, 23; 20, 19 (i par.) znajdujemy przepowiednie Jezusa dotyczące Jego zmartwychwstania. Są to przepowiednie samego Jezusa dotyczące Jego śmierci i zmartwychwstania.
Zanim zaczniemy szczegółowo studiować każdy fragment, warto podkreślić dwa kluczowe aspekty tych tekstów Starego Testamentu w odniesieniu do zmartwychwstania Jezusa.
1) Niedostatek i niejasność cytatów. W Nowym Testamencie znajdujemy niewiele odniesień do Starego Testamentu wspierających zmartwychwstanie Jezusa. Fragmenty te, oprócz tego, że nie są obfite, są niejasne i na pierwszy rzut oka nie wydają się być związane ze zmartwychwstaniem. W rzeczywistości dla dr. William Lane CraigTo właśnie ta trudność doprowadziła wielu uczonych do odrzucenia XIX-wiecznego poglądu, że uczniowie uwierzyli, iż Jezus zmartwychwstał, czytając takie fragmenty Starego Testamentu. W rzeczywistości droga uczniów była odwrotna: od dowodów zmartwychwstania do głębszego zrozumienia Pisma Świętego.
2. nowatorska perspektywa. Pojawia się tu jednak interesujący paradoks: przed uwierzeniem w zmartwychwstanie Jezusa nikt nie zinterpretowałby tych tekstów Starego Testamentu w ten sposób. Dopiero po zweryfikowaniu autentyczności zmartwychwstania uczniowie zwrócili się do Starego Testamentu w poszukiwaniu tekstów pomocniczych. Wymagało to odczytania tych fragmentów w innowacyjny sposób, z perspektywy, której nie uznaliby za uzasadnioną bez przekonania, że Jezus zmartwychwstał. W ten sposób zmartwychwstanie Jezusa zmieniło interpretację starożytnych tekstów: stało się kluczem hermeneutycznym, który oświetla cały Stary Testament.
Ostatnie ważne wyjaśnienie: chociaż biblijne odniesienia do zmartwychwstania Jezusa Chrystusa są nieliczne i niejasne, cztery główne tematy, do których się odnoszą - wieczne panowanie Dawida, niezniszczalność i zwycięstwo nad śmiercią, wieczne kapłaństwo Melchizedeka i usprawiedliwienie przez jego ofiarę - dostarczają nam hermeneutycznego klucza do zrozumienia całego Pisma Świętego. Te cztery tematy w pewnym sensie funkcjonują jako narzędzia interpretacyjne dla setek fragmentów Starego Testamentu. Przyjrzyjmy się im pokrótce.
Zmartwychwstanie i wieczne panowanie Dawida
Z jednej strony mamy Psalm 2, który przedstawia namaszczenie mesjańskiego króla, tj. przeznaczonego do panowania nad narodami. W tym kontekście werset 7 mówi: "Ogłoszę dekret Pana; powiedział do mnie: 'Jesteś moim synem; dziś cię zrodziłem'". Koronacja i namaszczenie króla w Izraelu było uroczystym i znaczącym wydarzeniem, ponieważ jego inwestytura stanowiła boskie uznanie jego autorytetu.
