Jest to dobra okazja, aby odkryć na nowo trochę historii tego miasta i jego uczelni. Jest to również okazja do krótkiego wyjaśnienia, na czym polega doktorat honorowy i jakie są powody teologiczne, które skłoniły senat tej uczelni do nadania doktoratu honorowego. Wydział Chciałbym również krótko skomentować teologiczny wkład profesora Ocáriza. Chciałbym również krótko skomentować teologiczny wkład profesora Ocáriza.
Trochę historii
Jedna z najwcześniejszych wzmianek o Wrocławiu (po polsku Wrocław, po niemiecku Breslau) pochodzi z X wieku. Czeski książę Vratislav wybudował zamek, od którego pochodzi nazwa miasta Vratislavia.
W 1112 roku Kronika polska Galla Anonimowego pisze, że głównymi siedzibami królestwa polskiego są Kraków, Sandomierz i Wratislavia.
W 1335 roku, po trzystu latach pozostawania pod panowaniem książąt i królów polskich, Wrocław dostał się pod panowanie królów czeskich, a później pod panowanie dynastii Habsburgów. W 1741 r., podczas wojen śląskich, Fryderyk II przyłączył miasto do Prus.
Jego uniwersytet został założony w 1702 roku przez cesarza Leopolda I Habsburga jako szkoła filozofii i teologii katolickiej pod nazwą "Leopoldina". Ten katolicki instytut w protestanckim Wrocławiu był ważnym instrumentem kontrreformacji na Śląsku. W 1811 roku, wraz z reorganizacją państwa pruskiego, uczelnia ta została połączona z innymi uniwersytetami i przemianowana na Uniwersytet Śląski im. Friedricha Wilhelmsa.
Powstało pięć nowych wydziałów: filozofii, prawa, medycyny, teologii protestanckiej i teologii katolickiej. Pół wieku później nadal rozwijała się o chemię, technikę, fizykę, weterynarię itd. Dziesięciu studentów tej uczelni otrzymało Nagrodę Nobla, wśród nich Max Born i Erwin Schrödinger.
Nowa uczelnia we Wrocławiu
Pod koniec II wojny światowej, przy zmianie wielu granic i mieszkańców, Wrocław stał się Wrocławiem, przy całkowitej zmianie mieszkańców i instytucji. Dzisiejszy Uniwersytet Wrocławski został założony z profesorami pochodzącymi z Polski Wschodniej (ze Lwowa i Wilna).
Dziś wyróżniają się jej wydziały matematyki, fizyki i szkoła politechniczna. Słynna szkoła matematyczna we Lwowie (po polsku Lwów, po ukraińsku Lwów), z tak wybitnymi postaciami jak Stefan Banach i Hugo Steinhaus, została przeniesiona na Uniwersytet Wrocławski.
W nowym Uniwersytecie Wrocławskim nie było miejsca dla protestanckich i katolickich wydziałów teologicznych, które istniały na dawnym Uniwersytecie Śląskim im. Fryderyka Wilhelma. W 1968 roku powstał Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu - Pontificia Facultas Theologica Wratislaviensis, który nie należy do Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wśród jej uczniów znalazła się Edyta Stein
Warto też wspomnieć o. Edyta SteinEdyta Stein studiowała germanistykę, historię i psychologię na Uniwersytecie we Wrocławiu (1911 - 1918) pod okiem profesora Wilhelma Sterna, pioniera w dziedzinie psychologii osobowości i inteligencji. Edyta Stein uzyskała na tej uczelni doktorat i habilitację.
Studia zaprowadziły ją na Uniwersytet w Getyndze, gdzie współpracowała z Edmundem Husserlem, twórcą fenomenologii. Miała też kontakty naukowe z Maxem Schelerem i Martinem Heideggerem, rozwijała właściwą antropologię, w której podkreślała pewne cechy człowieka, takie jak wolność, świadomość i zdolność do refleksji.
Przyszła święta karmelitanka-męczennica, Teresa Benedykta od Krzyża, patronka Europy, była jedenastym dzieckiem dobrze sytuowanej rodziny żydowskiej we Wrocławiu. Nawrócił się na katolicyzm w procesie, w którym łaska, studia i jego intelektualny niepokój doprowadziły go do odkrycia Prawdy. Warto przytoczyć dwa zdania z jego doświadczenia religijnego.
Pierwszy, przy wejściu do kościoła katolickiego: "Dla mnie to było coś zupełnie nowego. W znanych mi synagogach i świątyniach chodziliśmy tam na nabożeństwo. Tu, pośród codziennych spraw, ktoś wszedł do kościoła jak do poufnej wymiany zdań. Nigdy tego nie zapomnę.
Teresy z Avila, książkę, którą wziął przypadkowo z biblioteki w domu żonatego przyjaciela, który przeszedł na katolicyzm: "Kiedy zamknąłem książkę, powiedziałem sobie: to jest prawda". Później napisze: "Moja tęsknota za prawdą była już modlitwą".
