W kierunku narodzin państwa Izrael. Syjonizm i pierwsza alijaW kierunku narodzin państwa Izrael. Pierwsza wojna światowaW kierunku narodzin państwa Izrael. Żydowskie osadnictwo i arabski nacjonalizmW kierunku narodzin państwa Izrael. Żydzi i diasporaTen pierwszy artykuł koncentruje się na różnorodności religijnej w dzisiejszym Izraelu.
W tym głównie żydowskim kraju, chrześcijańska obecność religijna jest reprezentowana przez różne wyznania, a obok nich społeczności muzułmańskie.
Przed utworzeniem państwa
Pod koniec XIX i na początku XX wieku zdecydowana większość (nieco poniżej 80%) ludności regionu palestyńskiego była muzułmanami. Jednak chrześcijanie stanowili znaczną mniejszość (około 16%) i byli obecni głównie w Betlejem, Jerozolimie i Nazarecie, gdzie stanowili ponad połowę (jeśli nie większość, jak w Betlejem i Nazarecie) mieszkańców.
Przed rozpoczęciem masowej emigracji z Europy, wraz z nadejściem syjonizmu (omawialiśmy to w innych artykułach), Żydzi stanowili jedynie 4,8% obywateli, skoncentrowanych w Jerozolimie, Tyberiadzie i Safed, a obecność Druzów była jeszcze mniejsza.
Do końca I wojny światowej region Palestyny był prowincją Imperium Osmańskiego, państwa opartego na podstawach religijnych, a nie etnicznych: sułtan był również "księciem wierzących", a więc kalifem muzułmanów o dowolnym pochodzeniu etnicznym (Arabów, Turków, Kurdów itp.), którzy byli uważani za obywateli pierwszej kategorii, podczas gdy chrześcijanie różnych wyznań (greccy prawosławni, Ormianie, katolicy i inni) oraz Żydzi podlegali specjalnemu reżimowi, tj. proso który przewidywał uznanie każdej niemuzułmańskiej wspólnoty religijnej za "naród" w imperium, ale z niższym statusem prawnym (zgodnie z islamską zasadą dhimmy). Chrześcijanie i Żydzi nie uczestniczyli zatem w rządzeniu miastem, płacili zwolnienie ze służby wojskowej w formie podatku pogłównego (dżizja) i podatku gruntowego (kharaj), a głową każdej społeczności był jej przywódca religijny. Na przykład biskupi i patriarchowie byli urzędnikami państwowymi podlegającymi bezpośrednio sułtanowi.
Utworzenie państwa (1948): Izrael jako demokracja etniczna
Izraelski socjolog Sammy Smooha, w artykule zatytułowanym "Model demokracji etnicznej: Izrael jako państwo żydowskie i demokratyczne". (w Nations and Nationalism, 2002) nazywa Izrael "demokracją etniczną".
Jest to koncepcja odnosząca się do demokratycznej formy rządów, w której jedna grupa etniczno-religijna (Żydzi są w rzeczywistości grupą etniczno-religijną) dominuje nad innymi, chociaż wszyscy obywatele cieszą się pełnymi prawami obywatelskimi i politycznymi, niezależnie od ich przynależności etnicznej i religijnej, i mogą uczestniczyć w życiu politycznym i procesie legislacyjnym.
Pod tym względem demokracja etniczna różni się od etnokracji lub "demokracji Herrenvolk", w której tylko jedna grupa etniczna cieszy się pełnią praw politycznych (np. w RPA pod rządami apartheidu, dlatego nie jest poprawne mówienie o apartheidzie w społeczeństwie izraelskim, ponieważ separacja między grupami etnicznymi nie jest narzucona przez prawo, ale jest zwykle wyborem każdej grupy etnicznej i religijnej).
Sammy Smooha identyfikuje osiem kroków niezbędnych do utworzenia demokracji etnicznej:
1. Identyfikacja wartości założycielskich państwa z wartościami dominującej grupy etnicznej.
2. Identyfikacja grupy etnicznej z obywatelstwem przez państwo.
3. Państwo jest kontrolowane przez dominującą grupę etniczną.
4. Państwo jest jedną z głównych sił mobilizujących grupę etniczną.
5. Istnieje trudność lub niemożność uzyskania i korzystania z pełni praw obywatelskich przez osoby nienależące do dominującej grupy etnicznej.
6. Państwo zezwala grupom mniejszości etnicznych na tworzenie organizacji parlamentarnych i pozaparlamentarnych, które stają się bardzo aktywne.
7. Państwo postrzega te grupy jako zagrożenie.
8. Państwo narzuca tym grupom formy kontroli.
W tej samej książce Smooha identyfikuje również dziesięć warunków, które mogą doprowadzić do powstania demokracji etnicznej:
- Dominująca grupa etniczna stanowi solidną większość liczbową.