W Psalmie 2 obecne są dwie wielkie obietnice mesjańskie: uniwersalne królowanie i boskie synostwo, które leży u jego podstaw. Obietnice te, choć odnoszą się do dynastii Dawida, wypełnią się dopiero po zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. Tak rozumieli to Paweł i Barnaba, którzy w swoim nauczaniu w Antiochii łączyli Psalm 2 z Jezusem Chrystusem i Jego zmartwychwstaniem: "Przynosimy wam dobrą nowinę, że obietnicę, którą Bóg dał naszym ojcom, wypełnił wobec nas, swoich dzieci, wzbudzając Jezusa z martwych. Tak jest napisane w drugim psalmie: "Ty jesteś moim Synem, dziś Cię zrodziłem". A to, że wzbudził Go z martwych, aby nigdy nie powrócił do zepsucia, jest wyrażone w ten sposób: "Wypełnię wobec ciebie święte i pewne obietnice dane Dawidowi" [Iz 55:3]. Dlatego w innym miejscu mówi: "Nie pozwolisz, aby Twój święty doświadczył zepsucia" [Ps 16:10]. Dawid ... doświadczył zepsucia. Ale ten, którego Bóg wskrzesił, nie doznał zepsucia" (Dz 13:32-37). Argumentują, że zmartwychwstanie Jezusa stanowi wypełnienie Bożych obietnic danych Dawidowi, że da mu tron na wieki (Dz 13:36-37). Tak więc, gdy obietnice te wypełniają się w Jezusie, staje się on prawdziwym spadkobiercą tronu Dawida; prawdziwym Królem, Synem Bożym z Psalmu 2.
Boże obietnice przyznania wiecznego potomstwa królowi Dawidowi znajdują się w wielu miejscach Starego Testamentu W ten sposób widzimy, jak zmartwychwstanie Jezusa jest wydarzeniem, które łączy Stary i Nowy Testament, objawiając wierność Boga Jego obietnicom i Jego odkupieńczy plan dla ludzkości poprzez Jezusa Chrystusa.
Niezniszczalność zmartwychwstałego ciała
Fragmenty Psalmu 16 oraz Dziejów Apostolskich 2 i 13 są ze sobą powiązane, aby podkreślić, w jaki sposób zmartwychwstanie wypełnia proroctwa o nieuszkodzeniu ciała Mesjasza.
Psalm 16, 10 głosi: "Bo nie porzucisz mnie w krainie umarłych, ani nie pozwolisz, by Twój wierny ujrzał zepsucie". Werset ten jest dwukrotnie cytowany w Dziejach Apostolskich 2:27,31, aby podkreślić, że Bóg nie pozwoli, aby Jego Święty doświadczył zepsucia: "Bo nie porzucisz mnie w miejscu umarłych, ani nie pozwolisz, aby Twój Święty doświadczył zepsucia. Nauczyłeś mnie ścieżek życia, napełnisz mnie radością przed swoim obliczem. Bracia, pozwólcie, że powiem wam szczerze: patriarcha Dawid umarł i został pochowany, a jego grób jest wśród nas do dziś. Ponieważ jednak był prorokiem i wiedział, że Bóg złożył mu przysięgę, iż posadzi na swoim tronie jednego z jego potomków, przewidując to, mówił o zmartwychwstaniu Mesjasza, mówiąc, że nie pozostawi go w miejscu umarłych i że jego ciało nie ulegnie zepsuciu" (Dz 2, 27-31). Piotr konkluduje, że - podobnie jak patriarcha Dawid, który umarł i został pochowany - psalm prorokuje o zmartwychwstaniu Mesjasza.
Należy zauważyć, że chociaż sam psalm nie dotyczy zmartwychwstania, ale uniknięcia śmierci, Piotr nadaje psalmowi nową interpretację, mówiąc, że przepowiada on zmartwychwstanie Mesjasza. Ta nowatorska interpretacja jest możliwa dopiero po wydarzeniu zmartwychwstania; wcześniej nie byłaby uzasadniona.
Istnieje również inne odniesienie do Psalmu 16:10 w Dziejach Apostolskich 13:35-37, jak już widzieliśmy, gdzie podobny argument dotyczy zmartwychwstania jako warunku wstępnego dla niezniszczalności ciała. Krótko mówiąc, niezniszczalność ciała Jezusa i Jego zwycięstwo nad śmiercią są nierozerwalnie związane z Jego zmartwychwstaniem.
Zmartwychwstanie i wieczne kapłaństwo Melchizedeka
Zarówno Psalm 110, jak i List do Hebrajczyków 6 odnoszą się do postaci Jezusa i Jego roli jako Najwyższego Kapłana według porządku Melchizedeka.
