Kapłan jest tym, który postanowił iść za Chrystusem i Go naśladować, żyjąc w pełni swoją posługą-powołaniem, w dynamice misyjnej, w której troszczy się o powierzonych mu wiernych, ale nie męczy się wychodzeniem na poszukiwanie tych, którzy z tak wielu powodów oddalili się "od domu", czy od owczarni, by odwołać się do obrazu ewangelicznego.
Jest to, w dużym skrócie, synteza myślenia i nauczania na temat posługi kapłańskiej, które papież Franciszek "dozował" w ciągu dziesięciu lat swojego pontyfikatu, który kończy się w marcu tego roku 2023.
Zdjęcie", które można wywnioskować również z osobistego przykładu Papieża, jak "wcielił się" w bycie pasterzem według serca Chrystusa, pośród społeczeństwa pełnego wymagań i potrzeb.
Aby ukazać niektóre z istotnych cech, wybraliśmy dziesięć publicznych wystąpień Ojca Świętego - przemówień, homilii, listów - każde odpowiadające poszczególnym latom jego posługi jako pasterza Kościoła powszechnego, a także jedno na rok właśnie rozpoczęty.
-2013. Wyjazd na peryferie
Jednym z jego pierwszych wystąpień nie mogło być inne niż homilia podczas pierwszej Mszy św. chryzmatycznej jako Biskupa Rzymu, przed kapłanami swojej diecezji, wspominając dzień swoich święceń 28 marca 2013 r. Tutaj Papież, nawiązując do czytań właściwych dla tamtej uroczystości, wyjaśnia, że kapłan jest tym, który niesie "na swoich barkach powierzony mu lud" i nosi imiona tego ludu -..."nasz wierny lud- "wyryte na jego sercu". Następnie jest olej namaszczenia, który jest "dla ubogich, dla więźniów, dla chorych i dla tych, którzy są smutni i samotni".
Wyraźne nadrzędne odniesienie do "Kościół w drodze". który troszczy się o ostatnich i zapomnianych, oraz wyraźne odniesienie do "peryferie", gdzie spotykają się smutki i radości, niepokoje i nadzieje, i gdzie kapłan musi wnieść moc i odkupieńczą skuteczność tego "namaszczenia".
-2014. Czas miłosierdzia
Miłosierne kapłańskie serce to jest to, co papież Franciszek przedstawia w następnym roku kapłanom swojej diecezji, na początku Wielkiego Postu, podczas spotkania w Auli Pawła VI 6 marca 2014 r.
Przypomina tu, odwołując się do fragmentu Ewangelii Mateusza, że miejscem, w którym Jezus najczęściej się znajdował, były "drogi" i to pozwala nam uchwycić głębię Jego serca, ożywionego współczuciem dla wielu zmęczonych i wyczerpanych "tłumów". Następnie Papież wyjaśnia, w jaki sposób Kościół znajduje się w "czasie miłosierdzia", co jest wielką intuicją przekazaną już Ludowi Bożemu przez jego poprzednika Jana Pawła II.
Dla księży przekłada się to na. "bliskość". i bliskości wobec osób zranionych we własnym życiu, okazując "wnętrzności miłosierdzia", np. w udzielaniu sakramentu pojednania, ale także w postawie przyjmowania, słuchania, doradzania, rozgrzeszania... Trzeba więc "być poruszonym w sercu", a to może się stać tylko wtedy, gdy żyje się miłosierdziem Boga w pierwszej osobie.
-2015. "Nie męcz się przebaczaniem".
"Nie męcz się przebaczaniem. Bądźcie wyrozumiali".jak czynił to Jezus. O to prosił kapłanów papież Franciszek podczas swojej podróży na Kubę we wrześniu 2015 roku, w homilii podczas nieszporów z osobami konsekrowanymi w katedrze w Hawanie.
Następnie przypomniał, że nadal podstawowym zadaniem duszpasterza jest pójście w poszukiwaniu tych najmniejszych: głodnych, uwięzionych, chorych wg. "Protokół Mt 25".
A uprzywilejowanym miejscem do przyjęcia tych braci i sióstr jest konfesjonał, bez neurotyzmu czy złego nastawienia, ale pozwalając, by spłynął na nich uścisk przebaczenia.
