Synod - od Kościoła rzymskiego do świataDokument przygotowawczy do Synodu Biskupów rozpoczętyW sobotę 9 października 2021 r. oficjalnie otwarto proces synodalny obejmujący Kościół powszechny do 2023 r. pod hasłem "O Kościół synodalny: komunia, uczestnictwo i misja".
Papież Franciszek w swoich słowach nakreślił oczekiwania związane z tym nowym procesem słuchania i rozeznawania całego Ludu Bożego, który w ostatnich latach został znacząco odnowiony także w swojej formie, o czym informowaliśmy już w innych artykułach.
Duch Święty jako protagonista
To, co najbardziej wyróżnia się w wizji i życzeniach Papieża dotyczących tego trzyetapowego wydarzenia, które teraz rozpoczyna się z udziałem Kościołów lokalnych, to konieczność zarezerwowania uprzywilejowanego miejsca dla Ducha Świętego. On musi być absolutnym protagonistą, który "poprowadzi nas i da nam łaskę, byśmy razem szli naprzód". Bez niego, stwierdził kategorycznie papież Franciszek, "nie będzie Synodu".
Bez Ducha Świętego nie będzie Synodu.
Papież Franciszek
To Duch Święty będzie w końcu tym, który wyzwoli "od wszelkich zamknięć", ożywi "to, co martwe", rozluźni "kajdany" i roztoczy "radość": "Tym, który poprowadzi nas tam, gdzie chce tego Bóg, a nie tam, gdzie prowadziłyby nas nasze pomysły i nasze osobiste upodobania".
Jak widzimy, nie jest to aspekt, który należy bagatelizować, właśnie dlatego, że postawa, która powinna ożywiać papieża, biskupów, kapłanów, zakonników i wiernych świeckich, powinna być postawą otwartości na nowość, którą Bóg chce zaproponować Kościołowi, nie po to, by uczynić go "innym", ale z pewnością po to, by uczynić go "innym", nie "Kościołem muzealnym, pięknym, ale niemym, z dużą przeszłością i małą przyszłością".
Ojciec Święty powtórzył na koniec, że powinno to być doświadczenie synodalne, w którym "nie dajemy się ogarnąć rozczarowaniu, nie rozcieńczamy proroctwa, nie kończymy sprowadzając wszystko do jałowych dyskusji".
Trzy słowa kluczowe
W swoim przemówieniu papież wymienił następnie trzy kluczowe słowa, które powinny ożywiać to wielkie zgromadzenie ludzi: komunia, uczestnictwo i misja. Komunikacja i misja należą do samej natury Kościoła, poprzez którą kontempluje on i naśladuje między innymi Trójcę Świętą. Mogłyby one jednak pozostać pojęciami abstrakcyjnymi, gdyby nie były powiązane właśnie z uczestnictwem, które musi być praktyką kościelną jako wyraz "synodalności w sposób konkretny", mającej na celu prawdziwe zaangażowanie każdego ochrzczonego.
W rzeczywistości chodzi właśnie o to, aby każdy mógł w nim uczestniczyć: "jest to zobowiązanie eklezjalne nie do wypowiedzenia"!
Trzy zagrożenia
Ta okazja do spotkania, słuchania i refleksji, która powinna być przeżywana "jako czas łaski", nie jest pozbawiona, zdaniem papieża Franciszka, co najmniej trzech zagrożeń. Pierwszym z nich jest "formalizm", sprowadzający Synod do fasadowego wydarzenia, tracący okazję do zdrowego rozeznania i kończący się popadnięciem w zwykłe "odgórne, wypaczone i cząstkowe wizje Kościoła, posługi kapłańskiej, roli świeckich, obowiązków eklezjalnych, ról władzy, między innymi".
Istnieje wreszcie ryzyko "immobilizmu" - "trucizny w życiu Kościoła" - który może prowadzić do przyjęcia "starych rozwiązań dla nowych problemów; nowego kawałka materiału, który w rezultacie powoduje większe rozdarcie".
