Praca w firmie zajmuje bardzo ważne miejsce w życiu wielu osób, zarówno pod względem poświęconego czasu, jak i w aspekcie egzystencjalnym. Praca ta może wypełniać znaczną część umysłów osób zaangażowanych w jej działania - czasem także poza godzinami pracy; może też generować nastroje w tym czy innym kierunku; wpływa na rodzinę, zarówno pod względem finansowym, jak i wkładu osobistego; jest ciągłym źródłem relacji z innymi ludźmi - współpracownikami, klientami, szefami; a co najważniejsze, praca w firmie wpływa na relacje z Bogiem.
Rzeczywiście, pewne podejścia, postawy i zachowania w biznesie mogą oddalać od Boga lub przeciwnie, mogą prowadzić do uświęcenia tych rzeczywistości, do chrześcijańskiego świadectwa i do uświęcenia siebie. Ma tu zastosowanie kilka świetlanych słów z ostatniego Soboru: "Ci, którzy zajmują się często uciążliwą pracą, muszą znaleźć w tych ludzkich zawodach własne udoskonalenie, środki pomocy bliźnim i przyczynienia się do podniesienia poziomu całego społeczeństwa i stworzenia". (Lumen Gentium, 41).
Wszystko to prowadzi do stwierdzenia, że ci, którzy na różne sposoby pracują w biznesie, potrzebują duchowego towarzyszenia w aspektach związanych z tym aspektem ich życia.
Poważne podejście do tego duchowego towarzyszenia w pracy firmy wymaga przynajmniej minimalnej wiedzy o tym, czym są i jak funkcjonują firmy, a także o najczęstszych problemach moralnych, które się w nich pojawiają.
Tym wszystkim zajmiemy się w dalszej części, a następnie zakończymy kilkoma pomysłami, które mogą być przydatne w duchowym towarzyszeniu ludziom w tym obszarze działalności.
Racja bytu firmy
Firma ma rację bytu, która daje jej moralną legitymację. A tą racją bytu nie jest "zarabianie pieniędzy", jak można by twierdzić z bardzo uproszczonego i może nieco cynicznego spojrzenia na biznes. Biznes musi zarabiać pieniądze przynajmniej po to, by przetrwać, a także po to, by się rozwijać i kontynuować produktywne inwestycje i tworzyć miejsca pracy. Ale samo "zarabianie pieniędzy" - czy też w bardziej precyzyjnym ujęciu "tworzenie bogactwa" - nie wystarcza, by nadać moralną legitymizację biznesowi. Robią to również bardzo skutecznie mafie narkotykowe.
Legitymacja biznesu, jak każdej instytucji społecznej, wynika z jego wkładu w dobro wspólne. Kościół, jak potwierdził św. Jan Paweł II, "uznaje pozytywność rynku i biznesu, ale jednocześnie zwraca uwagę, że muszą one być zorientowane na dobro wspólne". (Centesimus Annus, 43). W tym samym duchu dodał, że. "celem przedsiębiorstwa nie jest zwykła produkcja zysku, ale raczej samo istnienie przedsiębiorstwa jako wspólnoty ludzi, którzy w różny sposób dążą do zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb i stanowią określoną grupę na usługach całego społeczeństwa". (por. ibid., 35).
Ze swojej strony papież Franciszek nie zawahał się mówić o powołaniu przedsiębiorcy, dodając, że jest to powołanie. "Jest to zadanie szlachetne, o ile pozwala sobie na wyzwania związane z szerszym sensem życia; dzięki temu może naprawdę służyć dobru wspólnemu, poprzez swoje wysiłki zmierzające do pomnożenia i udostępnienia wszystkim dóbr tego świata". (Evangelii gaudium, 203). W swojej ostatniej encyklice obecny papież, potępiając nieliczne nadużycia korporacyjne, podkreślił, że działalność korporacyjna "to szlachetne powołanie, którego celem jest wytwarzanie bogactwa i ulepszanie świata dla wszystkich". (Laudato si', 129).
Etycznie i po chrześcijańsku prowadzona działalność gospodarcza z pewnością przyczynia się do dobra wspólnego i ostatecznie poprawia świat na wiele sposobów: wydajnie produkuje rzeczywiście użyteczne towary i usługi; zapewnia godziwe miejsca pracy, które pozwalają na rozwój osobisty i wsparcie dla pracownika i jego rodziny; umożliwia działalność innym firmom i profesjonalistom; tworzy bogactwo, które jest częściowo przekazywane społeczeństwu w postaci dochodów, podatków, a być może także darowizn; wprowadza innowacje i generuje wiedzę, która w jakiś sposób przyczynia się do dobra całego społeczeństwa; stanowi skuteczny kanał, dzięki któremu oszczędności przynoszą owoce.
