Kultura

Krzyżackie Święte Pole w Rzymie

Odkąd Karol Wielki założył "Schola Franconia" obok kościoła św. Piotra, cmentarz przeszedł wiele zmian i obecnie mieści nie tylko cmentarz, ale także budynki Arcybractwa, Papieskiego Kolegium Niemieckich Kapłanów i Rzymskiego Instytutu Towarzystwa Naukowego Görres.

José M. García Pelegrín-30 kwietnia 2024-Czas czytania: 4 minuty

Campo Santo Teutonico (i Flamandzki, jak jest oficjalnie nazywany) jest nie tylko domem dla całkowicie otoczonego murem "niemieckiego" cmentarza w Rzymie, ale także dla wielu powiązanych budynków. Jego historia sięga czasów Karola Wielkiego, kiedy to papież Leon IV podarował tę ziemię królowi Franków z okazji jego cesarskiej koronacji w Rzymie w Boże Narodzenie 800 roku.

Karol Wielki założył w Rzymie "Schola Franconia", jedną z wielu regionalnych organizacji, które zapewniały zakwaterowanie pielgrzymom i rodakom z określonego regionu lub obszaru językowego, które były rozproszone po całym mieście, a w szczególności wokół Bazyliki Świętego Piotra. Schola ta wkrótce połączyła się z cmentarzem, który istniał w murach Watykanu dla niemieckojęzycznych pielgrzymów od końca VIII wieku.

Należy zauważyć, że mówienie o języku "niemieckim" w VIII i IX wieku jest anachroniczne, ponieważ "Frankowie", pochodzący z królestwa i imperium Karola Wielkiego, w tamtych stuleciach byli rozproszeni na większości dzisiejszych terytoriów Francji, Niemiec, Belgii, Holandii i północnych Włoch (dawne królestwo Langobardów). Dlatego termin "teutoński" jest bardziej precyzyjny, obejmując nie tylko dzisiejszych Niemców (tedeschi w języku włoskim, tudesco w staroangielskim), ale także wszystkich żyjących na historycznym niemieckojęzycznym obszarze kulturowym; z kolei włoski termin "fiamminghi" obejmuje dzisiejszych Flamandów i Holendrów.

Bliskie relacje między "Niemcami" a Rzymem rozpoczęły się jednak i miały być kontynuowane, gdy po podziale Imperium Karolińskiego na trzy królestwa na mocy traktatu z Verdun w 843 r., królestwo wschodniofrankijskie stało się Cesarstwem Rzymsko-Germańskim na początku X wieku pod rządami tak zwanych Ottonów: Wraz z Ottonem I (królem od 936 r., cesarzem od 962 r.) rozpoczyna się tradycja koronowania niemieckiego króla przez papieża na cesarza (Świętego) Cesarstwa Rzymsko-Germańskiego, która będzie kontynuowana do 1530 r.: Karol V (Karol I Hiszpański) był ostatnim niemieckim królem, który otrzymał koronę cesarską od papieża, chociaż koronacja odbyła się w Bolonii, a nie w Rzymie.

XIV-XVI wiek

Instytucja "krzyżackiego Świętego Pola" obejmowała nie tylko cmentarz, ale także kościół i przyległe budynki. Jednak podczas schizmy zachodniej (1378-1417) kompleks doznał znacznych zniszczeń. Dopiero w połowie XV wieku Friedrich Frid, pochodzący z Magdeburga, przywrócił tradycję grzebania pielgrzymów pochodzenia niemieckiego na Świętym Polu Krzyżackim i naprawił istniejące budynki.

Zgromadził wokół siebie grupę niemieckich i flamandzkich pomocników, co doprowadziło do założenia w 1454 r. Bractwa Ubogich Dusz, skupiającego się na zapewnieniu godnego miejsca spoczynku dla pielgrzymów, a także chrześcijańskim upamiętnianiu zmarłych, utrzymaniu służby kościelnej, opiece nad pielgrzymami oraz opiece nad potrzebującymi i chorymi rodakami.

