Międzynarodowe Kongresy Eucharystyczne rozpoczęły się w Lille, mieście w północnej Francji, w 1881 roku, za czasów papieża Leona XIII. Zrodziły się one częściowo z duchowości św. Piotra Juliana Eymarda, znanego jako "apostoł Eucharystii" i założyciela Zgromadzenia Najświętszego Sakramentu, który promował ducha eucharystycznego w swoich czasach z powodu sekularyzacji, którą widział wokół siebie. To jedna z jego duchowych córek, Emilie Tamisier, była siłą napędową organizacji pierwszego kongresu eucharystycznego. Już wcześniej ta francuska świecka organizowała pielgrzymki do sanktuariów, które były miejscami cudów eucharystycznych. Tamisier pomogła również zorganizować drugi kongres w Awinionie (Francja), gdzie w 1433 roku miał miejsce cud eucharystyczny.
Chronologia kongresów
Według strony internetowej Stolicy Apostolskiej, "pierwsze 24 Międzynarodowe Kongresy Eucharystyczne nie miały ogólnego tematu. Były to przede wszystkim Kongresy "Dzieł Eucharystycznych". Dotyczyły one kultu adoracji, procesji, Komunii Świętej (szczególnie dla dzieci), Ofiary Mszy Świętej, stowarzyszeń i ruchów eucharystycznych". Te pierwsze kongresy miały na celu promowanie częstej komunii dla dorosłych, zgodnie z pewnymi wytycznymi, oraz pierwszej komunii dla dzieci, ponieważ zwyczajem tamtych czasów było opóźnianie jej do okresu dojrzewania: "W świetle dekretów św. Piusa X o częstej komunii, "...".Sacra Tridentina Synodus"Quam singularis" (1905) i "Quam singularis" (1910) o komunii dzieci, podczas przygotowań i celebracji Kongresów promowano częstą komunię dorosłych i pierwszą komunię dzieci", stwierdza Watykan w swoich dokumentach dotyczących Kongresów Eucharystycznych.
Za pontyfikatu Leona XIII w latach 1881-1902 odbyło się czternaście Kongresów Eucharystycznych we Francji, Belgii, Szwajcarii i Jerozolimie. Ponadto papież ten mianował świętego Paschała Baylona patronem Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych.
Następnie, za pontyfikatu Piusa X, w latach 1904-1914 odbyło się jedenaście kongresów, z bardziej międzynarodową perspektywą, ponieważ po raz pierwszy uwzględniono kontynent amerykański. Krajami goszczącymi były Francja, Włochy, Belgia, Anglia, Niemcy, Kanada, Hiszpania, Austria i Malta. Ostatni z nich, w Lourdes, był pierwszym kongresem eucharystycznym z konkretnym tematem: "Eucharystia i społeczne panowanie Jezusa Chrystusa".
Za Piusa XI w latach 1922-1938 odbyło się dziewięć kongresów eucharystycznych we Włoszech, Holandii, Stanach Zjednoczonych, Australii, Tunezji, Irlandii, Argentynie, na Filipinach i Węgrzech. Po raz pierwszy kongresy odbyły się na wszystkich pięciu kontynentach i od tego czasu utrwalił się zwyczaj naprzemiennego organizowania kongresów na całym świecie.
Kongresy Eucharystyczne zostały przerwane przez II wojnę światową i wznowione dopiero czternaście lat później, w 1952 roku w Barcelonie, pod rządami Piusa XII. Drugi i ostatni Kongres Eucharystyczny za jego pontyfikatu odbył się w 1955 roku w Rio de Janeiro.
Tylko jeden odbył się za pontyfikatu Jana XXIII, w Monachium w 1960 roku, podczas gdy Paweł VI zorganizował cztery w latach 1964-1976, w Indiach (kiedy papież podarował swój samochód Matce Teresie z Kalkuty), Kolumbii, Australii i Stanach Zjednoczonych.
Ostatnio, Jan Paweł II W latach 1981-2004 odbyło się ich siedem we Francji, Kenii, Korei Południowej, Hiszpanii, Polsce, Włoszech i Meksyku.