Miasto Wrocław
Wrocław przeżywał wielki rozwój urbanistyczny, przemysłowy i kulturalny w XIX i na początku lat 20. Podczas II wojny światowej został zniszczony w siedemdziesięciu procentach. Było to ostatnie miasto, które skapitulowało po Berlinie 6 maja 1945 roku. Miesiące wcześniej naziści uczynili z Wrocławia Festung, czyli twierdzę nie do zdobycia, a w celu obrony wybudowali lotnisko w centrum miasta, na największym placu.
Po wojnie Wrocław stał się miastem polskim, pod nazwą Wrocław. Był przebudowywany i remontowany, zwłaszcza w ostatnim trzydziestoleciu demokracji. To miasto liczące około 800 000 mieszkańców jest warte odwiedzenia. Nadal zachowuje wiele ze swojej wspaniałości.
W szczególności najstarsza część, Ostrów Tumski, na przestrzeni wieków zawsze zachowywała swoją katolicką tożsamość i szacunek dla polskiej mniejszości. W rzeczywistości ostatni niemiecki katolicki biskup wrocławski Adolf Bertram (1945) wymagał od niemieckich księży swojej diecezji, którzy mieszkali na polskojęzycznym Śląsku, aby nauczyli się języka polskiego, aby tłumaczyć wiarę w oryginalnym języku wiernych.
Doktorat honorowy
Porozmawiajmy teraz trochę o tym, czym jest doktorat honoris causa. Jest to tytuł honorowy przyznawany przez uczelnię lub instytucję naukową wybitnym osobom.
Łacińska nazwa honoris causa - dla przyczyny honoru - odnosi się do cechy, która prowadzi człowieka do wypełniania jego obowiązków, szacunku dla bliźnich i samego siebie, jest to dobra reputacja, która jest następstwem cnoty, zasług lub czynów służby, które przekraczają rodziny, osoby, instytucje i same czyny, które są uznawane.
Nadanie, w ceremonii rytualnej inwestytury, różnych przedmiotów związanych z klasycznym uniwersytetem jest wywyższeniem nauczania i mądrości.
Niczym rycerz nauki, doktorant otrzymuje kolejno: biret - "...abyś nie tylko olśniewał ludzi, ale także, jak w hełmie Minerwy, był przygotowany do walki"; pierścień - "Mądrość tym pierścieniem ofiarowuje ci się dobrowolnie jako małżonka w wieczystym przymierzu"; rękawiczki - "Te białe rękawiczki, symbol czystości, jaką muszą zachować twoje ręce w pracy i w piśmie, są także znakiem twego osobliwego honoru i wartości"; księga - "Oto księga otwarta, abyś mógł odkryć tajemnice Nauki (...).) oto księga zamknięta, abyś mógł zachować te tajemnice w głębi swego serca, według własnego uznania"; księga - "Oto księga zamknięta, abyś mógł zachować je w głębi swego serca, według własnego uznania".
Po ceremonii i przyznaniu nowemu doktorowi fakultetów czytania, rozumienia i interpretacji, poucza się go: "Zajmij miejsce na katedrze Mądrości i z niej, wyróżniając się swoją nauką, nauczaj, prowadź, sądź i pokaż swoją wspaniałość na uniwersytecie, na forum i w społeczeństwie".
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu nadał doktoraty honoris causa znanym teologom, w tym kardynałowi Joachimowi Meisnerowi (urodzonemu we Wrocławiu), Joseph RatzingerMarian Jaworski lub Gerhard Ludwig Müller
Profil naukowy bpa Ocáriza
Aby lepiej zrozumieć powody, które skłoniły Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu do przyznania profesorowi Ocárizowi tego tytułu, warto poznać nieco biografię uhonorowanego człowieka. Fizyk, teolog i profesor uniwersytecki.
Konsultor Kongregacji Nauki Wiary (od 1986) i Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji (od 2011). W latach 2003-2017 był konsultorem Kongregacji ds. Duchowieństwa.
W 1989 roku wstąpił do Papieskiej Akademii Teologicznej. W latach osiemdziesiątych był jednym z profesorów, którzy zainicjowali m.in. Papieski Uniwersytet Świętego Krzyża (Rzym), gdzie był profesorem zwyczajnym (obecnie emeritus) teologii fundamentalnej.
Jego liczne artykuły i książki dotyczą chrystologii, eklezjologii oraz rozumienia świata z perspektywy wiary i filozofii bytu. Wśród jego publikacji teologicznych znajdują się książki z zakresu chrystologii, takie jak "Tajemnica Jezusa Chrystusa"; "Dzieci Boże w Chrystusie. Wprowadzenie do teologii uczestnictwa nadprzyrodzonego".
Warto też wspomnieć o jego tomistycznej formacji filozoficznej, którą widać w książce "Natura, łaska i chwała", oraz o jego krytyce marksizmu z punktu widzenia filozofii bytu w opracowaniu: "Marksizm: teoria i praktyka rewolucji". Ma też na swoim koncie ascetyczne książki teologiczne, takie jak "Miłość z uczynkami: Bóg i człowiek".
