W czwartek 17 lutego w Watykanie rozpoczyna się sympozjum na temat powołania chrzcielnego. Za fundamentalną teologię kapłaństwa. Przemówienie inauguracyjne wygłosił papież Franciszek, który zastanawiał się nad. Wiara i kapłaństwo w naszych czasach. W trakcie prac, które potrwają do soboty, omawiane będą także: sakramentalność, misja, celibat, charyzmaty i duchowość.
Inicjatywę zawdzięczamy osobiście kardynałowi Marcowi Ouelletowi, prefektowi Kongregacji ds. Biskupów, który założył w 2020 r. Centro di Ricerca e di Antropologia e VocazioniNiezależne od Stolicy Apostolskiej Centrum Badań i Antropologii i Powołań ma siedzibę we Francji.
W wywiadzie dla Omnes kardynał Ouellet zastanawia się nad różnymi aspektami kapłaństwa i powołania do chrztu oraz nad innymi kwestiami, które zostaną poruszone w trakcie Sympozjum w najbliższych dniach.
Na Sympozjum ksiądz będzie przedstawiał kapłaństwo w perspektywie trynitarnej. W przeciwieństwie do tego dostrzegamy bardziej "ludzką" czy wręcz "funkcjonalistyczną" koncepcję kapłana. Czy to jest źródło niektórych propozycji, jak w niemieckiej Drodze Synodalnej?
-Kapłaństwo odnosi się do relacji człowieka z Bogiem. W chrześcijaństwie Chrystus jest jedynym pośrednikiem tej relacji, która jest przymierzem miłości. Kapłan sakramentalnie reprezentuje Chrystusa jako pośrednika i tylko w tym świetle może być rozumiany. Nie możemy zadowolić się socjologicznym punktem widzenia, który uwzględnia podział władzy, ani ograniczyć się do perspektywy mediów.
Powtarzającą się ideą jest kwestia ordynacji kobiet. Otwarcie posług świeckich dla kobiet było również postrzegane jako krok w kierunku diakonatu, a może i kapłaństwa. Czy diakonat i/lub kapłaństwo dla kobiet to otwarta możliwość?
-Pytanie w ten sposób odzwierciedla funkcjonalną męską mentalność, która zrównuje kobiety z rolą męską, a pomija ich własny charyzmatyczny wymiar. Zmiany w Kościele muszą sięgać znacznie głębiej niż podział ról, który utrzymuje kobiety w pozycji podrzędnej wobec mężczyzn. Nadszedł czas, aby teologia zastanowiła się nad tajemnicą kobiecą samą w sobie i we wzajemności z męską.
"Teologia fundamentalna kapłaństwa", która jest przedmiotem Sympozjum, jest częścią teologii Kościoła. Ale czy Kościół jest dziś rozumiany?
-Fundamentalna teologia kapłaństwa myśli najpierw o chrzcie jako pierwszym uczestnictwie w kapłaństwie Chrystusa, ponieważ chrzest przekazuje nam łaskę Jego boskiego synostwa, która jest podstawą Jego kapłaństwa i naszego w nim udziału jako członków Jego Ciała. Posługa święceń zakłada chrzest i polega na późniejszym charyzmacie reprezentacji Chrystusa-Głowy, postawionym w służbie wzrostu kapłaństwa synowskiego ochrzczonych. Dlatego nie wolno redukować Kościoła do jego hierarchii, bo jest on przede wszystkim wspólnotą ochrzczonych wokół Matki Bożej.
Życie Kościoła jest zakorzenione w Eucharystii. Kapłaństwo rodzi się z Eucharystii i żyje dla Eucharystii, ale w jaki sposób możemy również pielęgnować eucharystyczną tożsamość wszystkich ochrzczonych?