Ziemia należąca do kanoników św. Piotra została przekazana bractwu. Obecny kościół Santa Maria della Pietà został konsekrowany w jubileuszowym roku 1500. W 1579 r. papież Grzegorz XIII podniósł bractwo do rangi Arcybractwa Matki Bożej Bolesnej w "Campo Santo dei Alemani e Flemish".

XIX - XX w.

Kiedy w XIX wieku w Rzymie zaczęły pojawiać się liczne schroniska niekościelne, zapotrzebowanie na schroniska dla pielgrzymów przestało istnieć, przynajmniej w takim samym stopniu jak wcześniej. Podniosło to kwestię nowoczesnego wykorzystania "Campo Santo". W tym samym czasie archeologia chrześcijańska stała się dyscypliną naukową i doświadczyła znacznego wzrostu. Ponadto, wraz z pruskim Kulturkampfem (lub "bitwą kulturową") przeciwko katolicyzmowi, Rzym stał się schronieniem dla niemieckich duchownych, którzy nie mogli pracować w Rzeszy Niemieckiej.

W 1876 r. w Campo Santo założono Kolegium Kapłańskie jako ośrodek studiów z biblioteką i kolekcją paleochrześcijańską pod rektoratem Antona de Waala (1873-1917). Kilka lat później, w 1888 roku, swoją siedzibę założył tam również Instytut Rzymski Towarzystwa Badawczego Görresa. Budynki zajmowane przez obie instytucje zostały bezpłatnie udostępnione przez Arcybractwo. Wraz z utworzeniem Państwa Watykańskiego w 1929 r. na mocy Traktatów Laterańskich, Campo Santo otrzymało status eksterytorialny. W latach 1943/44, podczas niemieckiej okupacji Rzymu, schronienie znalazło tam około 50 osób.

Po II wojnie światowej Arcybractwo, Kolegium Kapłańskie i Instytut Görresa wznowiły wieloletnią współpracę. Campo Santo przeżyło gwałtowny rozkwit, co znalazło odzwierciedlenie w zakrojonej na szeroką skalę renowacji i rozbudowie budynków w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Pod długim rektoratem Erwina Gatza (1975-2010), który był również dyrektorem Instytutu Görresa, rozpoczęła się faza konsolidacji instytucjonalnej i profilowania akademickiego.

Krzyżackie Święte Pole w Rzymie
Papież Franciszek odprawia Mszę św. w kaplicy Campo Santo Teutonico w Święto Zaduszne ©CNS photo/Vatican Media

Święty obóz krzyżacki dzisiaj

Obecnie, oprócz całkowicie otoczonego murem "cmentarza niemieckiego", na cmentarzu znajduje się kościół Santa Maria della Pietà, siedziba Arcybractwa Matki Bożej Bolesnej (Mater Dolorosa) Niemców i Flamandów, właściciela krzyżackiego Świętego Pola, a także Papieskie Kolegium Niemieckich Kapłanów i Rzymski Instytut Towarzystwa Naukowego Görres.

Chociaż jest to jedyny cmentarz w obrębie murów Watykanu i znajduje się tuż obok Bazyliki Świętego Piotra, nie jest częścią Watykanu, ale terytorium Włoch: Traktaty Laterańskie z 1929 r. uczyniły go eksterytorialnym posiadaniem Stolicy Apostolskiej. Jednak dostęp do niego jest możliwy tylko przez terytorium Watykanu.

Zarówno cmentarz, jak i kościół Święty obóz krzyżacki Kościół można zwiedzać codziennie w godzinach od 9.00 do 12.00 (z wyjątkiem środy, podczas audiencji papieskiej). Istnieje również możliwość uczestniczenia we mszy świętej odprawianej w kościele - z wyjątkiem sierpnia - codziennie o godzinie 7.00 (w niedziele o godzinie 10.00).

Więcej
Biuletyn informacyjny La Brújula Zostaw nam swój e-mail i otrzymuj co tydzień najnowsze wiadomości z katolickim punktem widzenia.