Model compliance w jednostce kościelnej - do dyskusjiWord Forum na temat "Compliance" w jednostkach kościelnychWprowadzenie w niektórych przypadkach odpowiedzialności karnej osób prawnych, a także upowszechnienie systemów compliance, budzi niepokój wśród osób odpowiedzialnych za instytucje kościelne. Z jednej strony niekiedy nie rozumie się znaczenia i zakresu przepisów cywilnych, z drugiej strony nieznana jest ich koordynacja z przepisami prawa kanonicznego.
Od 23 do 25 marca Instytut Martín de Azpilcueta Uniwersytetu Nawarry organizuje międzynarodowe sympozjum poświęcone tym zagadnieniom, pod tytułem: "Odpowiedzialność karna osób prawnych: implikacje dla Kościoła katolickiego i podmiotów kanonicznych".
Przewodniczącym komitetu organizacyjnego sympozjum jest profesor Jorge Otaduy. W tym wywiadzie dla Omnes wyjaśnia te pojęcia.
Co to znaczy zgodność lub system zgodności?
-The zgodnośćSystem compliance, czyli system zgodności z przepisami, to program zapobiegania przestępczości poprzez ustanowienie w przedsiębiorstwach modeli organizacyjnych i zarządczych, które obejmują środki monitorowania w celu zapobiegania niewłaściwym praktykom, które w niektórych przypadkach mogą mieć charakter przestępczy. Ponadto, organ w ramach spółki musi nadzorować z autonomicznymi uprawnieniami działanie i zgodność z takimi programami. Jeżeli istnieją takie środki samoregulacyjne i zostanie udowodnione, że sprawca popełnił przestępstwo poprzez obejście tych zasad, jak również środków nadzorczych, to odpowiedzialność poniesie tylko osoba fizyczna popełniająca przestępstwo, a przeniesienie odpowiedzialności karnej na spółkę nie nastąpi, gdyż spółka byłaby uniewinniona.
Odpowiedzialność karna osób prawnych została wprowadzona w Hiszpanii dopiero niedawno. Czy istnieje ona również w innych krajach?
-Ta nowa koncepcja prawna została wprowadzona w Hiszpanii w 2010 roku. Od lat 90. w wielu krajach obserwuje się ruch w kierunku wprowadzenia odpowiedzialności karnej osób prawnych. W Europie na przykład Francja, Włochy, Niemcy, Belgia, Holandia, Portugalia... W każdym przypadku z ważnymi niuansami, do których nie sposób się teraz odnieść. W Ameryce, w krajach takich jak Brazylia, Argentyna, Peru, Chile, Ekwador, Kostaryka... W rzeczywistości postać ta ma swoje korzenie w prawie anglosaskim. W Stanach Zjednoczonych formy odpowiedzialności karnej przedsiębiorstw istnieją co najmniej od początku XX wieku, a koncepcja ta ma również długą tradycję w Zjednoczonym Królestwie. Stamtąd spłynęło to na nas.
Dlaczego te przepisy dotyczą również Kościoła, a w prawie cywilnym jest konkretnie mowa o Kościele?
-W ramach zwykłego zarządzania gospodarczego swoją działalnością podmiot kościelny mógłby ponieść niektóre z przestępstw, z których wynika ten rodzaj odpowiedzialności, jak np. pranie brudnych pieniędzy, gdyby doszło np. do braku kontroli nad otrzymywanymi darowiznami; czy też przestępstwa przeciwko Ubezpieczeniu Społecznemu, w konsekwencji złych praktyk - to też przykład - w odniesieniu do różnych form współpracy i wolontariatu, które są często praktykowane w podmiotach kościelnych. Prawo nie wyklucza Kościoła, dlatego mu podlega. Jest już zrozumiałe, że chodzi nam wyłącznie o działania mające znaczenie w sferze cywilnej, które mogą mieścić się w typizowanych zachowaniach generujących ten rodzaj odpowiedzialności prawnej.
Jak to państwowe ustawodawstwo karne wpływa na prawo kanoniczne?
-Prawo kanoniczne nie posiada reżimu odpowiedzialności prawnokarnej instytucji w stylu tych ostatnich regulacji państwowych, ale posiada porządek prawno-administracyjny zorientowany na praktykę dobrego zarządzania w Kościele. Jeśli jednostka kościelna uzna za stosowne ustanowienie systemu zgodność Radziłbym, aby starał się zintegrować ją z normami prawa kanonicznego. Kościół nie powinien ani wyrzekać się własnej tradycji prawnej, ani bezkrytycznie przyjmować norm państwowych, które mogą prowadzić do rzeczywistej wewnętrznej sekularyzacji instytucji kościelnych.
Ta integracja norm kanonicznych i cywilnych nie wydaje się łatwa....
-Na pewno nie. Nowe przepisy budzą wiele wątpliwości z perspektywy kanonicznej. Nie chodzi mi tu tylko o problemy związane z interpretacją norm, ale także o aspekty bardziej merytoryczne. Nie wiem, na ile pewne aspekty modnej "polityki korporacyjnej", narzuconej siłą prawa państwowego, są zgodne z kulturą władzy kościelnej i własnym stylem duszpasterskim Kościoła. Niepokoi mnie fakt, że coraz bardziej rozbudowane i inwazyjne ustawodawstwo świeckie w praktyce warunkuje wewnętrzne życie Kościoła. W tych sprawach jest wiele do przemyślenia.
Jaki jest cel sympozjum, które organizuje pan wkrótce w Nawarze, poświęconego tej kwestii?
-Interesuje nas zagłębienie się w kanoniczny wymiar zagadnienia, który jak dotąd nie był przedmiotem uwagi w doktrynie specjalistycznej. To jest cecha wyróżniająca nasze Sympozjum. Z pomocą wysoko wykwalifikowanych kanonistów z różnych krajów, postaramy się określić, zgodnie z prawem Kościoła, różne kategorie prawne, do których odnosi się prawo karne państwa, aby można je było zastosować do instytucji kościelnych, biorąc pod uwagę ich osobliwości prawne.
Jak ta reforma prawna jest postrzegana w instytucjach kościelnych w Hiszpanii?
-z dużym niepokojem i małą świadomością roli prawa kanonicznego w tej sprawie. Niniejszym Sympozjum pragniemy pomóc organom kościelnym w ustaleniu ich systemu prawa kanonicznego. zgodność zgodnie z prawem kanonicznym i unikać pochopnego stosowania prawa państwowego.