Psalm 110 rozpoczyna się boskim zaproszeniem: "Pan przemówił do Pana mego: 'Siądź po prawicy mojej, a nieprzyjaciół twoich uczynię podnóżkiem stóp twoich'". Tutaj Pan (Bóg Ojciec) zaprasza Mesjasza (Chrystusa) do zajęcia honorowego miejsca i autorytetu po Jego prawicy. Pozycja ta symbolizuje wywyższenie i władzę Mesjasza nad wszystkimi rzeczami. Jest to zatem psalm królewski i mesjański.
Później w w. 4 mówi: "Pan przysiągł i nie żałuje: 'Ty jesteś wiecznym kapłanem według obrządku Melchizedeka'". Właśnie mówił o autorytecie Mesjasza jako króla (w. 1), a teraz o jego roli jako kapłana. Połączenie tych dwóch funkcji jest znaczące, ponieważ stwierdza, że Mesjasz będzie "wiecznym kapłanem według obrządku Melchizedeka", tajemniczej postaci, opisanej w Starym Testamencie jako kapłan Boga Najwyższego i król Salemu (Jerozolimy). Odniesienie to jest kluczowe, ponieważ sprawował on funkcje kapłańskie przed ustanowieniem kapłaństwa lewickiego.
List do Hebrajczyków 6:20 odnosi się do Jezusa jako wiecznego Najwyższego Kapłana według porządku Melchizedeka. Ma to głębokie implikacje. Kiedy Jezus zmartwychwstaje i wstępuje do nieba, wchodzi do niebiańskiego sanktuarium, które nie zostało stworzone ludzkimi rękami. Niesie ze sobą własną krew jako ofiarę za grzech, podobną do roli arcykapłana w Starym Testamencie podczas Dnia Pojednania. Wzmianka o "obrzędzie Melchizedeka" wskazuje, że Jezus po swoim zmartwychwstaniu sprawuje swoje kapłaństwo w sposób wyższy i wieczny, wykraczając poza system lewicki. Jego ofiara jest doskonała i kompletna. Zarówno w Jego autorytecie jako Króla, jak i w Jego funkcji kapłańskiej według porządku Melchizedeka, ukazana jest Jego boskość i Jego centralna rola w odkupieniu ludzkości.
Zmartwychwstanie Jezusa i jego uniwersalne znaczenie zbawcze
Izajasz 53:10-12 mówi: "Pan chciał go zmiażdżyć cierpieniem i oddać jego życie jako ofiarę przebłagalną: ujrzy swoje potomstwo, przedłuży swoje lata, to, co Pan zechce, będzie mu się dobrze powodziło. Przez trudy swej duszy ujrzy światło, sprawiedliwi nasycą się wiedzą. Mój sługa usprawiedliwi wielu, ponieważ poniósł ich zbrodnie. Dam mu mnóstwo za jego udział i będzie miał mnóstwo za swój łup. Ponieważ wystawił swoje życie na śmierć i został zaliczony do grzeszników, wziął na siebie grzech wielu i wstawił się za grzesznikami". W tym fragmencie odkrywamy dwie rzeczy. Z jednej strony Izajasz prorokuje tutaj o Słudze Cierpiącym, postaci mesjańskiej - która od razu została skojarzona z Jezusem - który będzie cierpiał i odda swoje życie jako przebłaganie za grzechy ludu. Z drugiej strony, potężna idea, że pomimo narażenia swojego życia na śmierć i bycia zaliczonym do grzeszników, zostanie on wywyższony: "ujrzy światło... przedłuży swoje lata": symbolizuje to zmartwychwstanie jako triumf nad śmiercią i gwarancję życia wiecznego.