Ostatnie kongresy odbyły się za Benedykta XVI w Quebecu (Kanada) w 2008 roku i w Dublinie w 2012 roku, a za papieża Franciszka w Cebu (Filipiny) w 2016 roku i w Budapeszcie w 2021 roku. Ten, który odbędzie się we wrześniu tego roku w stolicy Ekwadoru, będzie zatem 53. Międzynarodowym Kongresem Eucharystycznym.
Organizacja kongresów
Celem Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego jest "sprawianie, by Pan nasz Jezus Chrystus był lepiej znany, kochany i by lepiej Mu służono w Tajemnicy Eucharystii, która stanowi centrum życia i misji Kościoła".
Międzynarodowe Kongresy Eucharystyczne są zwoływane przez papieża, w mieście zaproponowanym przez biskupa lub konferencję biskupów.
W 1879 r. papież Leon XIII ustanowił Papieski Komitet Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych, który był odpowiedzialny za organizację i przygotowanie kongresów. Jan Paweł II zatwierdził jego statut w 1986 roku.
W 1898 r., z okazji Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego w Brukseli, zachęcano do tworzenia komitetów krajowych w celu ułatwienia organizacji w kraju goszczącym, jak wyrażono w dokumentach kongresowych: "Byłoby pożyteczne, aby wszystkie kraje naśladowały przykład biskupów Hiszpanii, Włoch i Stanów Zjednoczonych w tworzeniu komitetu krajowego w celu łatwiejszego promowania, wraz z komitetami diecezjalnymi, dzieł Najświętszego Sakramentu i zapewnienia owoców kongresów eucharystycznych".
W tych ramach ustanowiono również delegata krajowego, który "musi przygotować na Zgromadzenie Plenarne raport na temat sytuacji kultu i życia eucharystycznego w swoim kraju". Konstytucja delegatów krajowych powstała po konstytucji komitetu krajowego: została oficjalnie zatwierdzona przez św. Jana Pawła II 2 kwietnia 1986 roku.
Rozwój kongresu eucharystycznego
Nawet jeśli kongres odbywa się w konkretnym kraju, jest on "wydarzeniem Kościoła powszechnego" i "musi obejmować udział Kościołów partykularnych rozproszonych po całym świecie, jako wyraz komunii w Chrystusie Eucharystycznym".
Zwykle Kongres Eucharystyczny trwa tydzień, choć nie ma określonego czasu trwania, ponieważ w zależności od specyfiki i zasobów każdej diecezji może to być jeden dzień lub kilka dni. Punktem kulminacyjnym Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego jest Statio Orbis, czyli "celebracja eucharystyczna pod przewodnictwem papieża lub jego dziedzictwa jako widzialny wyraz komunii Kościoła powszechnego". Statio Orbis jest wykonywana podczas Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych od 1960 roku, ożywiając "zwyczaj starożytnego Kościoła rzymskiego [...], kiedy papież i lud byli zjednoczeni w modlitwie przy pewnych okazjach".
Co więcej, Stolica Apostolska zwraca uwagę na to, jak ważne jest, aby kongres nie był jednorazowym momentem w życiu duchowym diecezji, ale kontynuował pracę i zachęcał do kultu Eucharystii w parafiach po jego zakończeniu, utrzymując "żywy płomień, aby Międzynarodowe Kongresy Eucharystyczne nie pozostały tylko pięknym osobistym wspomnieniem, ale miały ciągłość duszpasterską".
Chociaż kongresy są wydarzeniem kościelnym, mogą zawierać "wymiar ekumeniczny i międzyreligijny". Istnieje kilka niezbędnych elementów w rozwoju kongresu eucharystycznego. Jego centrum stanowi "celebracja eucharystyczna, źródło i szczyt całego życia chrześcijańskiego". Dlatego odbywają się wspólne modlitwy, adoracje Najświętszego Sakramentu i procesje eucharystyczne. Ponadto odbywają się wykłady i nauki pogłębiające tajemnicę Eucharystii.