Według. Katechizm Kościoła Katolickiego -Sakramenty "są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi, przez które dozuje się nam życie Boże". Widzialne obrzędy, pod którymi sprawowane są sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi".
Ponadto w punkcie 1084 podkreślono, że "znaki wrażliwe to. -słowa i czyny- dostępne dla naszego dzisiejszego człowieczeństwa.
Czym są sakramenty, co oznaczają i jak są sprawowane?
Jak wiadomo, siedem sakramentów odpowiada wszystkim ważnym momentom w życiu chrześcijanina: dają one narodziny i wzrost, uzdrowienie i misję życiu wiary chrześcijanina. Można powiedzieć, że tworzą one uporządkowaną całość, w której Eucharystia jest w centrumZawiera ona samego Autora sakramentów, Jezusa Chrystusa.
Każdy sakrament składa się z elementów materialnych, które stanowią materię: z jednej strony woda, olej, chleb, wino, z drugiej zaś ludzkie gesty - ablucja, namaszczenie, nałożenie rąk itp. Ponadto słowa wypowiadane przez szafarza są częścią sakramentu, stanowiąc jego formę.
W liturgii czy celebracji sakramentów istnieje część niezmienna - ustanowiona przez samego Jezusa Chrystusa - oraz części, które Kościół może modyfikować, dla dobra wiernych i większej czci sakramentów, dostosowując je do okoliczności miejsca i czasu.
Proponujemy w tym i kolejnych artykułach krótkie określenie tej kwestii oraz aktualnej formy każdego z sakramentów.
Czym są elementy materialne, ludzkie gesty i słowa w Chrzcie Świętym?
Materią Chrztu jest woda naturalna, co zostało ogłoszone przez Sobór Trydencki jako dogmat Wiary, bo tak nakazał Chrystus i tak przyjęli Apostołowie.
Celebracja chrztu rozpoczyna się tzw. obrzędami przyjęcia, które mają na celu rozeznanie gotowości kandydatów - lub ich rodziców w przypadku małoletnich lub małoletnich pod opieką - do przyjęcia sakramentu i zaakceptowania jego konsekwencji. Następują czytania biblijne, ilustrujące tajemnicę chrztu, które są komentowane w homilii.
Następnie wzywa się wstawiennictwa świętych, do których komunii kandydat zostanie włączony; modlitwą egzorcyzmu i namaszczeniem olejem katechumenów oznacza się boską ochronę przed podstępnością diabła.
Następnie błogosławi się wodę z wyznaniem trynitarnym i wyrzeczeniem się szatana i grzechu.
Następnie następuje faza sakramentalna obrzędu, poprzez ablucję, tak że woda spływa po głowie katechumena, oznaczając prawdziwe obmycie duszy.
Gdy szafarz trzykrotnie polewa wodą głowę kandydata - lub zanurza ją - wypowiada słowa: "NN, ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego". Sakrament jest udzielany tylko raz, jest nieusuwalny i niezmywalny.
Po udzieleniu tego sakramentu spotykamy się z obrzędami pochrzcielnymi: namaszcza się głowę ochrzczonego - jeśli nie następuje od razu udzielenie sakramentu bierzmowania - na znak jego uczestnictwa w kapłaństwie wspólnym i dla przywołania przyszłego chrztu w tym innym sakramencie. Podaje się białą szatę jako zachętę do zachowania niewinności chrzcielnej i jako symbol nowego, czystego życia, które zostaje przyznane.
Świeca zapalona w paschale symbolizuje światło Chrystusa, dane po to, byśmy żyli jako dzieci światłości. Można dodać obrzęd "effeta", wykonywany na uszach i ustach kandydata, który ma oznaczać postawę słuchania i głoszenia słowa Bożego.
Jakie są elementy materialne, ludzkie gesty i słowa w bierzmowaniu?
Materią sakramentu bierzmowania jest "chryzmat", składający się z oliwy i balsamu, poświęcony przez biskupa - lub patriarchę w przypadku obrządku wschodniego - podczas mszy chryzmatycznej poprzedzającej moment celebracji sakramentu.
Przed przyjęciem namaszczenia kandydaci są wzywani do odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych i złożenia wyznania wiary.
Następnie biskup - lub szafarz, któremu wyraźnie przekazał sprawowanie tego sakramentu - wyciąga ręce nad konfirmantami i przyzywa wylanie na nich Ducha Świętego - czyli Parakleta.
Gestowi temu towarzyszy namaszczenie chryzantem na czole kandydata, co wskazuje, jak trzecia osoba Trójcy Świętej przenika do głębi duszy.
W ten sposób sakrament zostaje udzielony z namaszczeniem chryzantem świętym na czole i wypowiedzeniem tych słów: "Przyjmij przez ten znak dar Ducha Świętego". Jest to widzialny znak niewidzialnego daru: także tutaj sakrament zostaje nam udzielony tylko raz i w sposób nieusuwalny, konfigurując nas pełniej do Jezusa i dając nam łaskę szerzenia dobrego zapachu Chrystusa na całym świecie. Obrzęd kończy się pozdrowieniem pokoju, jako wyrazem kościelnej komunii z biskupem.
Potwierdzony uzupełnia w ten sposób dary nadprzyrodzone charakterystyczne dla dojrzałości chrześcijańskiej. W ten sposób otrzymuje ze szczególną obfitością dary Ducha Świętego, jest ściślej związany z Kościołem, bardziej angażuje się w szerzenie i obronę wiary słowem i czynem.