W związku z ostatnimi przypadkami przemocy wobec kobiet w Hiszpanii i na świecie, Palabra zajmuje się dziś, z psychologicznego i psychiatrycznego punktu widzenia, tym, na czym polega ta dramatyczna przemoc, jej korzeniami i znakami, które ją zdradzają. Jedna agresja to już za dużo, mówią autorzy, którzy zagłębiają się w relacje i to, jak się zachować, gdy ktoś doznaje tej przemocy.
TEKST -. Inés Bárcenas, psycholog, María Martín-Vivar, psycholog, doktor psychologii i Carlos Chiclana, psychiatra, doktor medycyny.
Ponad 800 milionów kobiet na świecie cierpi z powodu przemocy tylko dlatego, że są kobietami. Większość napaści wynika z błędnego przekonania o wyższości mężczyzn nad kobietami, do czego społeczeństwo tak często zachęca lub przemilcza.
Przemoc ze względu na płeć, oparta na różnych atrybutach społecznych w zależności od kultury, we wszystkich swoich aspektach fizycznych i psychologicznych, jest bardzo poważnym problemem, który wymaga zdecydowanej i stałej interwencji w ramach edukacji na rzecz równości, różnorodności i szacunku. Pojedyncza agresja tylko dlatego, że jest kobietą, byłaby nie do pomyślenia. Rzeczywistość jest taka, że miliony kobiet żyją w strachu.
Rodzaje przemocy i wykorzystywania ze względu na płeć
Według WHO istnieje kilka rodzajów przemocy, które wymagają różnych interwencji. Wydaje się, że słowo przemoc sugeruje, że istnieje fizyczna krzywda, która zabiera cię na pogotowie, ale tak nie jest. Istnieje wiele sposobów złego traktowania ludzi, a kiedy robi się to dlatego, że są kobietami i z pogardą, którą to implikuje, można to uznać za przemoc opartą na płci. Podobnie byłoby w odwrotnym przypadku, gdyby kobieta źle traktowała mężczyznę tylko dlatego, że jest mężczyzną.
Neuropsycholog Sonia Mestre opisuje różne rodzaje nadużyć w związkach, które mogą dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Są one różne: od degradacji - obniżenia wartości osoby - i uprzedmiotowienia - przekształcenia drugiej osoby w przedmiot, pozbawiony pragnień, potrzeb czy wyborów - poprzez zastraszanie, przeciążenie obowiązkami, ograniczanie i zmniejszanie możliwości zaspokajania potrzeb społecznych, osobistych i zawodowych osoby krzywdzonej, aż po zniekształcenie subiektywnej rzeczywistości, czyli przekształcenie postrzegania drugiego człowieka. Ostatnim etapem jest przemoc fizyczna, polegająca na agresji, która nie musi powodować poważnych obrażeń: może to być policzkowanie, popychanie, drapanie, uderzanie, rzucanie przedmiotem lub ostra skrajność, jaką jest przemoc seksualna.
Czy teraz zdarza się to bardziej niż kiedyś?
Na szczęście żyjemy w społecznym momencie świadomości i widoczności przemocy seksualnej wobec kobiet. Zjawisko to stanowi poważny problem zdrowia publicznego i ma głęboki wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne kobiet oraz wielu innych osób.
WHO szacuje, że jedna na trzy (35 %) kobiety na świecie doświadczyła w pewnym momencie swojego życia przemocy fizycznej i/lub seksualnej ze strony partnera lub osoby trzeciej. Prawie jedna trzecia (30 %) kobiet, które były w związku, doświadczyła jakiejś formy przemocy fizycznej i/lub seksualnej ze strony intymnego partnera. 38 % zabójstw kobiet na świecie popełnia ich męski partner.
W naszym kraju mamy do czynienia z licznymi postulatami i debatami publicznymi, domagającymi się lepiej przygotowanego do takich sytuacji systemu sądowniczego. Trafność tych postulatów polega na chęci oddania głosu rzeczywistości, która od tysięcy lat dotyka miliony kobiet na całym świecie. Zjawisko, w wielu przypadkach wyciszone przez niechęć samych ofiar do denuncjacji, czy to ze strachu, wstydu, poczucia winy, czy też przewidywania, że nie otrzymają niezbędnego wsparcia lub wiarygodności. Przeżywamy moment uświadomienia sobie cierpienia, jakie wywołuje przemoc seksualna, otwierając ważne debaty na temat granic zgody i władzy, jaką niektórzy mężczyźni sprawują nad niektórymi kobietami.