-2016. Celowanie w centrum osoby
Kontynuując temat miłosierdzia, w 2016 r. papież ogłosił specjalny Jubileusz, a w dniu poświęconym kapłanom, w uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa, 3 czerwca, rozpoczął od mówienia o potrzebie "skierowania serca" duszpasterzy "do centrum osoby", do najsilniejszych korzeni życia i do rdzenia uczuć, naśladując Dobrego Pasterza, który "jest samym miłosierdziem".
Aby uformować to serce, które naśladuje Chrystusa, Ojciec Święty proponuje kapłanom trzy działania: wyjść z siebie, aby szukać tych, którzy nie chcą już być częścią stada; umieć słuchać i towarzyszyć krokom ludzi z wielkodusznym współczuciem i duchem włączenia; cieszyć się z postrzegania siebie jako tego kanału miłosierdzia, który właśnie przybliża ludzi do Boga.
-2017. Eksperci w sztuce rozeznawania
Oczywiście, zanim zostanie się księdzem, przechodzi się przez intensywną drogę formacji, a jednym z aspektów, które papież Franciszek chętnie podkreśla, czerpiąc także ze swojej znajomości tradycji ignacjańskiej i jezuickiej, jest rozeznanie.
Jest to sztuka, której uczy się przede wszystkim poprzez oswajanie się ze słuchaniem Słowa Bożego, z coraz lepszą znajomością własnego świata wewnętrznego, afektów i lęków.
Wyjaśnił to seminarzystom z kampańskiego seminarium w Posillipo, zgromadzonym w Watykanie 6 maja 2017 r., powtarzając pilną potrzebę "ucieczki przed pokusą schronienia się za sztywną normą lub za obrazem wyidealizowanej wolności".
-2018. Modlitwa, posłuszeństwo i wolność
We wrześniu 2018 roku papież Franciszek zwrócił się do kapłanów archidiecezji Walencji w towarzystwie arcybiskupa Antonio Cañizaresa Llovera.
Korzystając z obchodzonego w tym roku Jubileuszu św. Wincentego Ferrera, Papież zaproponował trzy podstawowe środki, dzięki którym kapłan może zachować przyjaźń i zjednoczenie z Jezusem Chrystusem.
Przede wszystkim modlitwa, bo kapłan, który się jej pozbawia, "daleko nie zajdzie", i ludzie zdają sobie z tego sprawę; następnie posłuszeństwo w głoszeniu Ewangelii każdemu stworzeniu, czyli głoszenie Słowa, które musi być wykonywane radośnie, bez poczucia, że jest jego panem czy nawet "pracodawcą".
Wreszcie wolność, by umieć "wyjść" na spotkanie brata, ale też umieć zdystansować się od światowości.
-2019. Dwa ogniwa: Jezus i ludzie
Z okazji 160. rocznicy śmierci świętego kuratusa z Ars (Jana Marii Vianneya), zaproponowanego przez Piusa XI w 1929 r. na patrona wszystkich proboszczów, 4 sierpnia 2019 r. papież Franciszek napisał ojcowski list do wszystkich kapłanów świata, braci, którzy w milczeniu "zostawiają wszystko", aby poświęcić się życiu swoich wspólnot. Braci, którzy pracują "w okopach" i którzy "pokazują swoje twarze". by opiekować się i towarzyszyć swojemu ludowi.
Cel listu papież wyjaśnia we wstępie: być blisko, dziękować i dodawać otuchy. Nie należy zapominać, że pojawia się on w czasie silnej krytyki księży, po smutnych wydarzeniach związanych z nadużyciami seksualnymi.
Po dziękczynieniu za "wytrwałość", wytrzymałość, sprawowanie sakramentów i pasję dla ludu, zachęta polegała na powtórzeniu, jak ważne jest, by nie zaniedbać "dwóch konstytutywnych więzi naszej tożsamości", tej, która łączy nas z Jezusem - "szukajcie Go, znajdźcie Go i cieszcie się radością pozwalając się uzdrawiać, towarzyszyć i doradzać" - i tej, która łączy nas z ludem - "nie izolujcie się od waszego ludu", "nie zamykajcie się w grupach zamkniętych i elitarnych".