- Kościół czyni Eucharystię, a Eucharystia czyni Kościół" - mówił ojciec de Lubac. Kościół sprawuje obrzęd, ale to Chrystus w Eucharystii daje życie Kościołowi, który jest Jego Ciałem ukonstytuowanym przez chrzest. Celebracja eucharystyczna jest misterium zaślubin, w którym zmartwychwstały Chrystus daje swoje Ciało Kościołowi, swojej Oblubienicy, i oczekuje osobistej odpowiedzi miłości każdego ochrzczonego i członka zgromadzenia. Musimy na nowo ewangelizować znaczenie niedzieli.
W jakim sensie mówimy o "kulturze powołaniowej"?
-Synod o młodzieży mówił o kulturze powołaniowej w sensie przede wszystkim odpowiedzi na Boga we wszystkich posługach, jakie my, ochrzczeni, świadczymy społeczeństwu. Każdy człowiek otrzymuje szczególny dar Ducha Świętego, który konkretyzuje się w wyborze stanu życia, a więc i konkretnej służby Kościołowi i społeczeństwu. Wspólnota kościelna powinna troszczyć się o budzenie i towarzyszenie szczególnym powołaniom, które zwykle rozkwitają tam, gdzie wśród ochrzczonych istnieje świadomość powołaniowa.
Celibat i nadużycia
Skandal z molestowaniem dzieci sprawił, że księża znaleźli się w centrum uwagi. Mając na uwadze profilaktykę, jak można ich szkolić, zwłaszcza emocjonalnie?
-Kapłani potrzebują zrozumienia i solidarności. Są one tak bardzo testowane przez obecną sytuację nadużyć i potrzebują wspólnoty, aby lepiej żyć swoim zaangażowaniem. Ta potrzeba dotyczy także formacji kapłanów, która nie może być całkowicie izolowana, ale musi się dokonywać w relacji i synergii z rodzinami, wspólnotami lokalnymi, osobami konsekrowanymi i świeckimi. Kapłańska przyjaźń zawsze była cennym środkiem podtrzymującym dążenie do świętości.
Niektórzy uważają, że zniesienie celibatu księży pomogłoby powstrzymać nadużycia.
-Niektórzy uważają, że celibat jest przyczyną nadużyć, podczas gdy nadużycia istnieją we wszystkich sytuacjach wychowawczych, w życiu rodzinnym, sportowym itp. Prawdziwą przyczyną nie jest stan konsekrowanego celibatu, ale brak samokontroli i brak równowagi afektywnej. Z pewnością jest to konieczne dla lepszego rozeznania powołań do kapłaństwa i zapewnienia równowagi psychiczno-afektywnej i moralnej kandydatów.
Jak dziś można wytłumaczyć celibat?
-Celibat musi być przedstawiony z perspektywy wiary. Chrystus wezwał swoich uczniów, by zostawili wszystko, by pójść za Nim. Był w stanie to uczynić na mocy swojej boskiej tożsamości jako odwieczny Syn Ojca, który przyszedł w ciele, aby przynieść ludzkości zbawienie. Pójście za Nim w celibacie jest przede wszystkim wyznaniem wiary w tę tożsamość i aktem miłości w odpowiedzi na Jego pełne miłości wezwanie.
Kapłani mają szczególne zadanie w misji Kościoła. Jak misja, "rozesłanie", określa kapłaństwo?
-Podstawowym kapłaństwem jest konsekracja chrzcielna, która czyni nas synami i córkami Boga. Posługa święceń służy wzrostowi ochrzczonych przez głoszenie Słowa i udzielanie sakramentów. Kapłan sprawuje więc ojcostwo duchowe, które przeżywane w duchu świętości może napełnić jego serce apostolską radością.
Czy są jakieś inne aspekty Sympozjum, na które chciałby Pan zwrócić uwagę?
-Tak, rzeczywiście. Być może zaskoczeniem Sympozjum jest dostrzeżenie znaczenia i roli życia konsekrowanego dla komunii dwóch udziałów w jednym kapłaństwie Chrystusa, kapłaństwa chrzcielnego i posługi święceń.