Kardynał Erdő: "My katolicy na Węgrzech czekamy na papieża z wielką czułością".Hojność i wolność, wierność i zuchwałość: na Węgrzech i SłowacjiOjciec Święty odwiedzi Węgry w okresie wielkanocnym. Stolicę Węgier Budapeszt odwiedzi w dniach 28-30 kwietnia 2023 roku. Najważniejszym punktem trzydniowej podróży apostolskiej do kraju Europy Środkowej będzie w niedzielę Msza św. przed budynkiem węgierskiego parlamentu.
"Podróż apostolska Papieża jest bardzo ważnym wydarzeniem nie tylko dla katolików, ale dla wszystkich Węgrów po obu stronach granicy" - ogłosiła Konferencja Episkopatu Węgier krótko po tym, jak Watykan oficjalnie poinformował o wizycie. "Ze względu na wiek Ojca Świętego spotkania odbędą się [tylko] w Budapeszcie, na które serdecznie zapraszamy i oczekujemy wszystkich mieszkańców naszego kraju i krajów sąsiednich - zwłaszcza na Mszę św. w niedzielę".
Papież Franciszek odwiedza ten środkowoeuropejski kraj po raz drugi w swej kadencji. We wrześniu 2021 roku uczestniczył w Światowym Kongresie Eucharystycznym w Budapeszcie i odprawił Mszę Świętą na Placu Bohaterów. Fakt, że papież spędził w stolicy Węgier zaledwie kilka godzin, a następnie udał się bezpośrednio do Słowacja do złożenia wizyty apostolskiej wywołało wówczas spekulacje. Mówiono, że mógł on wyrazić swoją dezaprobatę dla restrykcyjnej polityki wobec uchodźców prowadzonej przez prawicowo-nacjonalistycznego premiera Węgier Viktora Orbána. Takie interpretacje zostały jednak natychmiast odrzucone przez władze kościelne.
Podróż społeczna
Wizyta Ojca Świętego tym razem - oprócz oficjalnych spotkań z przedstawicielami państwa i Kościoła lokalnego - ma wyraźny akcent społeczny. W sobotę Franciszek odwiedzi instytucję dla dzieci niewidomych i niedowidzących. Dom dla niewidomych im. bł. Ladislausa Batthyány'ego w Budapeszcie, składający się z przedszkola, szkoły i domu dziecka, został założony w 1982 r., jeszcze w czasach komunistycznych, przez zaangażowaną zakonnicę i nauczycielkę lecznictwa Annę Fehér, która zmarła w 2021 r. Placówka nosi imię okulisty i ojca rodziny Ladislausa Batthyány-Strattmanna (1870-1931), beatyfikowanego w 2003 roku. Ten węgierski szlachcic był przez całe życie orędownikiem dobrej opieki medycznej nad ubogimi i potrzebującymi.
Również w sobotę odbędzie się spotkanie z ubogimi i uchodźcami w jednym z kościołów w Budapeszcie. Po południu papież spotka się z młodzieżą w hali sportowej im. László Pappa. W niedzielę, po Mszy św. Ojciec Święty spotka się także z przedstawicielami nauki i uniwersytetów na Uniwersytecie Katolickim im. Pétera Pázmány'ego.
Prezydent Węgier Katalin Novák wystosowała zaproszenie do Franciszka w poprzednim roku. Polityk odwiedziła Franciszka w Watykanie w sierpniu 2022 roku. Novák, która należy do Kościoła reformowanego, wielokrotnie podkreśla swoje przywiązanie do chrześcijaństwa i tradycyjnych wartości rodzinnych. Mężatka, matka trójki dzieci, przed objęciem urzędu głowy państwa w maju 2022 roku była węgierską minister ds. rodziny i jest uważana za lojalną towarzyszkę premiera Węgier Orbána. Sama szefowa rządu odwiedziła papieża w kwietniu 2022 roku.
Religia na Węgrzech
Orbán rządzi Węgrami z większością dwóch trzecich głosów w parlamencie od 2010 roku. Od czasu dojścia do władzy on i jego gabinet mocno wspierają i wyraźnie faworyzują tak zwane "historyczne kościoły" w tym kraju. Dość liberalna polityka kościelna Węgier od końca komunizmu, która zasadniczo traktowała wszystkie zarejestrowane wspólnoty religijne jednakowo z punktu widzenia państwa, została zastąpiona za rządów Orbána systemem uznawania przez państwo na różnych szczeblach. Lista "uznanych kościołów", najwyższy poziom tego systemu, obejmuje obecnie 32 wspólnoty, głównie chrześcijańskie. Ponadto istnieje kilka grup muzułmańskich, żydowskich i buddyjskich.
Otrzymują one od państwa liczne świadczenia finansowe i dotacje, zwłaszcza na prowadzone przez siebie instytucje społeczne i edukacyjne. Jednocześnie państwo systematycznie przekazuje wspólnotom religijnym rozległe zadania w dziedzinie edukacji, spraw społecznych i kultury. Stąd w ostatnich latach w wielu miejscach kraju szkoły publiczne zostały przejęte przez Kościół, czasem mimo dezaprobaty rodziców i nauczycieli. W Kościele pojawiają się również głosy krytyczne wobec tej ścisłej relacji między Kościołem a państwem, a także wobec sympatii politycznych okazywanych niekiedy otwarcie przez niektórych funkcjonariuszy kościelnych wobec rządzącej partii Fidesz.
Jeśli chodzi o przynależność religijną ludności, to również na Węgrzech coraz częściej dochodzi do sekularyzacji i odchodzenia ludzi od tradycyjnych wspólnot religijnych. Według spisu powszechnego z 2011 r. na Węgrzech żyło 3,9 mln katolików, stanowiących 37% ludności i tym samym największą wspólnotę religijną w kraju. (Nowsze dane nie są jeszcze dostępne, gdyż wyniki ostatniego spisu powszechnego z 2022 r. nie zostały jeszcze w pełni opublikowane).
Natomiast zaledwie dziesięć lat wcześniej 51% wyznawało katolicyzm. Z kolei odsetek osób, które nie chciały odpowiedzieć na pytanie o wyznanie religijne wynosił 27%. Kolejne 19% respondentów otwarcie określiło się jako "bez wyznania religijnego". Te dwie grupy stanowiły nawet większość na dawniej protestanckim wschodzie kraju, podczas gdy katolicyzm pozostał dominującym wyznaniem na zachodzie i północy. Drugą co do wielkości grupą religijną w kraju byli reformowani (kalwiniści) z 11%, a ewangelicy (luteranie) byli na trzecim miejscu z 2%. Odsetek wszystkich innych wspólnot religijnych był znacznie niższy.
Od wielu lat ważną rolę w finansowaniu wspólnot religijnych odgrywa dobrowolna darowizna 1% rocznego podatku dochodowego na rzecz wspólnoty religijnej, organizacji pomocowej lub organizacji pozarządowej. W tej dziedzinie Kościół katolicki nadal zajmuje wyraźnie pierwsze miejsce wśród grup wyznaniowych. Ogólnie jednak w ostatnich latach najwięcej darowizn z podatku dochodowego otrzymały organizacje pomocowe.