-2020. Powołani do głoszenia i przepowiadania przyszłości
W następnym roku Franciszek napisał nowy list, tym razem do kapłanów diecezji rzymskiej, ponieważ z powodu pandemii Covid-19 nie było możliwe wspólne odprawienie Mszy Chryzmatycznej.
Również w tym przypadku chodzi o bliskość i towarzyszenie wspólnocie braci, którzy jednak zostali poddani ciężkiej próbie przez konsekwencje restrykcji zdrowotnych.
W ujęciu Ojca Świętego wszystko - po wielu cierpieniach widzianych i doświadczanych - ma wskazywać na Zmartwychwstanie: "Jako wspólnota kapłańska jesteśmy powołani, by zapowiadać i prorokować przyszłość", starając się ustanowić "coraz to nowy czas: czas Pana".
-2021. Marzenie o Kościele w całości w służbie
"Drodzy bracia kapłani, zachęcam was, abyście zawsze mieli wielkie horyzonty, abyście marzyli, abyście marzyli o Kościele całkowicie na waszej służbie, o świecie bardziej braterskim i solidarnym. I do tego, jako protagoniści, musicie wnieść swój wkład. Nie bójcie się odważyć, zaryzykować, iść naprzód, ponieważ wszystko możecie zrobić z Chrystusem, który daje wam siłę". To słowa, które papież Franciszek skierował w czerwcu 2021 r. do księży z Convitto San Luigi dei FrancesiWspólnota znajduje się w samym sercu Rzymu.
Obok tej zachęty, która dotyczy wszystkich kapłanów, Papież potwierdził znaczenie "bycia apostołami radości", nie zapominając o odrobinie zdrowego humoru, świadomy, że ta wrażliwość ma swoje źródło w zakorzenieniu w Chrystusie.
-2022. Cztery przybliżenia
W lutym ubiegłego roku z inicjatywy ówczesnego prefekta Dykasterii ds. Biskupów, kard. Marc Ouellet, w Watykanie odbyło się sympozjum na temat teologii kapłaństwa, gdzie papież Franciszek przyjął uczestników na audiencji.
Ojciec Święty zaprosił tu kapłanów, aby "przechwycili zmianę" czasów, w których żyjemy, pozostając zakotwiczeni "w żywej i mądrej Tradycji Kościoła, która może pozwolić sobie na wyruszenie w drogę bez lęku".
Jako "konkretne narzędzia" tej misji dzisiaj, mówił obszerniej o wspomnianych już "czterech bliskościach". Przede wszystkim bliskość Boga, od którego należy czerpać potrzebne siły; bliskość biskupa, aby umocnić więzi posłuszeństwa i zdolność słuchania; bliskość między kapłanami, aby czuć się częścią wielkiej wspólnoty; wreszcie bliskość ludu Bożego, aby "nieść dalej drogę Pana".
-2023. Prawdziwi świadkowie Bożej miłości
Najnowszą interwencją skierowaną do księży jest spotkanie modlitewne - wraz z diakonami, osobami konsekrowanymi i seminarzystami - jakie papież Franciszek odbył z nimi w jego podróż do Demokratycznej Republiki Konga na początku lutego.
Tu powrócił, podobnie jak na początku pontyfikatu, do odniesienia do namaszczenia i oleju ".pociechy i nadziei", które Pan daje swojemu ludowi poprzez swoich świętych szafarzy. Następnie Ojciec Święty przypomniał znaczenie służby - aby służyć ludowi, a nie być przez niego wykorzystywanym - odpierając trzy szczególne pokusy.
Pierwszym jest "miernota duchowa", którą można przezwyciężyć przez codzienną celebrację eucharystyczną i Liturgię Godzin. Następnie należy przezwyciężyć wyzwanie "światowych wygód", rozpowszechniając raczej modele trzeźwości i wewnętrznej wolności.
Wreszcie pokusa powierzchowności, uczenie się "wchodzenia w serce tajemnicy chrześcijańskiej, zagłębiania się w doktrynę, studiowania i rozważania słowa Bożego". Ostatecznym celem jest stanie się, oczywiście w odmianie niepokojów naszych czasów, prawdziwym "świadkowie Bożej miłości"..
