Kardynał Parolin: "Dzisiejszą sytuację można porównać do pierwszych wieków Kościoła".24 kwietnia watykański dziennikarz Ignazio Ingrao z TG1 RAI zaprezentował swoją książkę "Pięć pytań, które wstrząsają Kościołem" wraz z kardynałem Pietro Parolinem. Pod koniec prezentacji książki, kardynał odpowiedział Omnesowi: "Najpiękniejszą rzeczą w tej książce jest to, że stawia na stole wielkie pytania, które wszyscy nosimy ze sobą, ale o odpowiedziach..." (tylko lekko potrząsnął głową, jakby chciał powiedzieć, że jest mniej przekonany).
160-stronicowa książka w języku włoskim, opublikowana przez wydawnictwo San Paolo, została zaprezentowana w siedzibie Ministerstwa Kultury w Rzymie, w obecności ministrów, ambasadorów, władz cywilnych i religijnych. Stawia ona pięć pytań, dla których kardynał Parolin przywołał inne dzieło, "O pięciu ranach Kościoła", autorstwa filozofa i teologa Antonio Rosminiego.
Z drugiej strony - powiedział watykański sekretarz stanu - mamy tu oczywiście do czynienia z nowymi kwestiami związanymi z obecnymi czasami, które jednak - chciałbym to podkreślić - idą w tym samym kierunku, co "reforma Kościoła" promowana przez papieża Franciszka".
"Kościół, jak wiemy, jest 'semper reformanda'", wskazał kardynał, "to znaczy, że musi zostać przywrócony do swojej właściwej formy, ponieważ, jak mówi konstytucja soborowa 'Lumen Gentium", "Chrystus jest święty, niewinny, niepokalany... [dlatego] Kościół, który ma grzeszników w swoim łonie, jest święty, ale jednocześnie 'zawsze potrzebuje oczyszczenia', a zatem 'nieustannie podąża drogą pokuty i odnowy'".
Kardynał zaprosił nas do lektury przedstawionej książki, nie zapominając o czymś podobnym, o "sytuacji zamieszania i strachu, którą znajdujemy w Ewangelii Mateusza: "W tym czasie była taka burza, że łódź została porwana przez fale, a on spał. Przyszli do Niego i obudzili Go, wołając: "Panie, ratuj nas, bo giniemy".
"A jednak, w przeciwieństwie do uczniów - kontynuował kardynał Parolin - wiemy, że Duch Święty, czyli tchnienie Boga dane przez Jezusa na krzyżu, a następnie w dniu Pięćdziesiątnicy, czyni Kościół przede wszystkim Jego Kościołem, to znaczy zdolnym do przeciwstawienia się burzom przewrotów kulturowych i grzechom mężczyzn i kobiet, którzy do niego należą".
Następnie kardynał omówił poszczególne rozdziały książki.
Kościół w drodze
Na pierwsze pytanie: "Jak daleko zaszedł Kościół Bergoglio na wyjeździe; jak daleko jest Kościół od dzisiejszej rzeczywistości, pomimo jego wysiłków?", kardynał wskazał, jak autor opisuje w "zimnej teorii liczb" nieatrakcyjne liczby dotyczące Kościoła w Europie i Ameryce, a Benedykt XVI zastanawiał się, gdzie zniknął impet Soboru Watykańskiego II.
"Byliśmy szczęśliwi", powiedział Benedykt XVI 11 października 2012 r., "i pełni entuzjazmu. Wielki Sobór Ekumeniczny został zainaugurowany; byliśmy pewni, że nadchodzi nowa wiosna Kościoła, nowa Pięćdziesiątnica, z nową silną obecnością wyzwalającej łaski Ewangelii.
Książka wskazuje również na wizję papieża Franciszka zawartą w "Evangelii Gaudium" jako program jego pontyfikatu: "Uprzywilejowanie działań, które generują nowe dynamiki w społeczeństwie i angażują inne osoby i grupy, aby je kontynuować, aż przyniosą owoce w ważnych wydarzeniach historycznych". Procesy, które autor "dostrzega również w wyborze przez papieża nowych współpracowników, którzy są proszeni o odkrywanie nowych ścieżek".
W książce kardynał precyzuje, że w tym kontekście watykanista Ingrao krytykuje "teologię pulpitu, córkę zimnej i twardej logiki, która stara się zdominować wszystko", wskazując jako przykład deklarację "Fiducia Supplicans", choć prefekt Dykasterii Nauki Wiary uważa, że jest to tekst, który "zawsze pozostaje otwarty na możliwość wyjaśnienia go, wzbogacenia, ulepszenia i być może umożliwienia lepszego oświetlenia go przez nauczanie Franciszka".
Pierwsze pytanie zamyka - wyjaśnia kardynał - migawka młodych ludzi według papieża Franciszka, których autor definiuje jako "odkrywców, placówki w rozproszonym społeczeństwie sieci społecznościowych, aby obudzić prawdziwe uczucia, pragnienie autentyczności, zdolność do marzeń", z wrażliwością ekologiczną i głęboką uwagą na czasy i wyzwania pontyfikatu.
Spadek praktyk religijnych
Druga kwestia dotyczy dwóch problematycznych elementów: spadku praktyk religijnych na świecie. W szczególności autor skupia się na Ameryce Łacińskiej, gdzie Kościół katolicki nie jest już największy pod względem liczby wiernych, ale został wyprzedzony przez kościoły zielonoświątkowe. Nie zapominając o interwencjach Benedykta XVI i Franciszka, którzy z determinacją potwierdzili, że Kościół rośnie nie przez prozelityzm, ale przez przyciąganie, to znaczy przez siłę świadectwa, wyjaśnił kardynał.
Otwartość na świeckich
Na "trzecie pytanie, czy otwartość na świeckich i kobiety jest prawdziwa, czy tylko fasadowa", kardynał zwraca uwagę na to, jak autor podkreśla szereg doświadczeń i Synod Biskupów na temat synodalności. Na koniec przypomina o wiodących rolach, jakie kobiety pełnią dziś w Kurii Rzymskiej.
Antropologiczne sytuacje kryzysowe
"Potrzeby antropologiczne otwierają czwarte pytanie. Początek i koniec życia, granice medycyny i kwestie płci: w rzeczywistości, pisze Ingrao, "nie jest to kwestia szukania odpowiedzi mniej lub bardziej zgodnych z duchem czasu lub dostosowanych do obrony tradycyjnej moralności. Jest to raczej kwestia doprowadzenia do dojrzałości nowego humanizmu, który, zakorzeniony w chrześcijańskim personalizmie, wie, jak odpowiedzieć na dzisiejsze pytania" - wyjaśnił kardynał.
Co stanie się z reformami?
"Dochodzimy więc do ostatniego z pięciu pytań: co stanie się z reformami podjętymi przez papieża Franciszka? Do tego dochodzi pytanie, które dla jednych brzmi jak groźba, a dla innych jak iluzja: "Czy istnieje ryzyko cofnięcia się?".
"Ostatni rozdział", podsumowuje kardynał Parolin, "poświęcony tym kwestiom pozostaje otwarty, tak jak powinien. W rzeczywistości mówi on o reformach, jak określa je autor, 'podjętych', to znaczy 'in itinere'". Dlatego "rozeznanie, które nie jest zwykłą intuicją, ale owocem nieustannej modlitwy w Duchu Świętym, wskaże w spokojnym czasie tym, którzy wiedzą, jak być cierpliwymi, jak kontynuować i do czego powrócić instytucjonalnie. Właśnie dlatego, że jest to działanie Ducha, nie może być odwrotu".