Z drugiej strony, List do Rzymian 4, 24-25 mówi: "My, którzy wierzymy w tego, który został wzbudzony z martwych, Jezusa Chrystusa, Pana naszego, który został wydany za nasze grzechy i zmartwychwstał dla naszego usprawiedliwienia". Tutaj apostoł Paweł po mistrzowsku łączy zmartwychwstanie Jezusa z naszym usprawiedliwieniem. Jezus został wydany za nasze grzechy, ale zmartwychwstał dla naszego usprawiedliwienia. Oznacza to, że Jego zmartwychwstanie potwierdza Jego dzieło odkupienia i Jego rolę jako Baranka Bożego, który gładzi grzech świata.
Związek między tymi dwoma fragmentami polega na tym, że oba mówią o cierpieniu, śmierci i wywyższeniu Sługi (Jezusa). Zmartwychwstanie Jezusa nie tylko potwierdza Jego tożsamość jako Cierpiącego Sługi z Księgi Izajasza, ale jest także potwierdzeniem wypełnienia Jego zbawczej misji. Rzeczywiście, ofiara Jezusa - jako wiecznego Arcykapłana - została przyjęta przez Ojca jako doskonała ofiara za nasze grzechy.
Przepowiednie Jezusa dotyczące jego zmartwychwstania
Mateusz, w szczególności, przedstawia nam trzy kluczowe momenty, w których Jezus ogłosił swoje przeznaczenie i zmartwychwstanie oraz to, jak uczniowie zareagowali na te przepowiednie.
W Ewangelii Mateusza 16, 21 Jezus zaczyna odsłaniać - w drodze do Jerozolima-którego czeka cierpienie, egzekucja i zmartwychwstanie trzeciego dnia. Wydaje się, że ta pierwsza przepowiednia, choć jasna w swoich warunkach, zdezorientowała uczniów, ponieważ idea cierpienia i zmartwychwstania nie dotarła do ich umysłów.
Zamieszanie utrzymuje się nawet po drugiej przepowiedni, opisanej w Ewangelii Mateusza 17:23. Po cudownym objawieniu na Górze Przemienienia Jezus powtarza swoją nadchodzącą zagładę, ale pomimo tego, że jest bardziej zaznajomiony z tą ideą, nawet trzej najbliżsi mu ludzie jej nie rozumieją.
W trzeciej przepowiedni - Mateusza 20:19 - Jezus dodaje konkretne szczegóły dotyczące jego wydania poganom i jego losu na krzyżu. Jednak nawet po tym dodatkowym wyjaśnieniu uczniowie nadal nie rozumieją rzeczywistości tego, co Jezus im ogłasza.
To dlatego Jan mówi nam: "Bo aż do tego czasu nie rozumieli Pisma, że zmartwychwstanie" (J 20:9). Rzeczywiście, uczniowie nie zrozumieli Pisma Świętego i przepowiedni Jezusa o Jego zmartwychwstaniu, aż do wydarzeń samego zmartwychwstania. Pomimo jasnych przepowiedni Jezusa, uczniowie w pełni zrozumieli ich znaczenie dopiero po zmartwychwstaniu. Dopiero wtedy zaczęli rozumieć, w jaki sposób Pismo Święte zgadza się z przepowiedniami Jezusa o zmartwychwstaniu.
Wniosek
Zmartwychwstanie Jezusa staje się kluczem hermeneutycznym, który oświetla całe Pismo Święte. Ta innowacyjna perspektywa interpretacyjna pojawia się po wydarzeniu zmartwychwstania, które skłoniło uczniów do poszukiwania tekstów Pisma Świętego na jego poparcie. Co więcej, chociaż odniesienia do zmartwychwstania są nieliczne, tematy, których dotyczą - wieczne panowanie Dawida, niezniszczalność, wieczne kapłaństwo Melchizedeka i usprawiedliwienie - dostarczają narzędzi interpretacyjnych, dzięki czemu działają jako klucze do zrozumienia wielu fragmentów Starego Testamentu.
Doktor prawa kanonicznego