Są trzy punkty, które profesor Ocáriz wyraźnie komentuje w swoim mistrzowskim wykładzie. Po pierwsze, centralność Chrystusa. W odniesieniu do chrystologii warto przypomnieć słowa św. Augustyna z jego komentarza do Ewangelii Jana: Qui enim tam tuum quam tu? Et quid tam non tuum quam tu? - Co jest tak bardzo twoje, jak twój własny ty? A co jest tak nie twoje, jak twoje własne ty? Rzeczywistość osoby jako relacji mówi nam już o tajemnicy, na którą tylko odkupieńcze Wcielenie w swojej synowskiej relacji do Ojca może rzucić jakieś światło.
Profesor Ocáriz mówi nam: "Zjednoczenie między człowieczeństwem a boskością w Chrystusie wymaga, aby w jakiś sposób istniało coś wspólnego między Osobą Boską a naturą ludzką; w przeciwnym razie zamiast o wcieleniu musielibyśmy mówić po prostu o zamieszkaniu Boga w człowieku. Tym czymś wspólnym jest właśnie Istota Słowa, która jednak nie stanowi części ludzkiej natury, ponieważ nie należy do poziomu formalnego: jest energią (aktem), która sprawia, że istnieje (...) z tego powodu możemy z całą pewnością stwierdzić, że człowieczeństwo Jezusa Chrystusa jest sposobem bycia Boga: nie-boskim sposobem bycia, który Syn Boży przyjął w sobie. Jest to Boży sposób bycia człowieka, który jest pełnią objawienia samego Boga, tak że "każde dzieło Chrystusa ma wartość transcendentną: daje nam poznać Boży sposób bycia" (św. Josemaría Escrivá, Chrystus przechodzi obok, n. 109).
Po drugie, profesorowi Ocárizowi przypisuje się ważny wkład eklezjologiczny, zwłaszcza w odniesieniu do dwóch dokumentów Kongregacji Nauki Wiary. Po pierwsze, "Communionis notio", który jest listem do biskupów Kościoła katolickiego na temat niektórych aspektów Kościoła uważanego za komunistyczny (1992). Po drugie, deklaracja "Dominus Iesus"o jedyności i zbawczej powszechności Jezusa Chrystusa i Jego Kościoła (2000).
Nowy Doktor honoris causa Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu pisze: "W swojej pracy teolog postępuje racjonalnie, wchodząc w dialog z najróżniejszą wiedzą, a więc z intelektualnym rygorem, wolnością i kreatywnością. Jednocześnie z przekonaniem, że prawda, którą studiuje, nie należy do niego; w istocie, że jest w komunii z tą prawdą tylko przez Kościół i w Kościele. Pamiętając, że bycie w komunii z Kościołem pociąga za sobą także komunię z tymi, którzy pełnią w Kościele funkcję Magisterium".
Nowy marksizm, ideologia gender i naukowy ateizm
Wreszcie, jego spojrzenie na dzisiejszy świat z perspektywy teologicznej i filozoficznej jest dające do myślenia i precyzyjne. W szczególności trzy powiązane ze sobą tematy: nowy marksizm, ideologia gender i ateizm naukowy.
Nowy marksizm powraca do nieustającej pokusy człowieka, by wszystko zredukować do tego, co materialne, to "materializm historyczny i dialektyczny jako ostateczne wyjaśnienie natury człowieka i świata, a z drugiej strony negacja istnienia Boga i jakiejkolwiek rzeczywistości transcendentnej, będąca konieczną implikacją materializmu".
Jeśli chodzi o ideologię gender, profesor Ocáriz rozumie ją jako "pochodną, być może ostateczną pochodną, koncepcji filozoficznej, sformułowanej zwłaszcza przez Hegla, zgodnie z którą prawda nie jest założeniem, lecz wynikiem działania".
A nowy ateizm naukowy "powstaje w złożonej sytuacji kulturowej i społecznej, w której metoda nauk fizyczno-matematycznych jest często przedstawiana jako jedyna właściwie naukowa metoda".
Przy nadawaniu tytułu doktora honoris causa muszą istnieć powinowactwa myślowe i bliskość w dziedzinie badań między instytucją a osobą mianowaną. Tak jest w przypadku linii akademickich Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.
Oczywiście oprócz walorów naukowych zawsze istnieje czynnik ludzki, który jest tak ważny w podejmowaniu decyzji. Na stronie profesor teologii systematycznej Włodzimierz WołyniecRektor Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu w latach 2014-2022, z własnej inicjatywy zaproponował tę nominację Senatowi Wydziału.
Włodzimierz Wołyniec miał profesora Ocáriza za promotora swojej pracy doktorskiej. I stąd powstała ciągłość w teologicznej dziedzinie chrystologii w świetle metafizyki św. Tomasza z Akwinu.