Trzy możliwości
Oczywiście wszystko to niesie ze sobą także "trzy wielkie możliwości", dodał Papież w swoim przemówieniu: Przejście "strukturalne" w kierunku Kościoła synodalnego, miejsca, w którym każdy czuje się jak w domu i odczuwa pragnienie uczestnictwa; stanie się "Kościołem słuchania", ucząc się przede wszystkim "słuchania Ducha w uwielbieniu i modlitwie", ponieważ wielu utraciło ten zwyczaj i pojęcie o nim; wreszcie możliwość stania się "Kościołem bliskości", wiernym właśnie duchowi Bożemu, który zawsze działa z "bliskością, współczuciem i czułością". Kościół, krótko mówiąc, "który nie oddziela się od życia, ale bierze na siebie słabości i ubóstwo naszych czasów".
Trzy postawy
W Msza św. na rozpoczęcie Synodu Papież podsumował trzy postawy, które muszą ostatecznie ożywiać ten proces synodalny - Odbywający się w niedzielę 10 października w Bazylice św. Piotra, z udziałem ponad trzech tysięcy wiernych, w tym wielu delegatów z Międzynarodowych Spotkań Konferencji Episkopatów, członków Kurii Rzymskiej, delegatów bratnich, członków życia konsekrowanego i ruchów kościelnych oraz młodzieży z Międzynarodowego Organu Konsultacyjnego - Papież podsumował trzy postawy, które muszą ostatecznie ożywiać ten proces synodalny. Są to spotkanie, słuchanie i rozeznanie, zapożyczone z ewangelicznej historii bogatego człowieka, który spotyka Jezusa, oferowane przez liturgię.
Z pewnością odbycie Synodu "oznacza wspólne kroczenie w tym samym kierunku", powiedział Franciszek. I na tej drodze "jesteśmy powołani, aby być ekspertami w sztuce spotkania", to znaczy nie tylko organizować wydarzenia, ale przede wszystkim poświęcać "czas na przebywanie z Panem i sprzyjać spotkaniu między sobą", dając miejsce na modlitwę i adorację i pozwalając się "dotknąć prośbami kobiet i mężczyzn", otrzymując ubogacenie różnorodnością charyzmatów, powołań i posług w Kościele.
To powiedziawszy, prawdziwe spotkanie rodzi się ze słuchania, a w przypadku Synodu oznacza to słuchanie przede wszystkim Słowa Bożego "wraz ze słowami innych", aby "z niepokojem odkryć, że Duch Święty przemawia zawsze w sposób zaskakujący, dając początek nowym kierunkom i nowym językom". Wymaga to, jak powiedział dzień wcześniej Ojciec Święty, otwarcia się "na troski i nadzieje każdego Kościoła, każdego ludu i narodu" oraz "na świat, na wyzwania i zmiany, które przed nami stawia".
Po poznaniu i usłyszeniu nie można pozostawić rzeczy takimi, jakimi są, dlatego z pomocą przychodzi rozeznanie, zwłaszcza rozeznanie duchowe, a więc eklezjalne, "które dokonuje się w adoracji, w modlitwie, w kontakcie ze Słowem Bożym".
Otwartość w diecezjach świata
Dzięki tym wskazaniom Papieża, które posłużą jako kompas dla rozwoju podróży, a także kierując się Dokumentem Przygotowawczym i Vademecum udostępnionym przez Sekretariat Generalny Synodu Biskupów, podróż synodalna jest gotowa do rozpoczęcia w każdym Kościele partykularnym na pięciu kontynentach, z obecnością Biskupa rozpoczynającą się w niedzielę 17 października, dla pierwszego etapu, który zakończy się w kwietniu przyszłego roku.
Kolejny etap, kontynentalny, odbędzie się od września 2022 r. do marca 2023 r., podczas którego będzie omawiany tekst pierwszego Instrumentum laboris. Ostatnim etapem będzie Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów w październiku 2023 roku, po którym nastąpi faza realizacji.
Wszystkie aktualizacje dotyczące tego wielkiego zaangażowania Ludu Bożego można śledzić na wielojęzycznej stronie internetowej https://www.synod.va.