- Dominująca grupa etniczna to największa liczbowo, ale nie większościowa grupa etniczna.
- Dominująca grupa etniczna ma silne powiązania z demokracją (np. jest to grupa, która ją założyła).
- Dominującą grupą etniczną jest grupa tubylcza.
- Mniejszości etniczne są allochtoniczne.
- Grupy mniejszości etnicznych są podzielone na wiele grup.
- Dominująca grupa etniczna uległa zjawisku diaspory.
- Istnieje pewne zaangażowanie ze strony krajów pochodzenia grup etnicznych.
- Kwestia ta cieszy się międzynarodowym zainteresowaniem.
- Nastąpiło przejście od reżimu niedemokratycznego.
Obecność religii w Izraelu
Warunki te prawie w całości występują w państwie Izrael, gdzie Żydzi, dominująca grupa etniczna, stanowią 73,6% populacji (chociaż 65% Żydów określa siebie jako niereligijnych, a 8% jako ateistów, co czyni ten kraj ósmym najmniej religijnym krajem na świecie).
Na stronie Izraelscy Arabowie (potomkowie Palestyńczyków, którzy w 1948 r. zdecydowali się pozostać na swojej ziemi i żyć w nowo powstałym państwie żydowskim) stanowią 21,1%, a 5,3% należy do innych grup etnicznych.
Na stronie Arabowie mieszkający we Wschodniej Jerozolimie i na Wzgórzach Golan, w przeciwieństwie do tych mieszkających w pozostałej części kraju, są stałymi rezydentami (nie mają obywatelstwa izraelskiego, ale mogą się o nie ubiegać). Chociaż de iure są w pełni zintegrowani z demokratyczną tkanką państwa, mniejszość arabska cierpi z powodu różnych trudności społecznych i ekonomicznych.
Osobisty status obywateli jest nadal regulowany przez system proso System osmański, zgodnie z którym jurysdykcja nad niektórymi dyscyplinami, zwłaszcza małżeństwem i rozwodem, należy do odpowiedniego wyznania religijnego (każdy Izraelczyk musi zadeklarować, do jakiego wyznania/etnosu należy, a do 2005 r. informacje te znajdowały się w dowodzie osobistym). Na przykład w Izraelu nie ma małżeństw cywilnych, a państwo uznaje małżeństwa zawierane przez uznane władze religijne (żydowskie, muzułmańskie, chrześcijańskie i druzyjskie).
Na stronie Izraelscy Żydzi Muzułmanie nie są monolitycznym blokiem; wręcz przeciwnie, istnieje duża różnorodność wewnątrz społeczności. Z drugiej strony muzułmanie stanowią około 19% populacji i prawie wszyscy są sunnitami.
Oprócz Druzowie (grupa etniczno-religijna, której doktryna jest pochodną islamu szyickiego i jest silnie zintegrowana ze społeczeństwem izraelskim, do tego stopnia, że jej obywatele odbywają służbę wojskową, z której wykluczeni są muzułmanie i chrześcijanie, którzy o to nie proszą), 2,1% Izraelczyków (161 000 osób) to chrześcijanie.
Chrześcijanie w Izraelu
Chrześcijanie w Izraelu to głównie grekokatolicy (melkici) i greccy prawosławni, ale jest też spora mniejszość chrześcijan obrządku rzymskiego (około 20 000 osób). W mniejszej liczbie są Maronici, Syryjczycy, Koptowie i Ormianie.
Chociaż jest około 127 000 chrześcijańskich Arabów (głównie obecnych w Nazarecie, Hajfie, różnych miastach i miasteczkach w Galilei i Jerozolimie), istnieje również mniejszość 25.Istnieje również mniejszość 25 000 słowiańskich chrześcijan (również prawosławnych) i kilka tysięcy mesjanistycznych Żydów (Żydów, którzy przeszli na chrześcijaństwo, ale nadal wyznają judaizm), głównie należących do rzeczywistości zielonoświątkowej, ale wśród nich jest także niewielka liczba konwertytów do Kościoła katolickiego, dla których, oprócz licznych imigrantów katolickich w kraju, Łaciński Patriarchat Jerozolimy utworzył Wikariat Santiago dla hebrajskojęzycznych katolików oraz emigrantów i osób ubiegających się o azyl.
W szczególności Kościół rzymskokatolicki w Izraelu jest zarządzany przez Łaciński Patriarchat Jerozolimyktóry ma również jurysdykcję w Autonomii Palestyńskiej, Jordanii i na Cyprze, i który ma pod swoją opieką, oprócz Bazyliki Grobu Świętego (dzielonej z Ormianami, Koptami, Syryjczykami i greckimi prawosławnymi), Współkatedrę Najświętszego Imienia Jezus w Jerozolimie, bazyliki Zaśnięcia Maryi, św, Anny i św. Szczepana w Jerozolimie, bazylika Stella Maris na Górze Karmel w Hajfie, bazylika Emaus na Górze Karmel w Hajfie oraz bazylika Grobu Pańskiego na Górze Karmel w Jerozolimie. Anny i św. Szczepana w Jerozolimie, bazylika Stella Maris na Górze Karmel w Hajfie oraz bazylika Emaus.
