Ewangelizacja

Początki liturgicznego obchodu Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

W tym artykule teolog Antonio Ducay podsumowuje, jak powstało święto zasypiania Maryi. Autor jest ekspertem, który niedawno wydał książkę na ten temat "Święto Zaśnięcia Maryi".Wniebowzięcie Maryi: historia, teologia, schaton"..

Antonio Ducay-15 września 2022 r.-Czas czytania: 3 minuty
założenie mary

Zdjęcie: Obraz Wniebowzięcia NMP, Cumiana, Turyn, Włochy. ©Patrizio Righero

Na stronie cześć dla Dziewicy Maryja istnieje od najwcześniejszych czasów chrześcijaństwa. Już w Ewangeliach postać Maryi, choć traktowana z trzeźwością, ma ogromne znaczenie. W II w, Ojcowie KościołaJest uważana przez pisarzy, takich jak Justyn i Ireneusz, za "nową Ewę", która współpracuje w odkupieniu świata, a ówczesne pisma apokryficzne wychwalają jej dziewiczą czystość i przedstawiają ją z niemal anielską godnością. 

Pierwsze uroczystości maryjne

W III wieku modlitwa "Sub tuum praesidium" mówi o mocy wstawiennictwa, którą chrześcijanie przypisywali Dziewicy. Znamy też szereg pieśni maryjnych, które śpiewano pod koniec IV wieku, jeszcze zanim Sobór Efeski uroczyście ogłosił w 431 roku, że Maryja jest Matką Boga ("Theotókos").

Jerozolima w połowie V wieku znała tylko jedno liturgiczne wspomnienie Maryi. Upamiętnienie to miało miejsce w kościele położonym w połowie drogi między Jerozolimą a Betlejem. Wiemy to, ponieważ w języku ormiańskim zachował się kalendarz liturgiczny ze świętami i pamiątkami obchodzonymi w tym czasie w Świętym Mieście. Kalendarz ten zawiera również czytania na poszczególne uroczystości. Jeden z jej zapisów brzmi: "15 sierpnia: Maryja Theotokos: na drugiej mili od Betlejem". Nie było to święto Wniebowzięcia, które obchodzimy dzisiaj, ani święto Zaśnięcia Maryi, które od VI wieku poprzedzało Wniebowzięcie. Dzień ten upamiętniał odpoczynek Matki Bożej ("Theotókos").

Uśpienie

Jaki to był rodzaj odpoczynku? W tamtym czasie istniała legenda, że Maryja, już w ciąży, zatrzymała się, aby odpocząć w drodze do Betlejem. Bardzo stare pismo apokryficzne, "Protoewangelia Jakuba", opowiada, jak w połowie drogi między Jerozolimą a Betlejem Maryja, bliska porodu, poczuła się zmęczona i zsiadła z osiołka, aby chwilę odpocząć: zbliżał się moment dziewiczego narodzenia. Na pamiątkę tego legendarnego epizodu pobożna chrześcijanka Hikelia zbudowała w tym miejscu około połowy V wieku kościół, który naturalnie nazwano Kościołem Odpoczynku lub "Kathisma" ("siedziba" lub "siedzenie" w starożytnej Grecji). Kościół ten, którego plan zachował się do dziś, ma za centrum skałę, na której podobno usiadła Maryja, aby odpocząć. Nawiązuje do niego kalendarz ormiański. 

Kalendarz ten mówi nam zatem, że w kościele "Kathisma" znajdował się maryjny pomnik Maryi, Matki Bożej. Czytania tego dnia zawierały znane proroctwo Izajasza o Dziewicy, która poczęła i urodziła Emmanuela ("Bóg z nami") oraz tekst, w którym św. Paweł mówi do Galatów, że "gdy nadeszła pełnia czasu, Bóg zesłał swego Syna, zrodzonego z niewiasty". Było to więc wspomnienie, w którym wszystko łączyło się z narodzinami Jezusa i dziewiczym poczęciem Maryi. 

Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Ale jak w takim razie doszło do tego, że 15 sierpnia obchodzimy święto, które nie upamiętnia narodzin Jezusa z dziewiczej matki, ale Jego wniebowzięcie do nieba? Późniejszy kalendarz (prawdopodobnie z końca V lub VI wieku), podobny do ormiańskiego, ale zachowany w języku gruzińskim, informuje o innej praktyce. W nim nadal obecne jest wspomnienie maryjne obchodzone w Kościele Reprezentacyjnym, ale nie przypada ono już na 15 sierpnia: zostało przeniesione na 13 dzień tego samego miesiąca. Natomiast 15 sierpnia kalendarz ten wskazuje nowe maryjne upamiętnienie, tym razem odbywające się w kościele w Getsemani, w pobliżu ogrodu, w którym Jezus modlił się przed swoją męką. 

Niektóre apokryfy umieszczały tam miejsce, w którym złożono ciało Maryi po jej śmierci, zanim Pan przeniósł je do nieba. Według tych pism w tym kościele znajdował się pusty grób Marii. Czytania i hymny z tego gruzińskiego kalendarza pokazują, że jest to już upamiętnienie Zaśnięcia i przeniesienia Dziewicy do nieba. 

Uniwersalne święto

Bóg nie pozwolił, aby ciało Jego Matki pozostało w grobie. W kościele w Getsemani, pod koniec V wieku, chrześcijanie odprawili tę piękną łaskę. W następnym stuleciu szerokie rozpowszechnienie tych apokryficznych pism o Zaśnięciu i Uwielbieniu Maryi sprzyjało rozpowszechnieniu tego maryjnego upamiętnienia Getsemani. W ten sposób zaczęto ją obchodzić również w innych miejscach, do tego stopnia, że pod koniec VI wieku cesarz Maurycy zadekretował, że powinna być obchodzona jako święto w całym imperium. 

Rzym ustanowił je pół wieku później (VII w.), nazywając je świętem Wniebowzięcia Maryi do nieba. Święto maryjne 15 sierpnia stało się wkrótce najbardziej uroczystym i popularnym z rzymskich świąt maryjnych.  

AutorAntonio Ducay

Biuletyn informacyjny La Brújula Zostaw nam swój e-mail i otrzymuj co tydzień najnowsze wiadomości z katolickim punktem widzenia.