"Vos estis lux mundi" jest od 2019 roku dokumentem ramowym, w którym cały Kościół katolicki ustanowił konsekwentne protokoły przyjmowania, słuchania, uzdrawiania i ujawniania przypadków wykorzystywania seksualnego przez osoby konsekrowane: zakonników i zakonnice, księży lub zakonnice.
Papież Franciszek potwierdził teraz ten kierunek działania, publikując ostateczną wersję dokumentu, którego celem jest zapobieganie i zwalczanie zjawiska nadużyć seksualnych w Kościele katolickim.
Na stronie nowa wersja Motu Proprio "Vos estis lux mundi" wejdzie w życie 30 kwietnia i uchyli poprzednią z maja 2019 r. Wśród najważniejszych nowości zawartych w nowym dokumencie wymienia się m.in. objęcie odpowiedzialnością osób świeckich, które były moderatorami stowarzyszeń wiernych, zmianę terminu i definicji "osób dorosłych wymagających szczególnej troski" czy ujęcie nadużycia władzy jako kolejnego przestępstwa.
News o ostatecznej wersji "Vos estis lux mundi".
Odpowiedzialność świeckich
Nowa wersja tego Motu Proprio wprowadza istotną nowość odnoszącą się konkretnie do "Tytułu II", z przepisami dotyczącymi odpowiedzialności biskupów, przełożonych zakonnych i duchownych, którym powierzono kierowanie Kościołem partykularnym lub prałaturą.
W tym punkcie nowa wersja uwzględnia odpowiedzialność także "wiernych świeckich, którzy są lub byli moderatorami międzynarodowych stowarzyszeń wiernych uznanych lub erygowanych przez Stolicę Apostolską, za czyny popełnione" w czasie pełnienia przez nich funkcji.
Kolejny nowy punkt dotyczy poszerzenia definicji "wrażliwych" dorosłych. Podczas gdy dokument z 2019 r. mówił o "aktach seksualnych z małoletnim lub osobą wrażliwą", nowa wersja mówi o "przestępstwie przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu popełnionym z małoletnim lub z osobą, która nawykowo posługuje się niedoskonałym rozumem lub z bezbronną osobą dorosłą".
Kolejna zmiana dotyczy ochrony osoby, która zgłasza domniemane nadużycie: podczas gdy wcześniej stwierdzono, że nie można narzucić milczenia osobie, która zgłasza, obecnie dodano, że ochrona ta musi być również rozszerzona na "osobę, która twierdzi, że została obrażona, oraz na świadków".
Domniemanie niewinności i nadużycie władzy
Wzmacnia też część, w której wzywa do zabezpieczenia "uzasadnionej ochrony dobrego imienia i sfery prywatnej wszystkich zaangażowanych osób", a także domniemania niewinności osób objętych śledztwem do czasu ustalenia ich odpowiedzialności.
Nowa wersja "Vos estis lux mundi" precyzuje również, że diecezje i eparchie muszą posiadać "organy i biura" - stary tekst mówił bardziej ogólnie o "stabilnych systemach" - które są łatwo dostępne dla społeczeństwa w celu przyjmowania zgłoszeń o nadużyciach. Ponadto precyzuje, że przeprowadzenie dochodzenia jest obowiązkiem biskupa miejsca, w którym doszło do domniemanego nadużycia.
W 2019 r. określono już precyzyjnie sposób postępowania w przypadku zarzutów o nadużycia i zapewniono, że biskupi i przełożeni zakonni - teraz także świeccy przywódcy międzynarodowych stowarzyszeń - ponoszą odpowiedzialność za swoje działania i są zobowiązani - zgodnie z powszechnie obowiązującym nakazem prawnym - do zgłaszania nadużyć, o których się dowiedzieli.
Dokument obejmował i nadal obejmuje nie tylko molestowanie i przemoc wobec małoletnich i bezbronnych dorosłych, ale odnosi się także do przemocy seksualnej i molestowania wynikającego z nadużycia władzy. Zatem obowiązek ten obejmuje również każdy przypadek przemocy wobec kobiet zakonnych ze strony duchownych, a także przypadek molestowania seminarzystów lub nowicjuszy pełnoletnich.
Wiele zmian w tej nowej wersji zostało wprowadzonych w celu zharmonizowania tekstu procedur antyabuzywnych z innymi reformami regulacyjnymi wprowadzonymi od 2019 r. do dzisiaj, w szczególności z rewizją motu proprio "Sacramentorum sanctitatis tutela"; z modyfikacjami Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego i z nową Konstytucją o Kurii Rzymskiej, "...".Praedicate Evangelium".
Dokument z 2019 r.
7 maja 2019 roku papież Franciszek upublicznił list apostolski w formie Motu Proprio "Vos estis lux mundi w którym określono podstawowe wytyczne dla Kościoła katolickiego w zakresie zwalczania i zapobiegania nadużyciom seksualnym przez osoby duchowne i zakonne.
Wśród norm, które zostały wówczas uwzględnione, znalazły się m.in. zobowiązanie wszystkich diecezji do posiadania "stabilnych i publicznie dostępnych systemów zgłaszania przypadków nadużyć seksualnych i tuszowania ich", wprowadzenie procedur zgłaszania w przypadku nadużyć ze strony biskupa, a także pójście o krok dalej w uwzględnieniu "osób wrażliwych" i ustanowieniu systemów słuchania i przyjmowania.
Już wtedy ustalono, że dokument będzie eksperymentalny przez okres trzech lat. Obowiązuje on od niewiele ponad czterech lat. Kulminacja reformy kurii, a następnie promulgacja Praedicate Evangelium miały kluczowe znaczenie dla redefinicji tego dokumentu.