Socjologowie i psychologowie ostrzegają, że nie ma charakterystycznego profilu dla osób stosujących przemoc seksualną, a tylko u mniejszości występuje patologia psychiczna. Sprawcy mogą pochodzić z różnych środowisk społeczno-ekonomicznych i mogą być osobami znanymi ofierze, takimi jak przyjaciel, członek rodziny, intymny partner lub zupełnie obcy. Aby zrozumieć przyczyny, zapobiegać nadużyciom i wyraźnie interweniować, gdy już do nich doszło, możemy działać na 4 poziomach: dwóch "mikropoziomach", indywidualnym i relacji w parze, oraz dwóch "makropoziomach", grupowym lub wspólnotowym i szerszym społeczno-środowiskowym.
To nie tylko seks
Motywem tych napaści jest nie tylko pożądanie seksualne, ale także "próżnia władzy", brak poczucia bezpieczeństwa i potrzeba kontroli ze strony mężczyzny. Przemoc seksualna to działanie mające na celu poniżenie, zdominowanie, upokorzenie, terroryzowanie i kontrolowanie kobiety. To narzucanie władzy jest stosowane przez sprawcę w celu zaspokojenia własnej niepewności co do przydatności seksualnej, kompensowania poczucia bezsilności i frustracji poprzez użycie siły lub przymusu psychologicznego.
Przemoc seksualna wobec kobiet występuje w każdym społeczeństwie na naszej planecie, przekraczając granice bogactwa, rasy, religii czy kultury. Głęboko zakorzeniona w historii, jest zakorzeniona w wartościach i postawach, które promują i utrwalają fizyczną, polityczną, ekonomiczną i społeczną dominację kobiet. W tych ramach społecznych ruch feministyczny wniósł duży wkład w przyczyny przemocy seksualnej wobec kobiet. Feminizm opiera się na teorii sprawiedliwości, która promuje wolność i równe prawa dla wszystkich istot ludzkich, niezależnie od płci, z którą się urodziły - kobiety lub mężczyzny.
Edukować, edukować i edukować. Potem reedukacja
Obecna droga prowadzi nas w kierunku rewizji "wyobrażeń społecznych" na temat kobiecego ciała i seksualności oraz granic zgody. Depersonalizacja i wykorzystywanie ciał kobiet jako przedmiotów konsumpcji dla mężczyzn jest nadal powszechne, utrwalane w mediach i sieciach społecznych, a także pośrednio obecne w związkach.
Motorem zmian jest edukacja i świadomość aktywnej roli kobiet w ich determinacji, zdolności do podejmowania decyzji, w odkrywaniu ich indywidualnej siły, ich własnej wartości i ich własnego istnienia.
Wrogiem nie jest człowiek
Bycie kobietą nie ma nic wspólnego z naśladowaniem mężczyzn czy walką z nimi. Istnieje również potrzeba oddzielenia męskości od takich postaw jak dominacja, agresja czy używanie siły jako broni. Jakby te zachowania były podstawą ich bezpieczeństwa czy tożsamości. Potrzebujemy dojrzałych systemów sądowniczych i politycznych, które uświadamiają realnie problem, czynią świadectwa ofiar widocznymi i solidnymi, zamykając oblężenie przed przyszłymi agresjami.
W głębszym sensie musimy odzyskać poczucie indywidualnej odpowiedzialności, aby w obliczu każdego z tych przestępstw mężczyźni i kobiety zjednoczyli nasze głosy, aby powiedzieć "nie", "nie w moim imieniu", "nie" przemocy seksualnej, "nie" w imieniu naszego społeczeństwa. Dojrzałe społeczeństwo zadba o zapewnienie środków do reedukacji wszystkich tych, którzy popełniają przestępstwa z użyciem przemocy. W zależności od intensywności i powagi przestępstwa, będą wymagać reedukacji, aby ułatwić im reintegrację z głównym nurtem społeczeństwa, rodziny lub pary.
Pornografia jest wrogiem w walce z przemocą wobec kobiet. Według statystyk niektórych badań akademickich, ponad 85 % scen pornograficznych zawiera przemoc fizyczną, prawie 95 % jest skierowanych przeciwko kobietom, a 80 % jest wykonywanych przez mężczyzn.
Co robimy z naszymi córkamis i dzieci?
Płeć jest uwarunkowana genetycznie: jesteś albo mężczyzną albo kobietą. Gender określa aspekty związane z psychospołecznymi, relacyjnymi i kulturowymi atrybucjami dotyczącymi płci; są to atrybucje dynamiczne, które zmieniają się w zależności od czasu, miejsca, kultury itp.
Jakie sugestie na temat "ról", które mają odgrywać w rzeczywistości, otrzymują dziewczęta, jakie informacje? Piosenki, teledyski, reklamy, youtuberzyserie, seriale, audycje radiowe, portale społecznościowe. W wielu z tych treści mężczyźni mają postawę siły i dominacji nad kobietami. Ona, gorsza czy maltretowana, nie odrzuca, a wręcz normalizuje obraźliwe i brutalne zachowania poprzez chwytliwe teksty.
