W związku z podróż apostolska Jego Świątobliwości Papieża Franciszka na Węgry (28-30 kwietnia), Stowarzyszenie ISCOM promowało spotkanie online z udziałem ponad 30 dziennikarzy watykańskich, z których wielu będzie podróżować z papieżem i śledzić jego trzydniową wizytę na Węgrzech.
Csaba Török, administrator parafii w katedrze w Esztergom, odpowiedzialny za audycje katolickie w węgierskiej telewizji publicznej.
Najpierw kilka uwag historycznych o obecności Kościoła katolickiego, którego najwcześniejsze ślady sięgają czasów rzymskich (IV w.), a pierwsze węgierskie osady powstały na Uralu, paśmie górskim na granicy Europy i Azji.
Katolicyzm na Węgrzech
Török stwierdza dalej, że pierwsze kontakty chrześcijaństwa z ludnością magijską były prerogatywą ludów wschodnich obrządku ormiańskiego i greckiego. "Nawet dzisiaj jest wielu katolików obrządku greckiego; spotkanie z Kościołem łacińskim nastąpiło wraz z przybyciem Węgrów do Kotliny Karpackiej w X wieku.
Szczepan, król Węgier, był głównym twórcą nawrócenia Magów na chrześcijaństwo: podjął ewangelizację kraju, którą Kościół w Konstantynopolu rozpoczął już w IX wieku, i umocnił jedność narodową, walcząc z potęgą plemienną. W swoim położeniu granicznym opowiedział się raczej za Zachodem niż za Wschodem i raczej za niezależnością niż za wasalstwem wobec imperium romańsko-germańskiego lub bizantyjskiego.
Założył liczne klasztory, m.in. św. Marcina z Pannonhalmy, a za pośrednictwem mnicha Anastazego i biskupa Pragi uzyskał od papieża Sylwestra II koronę, którą w roku 1000 został ukoronowany na "Króla Apostolskiego".
Dualizm Wschód-Zachód, wyjaśnia Török, do dziś znajduje wyraz. "Dwa ruchy polityczne, powiedzmy, jeden bardziej zachodni katolicki, drugi bardziej wschodni protestancki nacjonalistyczny.
Po szybkim przeglądzie kluczowych fragmentów historii Węgier (inwazja turecka, rola Habsburgów, upadek Królestwa w XX wieku, nadejście komunizmu wraz z nacjonalizacją szkół kościelnych, aresztowanie kardynała Józsefa Mindszenty'ego i likwidacja zakonów), Török podkreślił, że Węgrzy deklarujący się jako katolicy liczą dziś około 40%, w porównaniu do 12% protestantów.
Wizyty papieskie na Węgrzech
Pierwszymi wizytami papieża na Węgrzech były wizyty Jana Pawła II (16-20 sierpnia 1991, 6-7 września 1996).
"Pierwszy z nich był bardzo ważny - mówi Török - ze względu na niedawny wówczas upadek komunizmu i z powodu znaczącej wizyty w Esztergom, kościelnym centrum kraju, a także spotkania na stadionie w Budapeszcie z rzeszą wiernych, w tym z wieloma młodymi ludźmi.
12 września 2021 r. bardzo krótka wizyta papieża Franciszka w Budapeszcie na Kongresie Eucharystycznym.
Kościół katolicki na Węgrzech przygotowuje się obecnie do przyjęcia Papieża Franciszka w dniach 28-30 kwietnia. "Centralnym słowem tej wizyty jest przyszłość, a naszą przyszłością jest Chrystus" - wyjaśnia o. Csaba Török. "Samo oficjalne motto brzmi 'Chrystus jest naszą przyszłością'. Nie wiem, jakie przemówienia Papież wygłosi w Budapeszcie. Kościół na Węgrzech mocno odczuwa zmiany społeczne i kulturowe, zanikanie tradycyjnej religijności, a teraz czekamy na Przesłanie na przyszłość. Jak zacząć od nowa, jak odnaleźć naszą przyszłość? Jak pokazać, że Chrystus i wiara są drogą dla przyszłości naszego kraju".
Możliwa obecność patriarchy Cyryla?
Jeśli chodzi o możliwość obecności w Budapeszcie patriarchy Cyryla lub jego przedstawiciela, ks. Török odpowiedział, że "już w 1996 r., kiedy Jan Paweł II przybył do Pannonhalmy, istniało otwarte pytanie", a mianowicie, czy "wizyta ta mogłaby być okazją do spotkania z ówczesnym patriarchą moskiewskim Aleksym II".
Kościół na Węgrzech - podkreśla duchowny - "zawsze starał się służyć jako pomost między prawosławiem a Kościołem katolickim obrządku łacińskiego. Także teraz istnieją otwarte pytania, biorąc pod uwagę sytuację polityczną", choć w tej chwili "nie mówi się o tym".
Duchowny przypomina, że na Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym w 2021 r. w Budapeszcie obecny był patriarcha ekumeniczny i przedstawiciele Kościołów prawosławnych, ale oficjalnie nic o tym nie wiemy".
Tematy wizyty Franciszka
Pokój i dialog należały do głównych tematów wizyty.
W Budapeszcie papież odbędzie także spotkania instytucjonalne z głową państwa, premierem Viktorem Orbanem, oraz z władzami i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego i korpusu dyplomatycznego.
W związku z tym ks. Török przypomina, że również w 2021 r., kiedy Papież odwiedził Budapeszt na Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny, premier Victor Orban wręczył Ojcu Świętemu "bardzo szczególny prezent" - stary list pochodzący z czasów najazdu mongolskiego, po którym połowa ludności została unicestwiona.
"Victor Orban przekazał ówczesnemu królowi list papieża, którego prosił o pomoc w ratowaniu i zachowaniu chrześcijaństwa na Węgrzech i w całej Europie. "To był znak. Victor Orban przedstawia siebie jako obrońcę chrześcijaństwa i świadomie szuka połączenia z papieżem."
Innym aktualnym zagadnieniem jest migracja. "Wielu katolików pracuje w organizacjach pozarządowych i stara się pomagać. "Instytucje charytatywne Kościoła starają się znaleźć małe drzwi, jeśli nie można wejść przez duże, i w tym kontekście służby Zakonu Maltańskiego i Caritas zrobiły wiele".