Tradycyjnie, na długo przed przywróceniem patriarchatu łacińskiego w Ziemi Świętej (1847 r.), katolicka obecność była chroniona przez franciszkańską Kustodię Ziemi Świętej, która nadzorowała i zarządzała większością katolickich miejsc świętych w Ziemi Świętej od 1217 roku.
Kilka faktów na temat chrześcijaństwa w Izraelu
Zgodnie z danymi dostarczonymi przez Pew Research Center Populacja Izraela rozkłada się następująco:
1. Większość chrześcijańskich Izraelczyków to etniczni Arabowie.
2. Pod względem politycznym chrześcijańscy Izraelczycy podzielają pogląd muzułmanów, że Izrael nie może być jednocześnie prawdziwą demokracją i państwem żydowskim, a także sprzeciwiają się żydowskim osiedlom na Zachodnim Brzegu Jordanu i nadmiernej bliskości Izraela ze Stanami Zjednoczonymi.
3. Izraelscy chrześcijanie są zwykle mniej przestrzegający prawa niż muzułmanie, ale procentowo bardziej niż Żydzi.
4. Chrześcijańscy Izraelczycy mają tendencję do życia oddzielnie i w nielicznych relacjach z Arabami innych religii i z Żydami (nie pochwalają małżeństw mieszanych).
5. Jako czynnik tożsamości, pewne praktyki są bardzo powszechne wśród Izraelczyków wyznania chrześcijańskiego, takie jak chrzest, obecność obrazów lub świętych przedmiotów w domu lub do noszenia, post wielkopostny itp.
Chrześcijanie w Izraelu i edukacja
Według dziennika Maariv i danych izraelskiego Centralnego Biura Statystycznego, izraelscy chrześcijanie odnoszą "największe sukcesy w krajowym systemie edukacji".
Jeśli wziąć pod uwagę dane zarejestrowane na przestrzeni lat, chrześcijańscy Arabowie osiągają najlepsze wyniki w dziedzinie edukacji w porównaniu z jakąkolwiek inną grupą w Izraelu, i to nie tylko dlatego, że są twórcami i menedżerami doskonałych szkół podstawowych i średnich, uniwersytetów i specjalnych ośrodków leczenia i towarzyszenia dzieciom w trudnej sytuacji (z czego słynie Nazaret).
W edukacji, liczba arabskich studentów, którzy uzyskali tytuł licencjata w ostatnich latach wynosi 64%, w porównaniu do 48% dla muzułmanów, 55% dla Druzów i 59% dla Żydów.
Jeśli następnie przyjrzymy się stopniom uniwersyteckim, 56% chrześcijańskich Arabów uzyskuje stopień naukowy, w porównaniu do 50% studentów żydowskich, 36% Druzów i 34% muzułmanów.
Chrześcijanie są ogólnie dobrze postrzegani przez Żydów i stanowią rodzaj narodowego spoiwa, choć są coraz bardziej wciśnięci między dwie większe grupy (Żydów i muzułmanów), gwałtownie podupadają i w ostatnich latach padają ofiarą licznych aktów wandalizmu i dyskryminacji ze strony odłamów ultraortodoksyjnego judaizmu, galwanizowanych przez politycznie wątpliwe postacie, takie jak Itamar Ben Gvir z partii Otzmah Yisraeli Otzmah Yisrael, W ostatnich latach stali się oni ofiarami licznych aktów wandalizmu i dyskryminacji ze strony skrajnych odłamów ultraortodoksyjnego judaizmu, ożywianych przez politycznie wątpliwe postaci, takie jak Itamar Ben Gvir z partii Otzmah Yehudit, często oskarżany o podżeganie do nienawiści wobec Arabów ze względu na swoje ekstremistyczne i kahanistyczne stanowisko.
W obecnym kontekście dramatycznej niestabilności arabscy chrześcijanie, skoncentrowani głównie na północy kraju, są zatem bardziej zagrożeni, jeśli weźmie się pod uwagę front północny (Liban i Hezbollah: należy zauważyć, że pociski z południowego Libanu często uderzają w wioski zamieszkałe przez ludność arabsko-muzułmańską i arabsko-chrześcijańską, pociągając za sobą ofiary wśród tych grup religijnych).
Pisarz, historyk i ekspert w dziedzinie historii, polityki i kultury Bliskiego Wschodu.