Zachowanie rodziny jako grupy, która nie broni kobiet, będzie normalizować wiele z tych postaw zarówno u nich (wyższość, poczucie dowodzenia, narzucanie posłuszeństwa, obowiązek pełnienia ról wspólnych tylko dla kobiet, bo są kobietami itp.), jak i u nich (uległość, brak reakcji na niesprawiedliwe narzucanie, rozwój błędnych przekonań o sobie itp.)
Dorastająca dziewczyna musi dziś mieć dostęp do solidnej formacji ludzkiej, aby móc wybierać z rozwagą i mieć jasne wyobrażenia o szacunku dla osoby i dla kobiety, dla siebie. Wizja stworzona przez dorosłych, w filmach, serialach, filmach dokumentalnych i programach telewizyjnych/radiowych, może nie mieć negatywnego wpływu na dorosłych, ale w poprzednich etapach, dzieciństwie i dorastaniu, jest szkodliwa. Dobrze wykształcony dorosły zinterpretuje to jako sytuację macho, staromodną i związaną z przemocą ze względu na płeć; 12-letni nastolatek zwykle interpretuje, że kobiety są gorsze od mężczyzn i normalne jest obserwowanie z ich strony zachowań agresywnych lub uległości.
Rodzina jako punkt odniesienia
Istnieją podstawowe filary, takie jak rodzina i szkoła, które na etapie ewolucji mają większy wpływ niż środowisko. Jeśli będziemy obserwować, słuchać, zwracać uwagę, nadzorować dostęp, towarzyszyć im w ich nawigacji, etc., nauczymy ich krytycyzmu, stawiania granic, mówienia "nie", odrzucania przemocy, umiejętności odróżniania szczegółu uczucia od manipulacji, a próby miłosnego podboju od powtarzającego się molestowania, niszczenia uprzedzeń płciowych, rozumienia różnic damsko-męskich bez szkody dla męskiej i żeńskiej równości jako osób i w ich prawach.
Rodzina jest fundamentem bezpieczeństwa dla dzieci i młodzieży. Postawy i wartości, które dzieci i młodzież widziały u swoich rodziców, modelują i kształtują ich sposób myślenia, odczuwania i działania. Jeśli chcesz, żeby się zmienili, zmień najpierw siebie. Chłopcy i dziewczęta muszą widzieć i mieć równą odpowiedzialność za codzienne obowiązki i zadania w domu. Muszą umieć powiedzieć "nie" i być szanowane, muszą być wzmacniane od najmłodszych lat, aby móc być kimkolwiek chcą zawodowo, bez z góry przypisanej obowiązkowej roli.
Muszą wiedzieć, że mogą wybierać od najmłodszych lat, że mają takie same prawa jak dzieci, że będą edukowani i wymagani, by osiągnąć to, co sobie założą. Będzie to oznaczało podział równych i sprawiedliwych zadań w domu, praktykowany przez samych rodziców, wzajemny szacunek między małżonkami i wobec dzieci niezależnie od płci.
Zaloty nastolatków
W badaniu przeprowadzonym w Hiszpanii w 2015 roku ponad 60 % nastolatków obu płci uznało, że chłopak powinien chronić dziewczynę; a 32 % uważało, że bycie zazdrosnym jest normalne. Istotne znaczenie ma edukacja w zakresie równości w relacjach emocjonalnych. Kochać to znaczy dobrze kochać. Zazdrość nie jest oznaką miłości. Trzeba przełamywać i walczyć z mitami romantycznej miłości. Kopciuszek nie czeka już na księcia. Zmierzch oraz Grey i jego cienie to tylko kilka przykładów romantycznego przyciągania zamienionego w toksyczny związek.
Społeczeństwo najbliższych lat kształci się już dziś. Dziewczęta i młodzież zasługują na wysiłek i postępy w modelach społecznych. Nie zasługują na to, by mieć dach nad głową z powodu swojej biologii. Zapobieganie przemocy psychicznej, fizycznej i słownej odbywa się poprzez edukację. Godność, prawa, władza i odpowiedzialność muszą być równe. Od dziewcząt do nastolatek. Od nastolatek do kobiet. W relacjach randkowych istnieją postawy, które niektórzy uważają za normalne i niezdrowe.
Kiedy ktoś przychodzi do nas
W pracy opiekuńczej stosunkowo łatwo jest komuś przyjść do nas - lub podejrzewać - że jest napadnięty. Najczęściej sprawcą przemocy jest ktoś bliski: partner, rodzic, rodzeństwo, inny członek rodziny, opiekun, trener, nauczyciel, przyjaciel, katecheta. I często jest to zjawisko wewnątrzrodzinne. Przydatna może być informacja drukowana, aby osoba mogła przeczytać, co może zrobić, gdzie się udać, co się z nią dzieje itp. i w ten sposób poczuć się bardziej zidentyfikowana i uprawniona do podjęcia niezbędnych kroków w celu powstrzymania krzywdy.
Pójście do parafii, spowiedź sakramentalna, rozmowa z katechetą lub pracownikiem służby zdrowia czy innym członkiem wspólnoty parafialnej może być pierwszym krokiem, w którym taka kobieta może poprosić o pomoc.
Niektóre oznaki, że ktoś może doświadczać przemocy seksualnej to: szorstkie lub lękliwe sposoby odnoszenia się do partnera; unikanie lub agresja słowna; problemy ze zdrowiem psychicznym; problemy związane z zachowaniami seksualnymi; nawracające problemy zdrowotne, na które reaguje się niejasnymi wyjaśnieniami; dzieci opowiadające, co dzieje się w domu, niechciane ciąże, infekcje przenoszone drogą płciową.
W oczywistych przypadkach może być wskazane zalecenie udania się do pracownika służby zdrowia, aby sporządzić protokół szkody, zebrać dowody kryminalistyczne i móc złożyć skargę z większą wagą. Ważne jest, aby ocenić, czy skarga przyniesie korzyść skarżącemu.
Jeśli agresor poprosi o pomoc
Jeśli poprosi nas o pomoc, jeśli jesteśmy świadomi tych faktów, możemy działać, aby ułatwić ochronę tych, którzy są zagrożeni; zaoferować pomoc w tym sensie lub działać poprzez natychmiastowe zgłoszenie i interwencję sił bezpieczeństwa, jeśli jest to sposób na uniknięcie agresji. Powinniśmy wziąć pod uwagę, że oprócz przestrzegania praw/prawa karnego każdego kraju, przestępca jest również osobą, ma prawo do poprawienia się, wyleczenia wyrządzonej szkody, poproszenia o przebaczenie, reedukacji i rehabilitacji; nie zapominając, że jego recydywa spowoduje bardzo poważne szkody, i że musi być chroniony i osłonięty przed tą sytuacją.
Jeśli wymagają tego fakty, za które jest pan odpowiedzialny, musimy panu powiedzieć, że musi się pan obciążyć. W zależności od tego, co zrobiła, powinna to zrobić natychmiast lub zorganizować planowane spotkanie z prawnikiem. W postępowaniu z parami możemy wykryć pewne znaki ostrzegawcze i możemy uświadomić je leczonym przez nas kobietom, uświadamiając im fałszywe przekonania, które skłaniają je do usprawiedliwiania agresji.
Wielką pomocą i zainteresowaniem mogą być programy szkoleniowe w zakresie zapobiegania i działania w przypadkach przemocy wobec kobiet we wszystkich tych instytucjach, w których ludzie otrzymują pomoc: diecezjach, parafiach, szkołach itp. Należy zapewnić im umiejętności w zakresie identyfikacji, oceny i planowania bezpieczeństwa, umiejętności komunikacyjne oraz umiejętności w zakresie opieki, dokumentacji i kierowania do wyspecjalizowanych specjalistów.
Bardzo pomocne może być również organizowanie specjalnych grup duszpasterskich dla kobiet, które doznały przemocy. Korzystne będzie, jeśli będą to "grupy etapowe", tak aby ludzie mogli zostać wzmocnieni, wziąć odpowiedzialność za swoje życie, rozwijać się osobiście i stać się autonomicznymi, otwartymi i samodzielnymi.
Reedukacja i zmiana wzorców
Według WHO zbadano, że mężczyźni, którzy mają niski poziom wykształcenia, byli maltretowani w dzieciństwie, narażeni na przemoc domową wobec matek i szkodliwe używanie alkoholu, żyli w środowiskach, w których przemoc była akceptowana i gdzie obowiązywały różne normy dla każdej płci, uważają, że mają prawa nad kobietami i są bardziej skłonni do popełniania aktów przemocy. Jednocześnie kobiety, które mają niski poziom wykształcenia, były narażone na przemoc intymną wobec swoich matek, były maltretowane w dzieciństwie, żyły w środowiskach, w których akceptowano przemoc, uprzywilejowanie mężczyzn i podrzędny status kobiet, są bardziej narażone na bycie ofiarami przemocy intymnej ze strony partnera.
Reedukacja seksualna jest konieczna, aby zwizualizować, skrócić, zmniejszyć i unieważnić agresję seksualną we wszystkich dziedzinach i sytuacjach, spowodowaną seksistowską przemocą i opartą na błędnym przekonaniu o wyższości mężczyzn nad kobietami, które społeczeństwo tak często popiera lub wycisza, a więc przyznaje. Należy również nie odpowiadać na przemoc przemocą, ale wykorzystać niezbędne i wystarczające środki prawne, aby chronić i leczyć napadnięte kobiety oraz ścigać i reedukować agresorów.
