Przyjaźń małżeńskaC.S. Lewis w swojej słynnej książce stwierdza. "Cztery miłości" że skoro Bóg jest błogosławiony, wszechmocny i stwórca, to w życiu ludzkim szczęście, siła, wolność i płodność (umysłowa lub fizyczna) stanowią podobieństwo do boskości. Nikt jednak nie uważa, że posiadanie tych darów ma konieczny związek z naszym uświęceniem; żadna z tych cech nie stanowi paszportu do nieba.
C.S. Lewis i sztuka miłości
Nasze naśladowanie Boga w tym życiu musi być naśladowaniem Boga wcielonego: naszym wzorem jest Jezus. Życie na Kalwarii, życie w warsztacie, życie na drogach, życie w tłumie, życie w zgrzytliwych żądaniach i ostrych wrogościach, życie, w którym brakowało spokoju i ciszy, życie, które było nieustannie przerywane. Wszystko to, tak dziwnie różne od tego, co można by pomyśleć o samym życiu Bożym, ale tak podobne do tego, czym było życie wcielonego Boga.
W pięknie przyrody C.S. Lewis odnalazł znaczenie słów chwała Boża: "Nie widzę, jak wyrażenie "bojaźń Boża" mogłoby cokolwiek dla mnie znaczyć, gdyby nie kontemplacja pewnych imponujących i niedostępnych klifów; i gdyby natura nie rozbudziła we mnie pewnych tęsknot, nie istniałyby we mnie ogromne obszary tego, co nazywa się "miłością Bożą"".
Kto nie kocha tych, którzy mieszkają w tej samej wsi, sąsiadów, których często widuje, ten z trudem będzie kochał ludzi, których nie odwiedził. Nie jest miłością kochać swoje dzieci tylko wtedy, gdy są dobre, swoją żonę tylko wtedy, gdy jest dobrze zachowana fizycznie, swojego męża tylko wtedy, gdy odnosi sukcesy. Każda miłość ma swoją sztukę kochania.
Jak powiedział Owidiusz: "jeśli chcesz być kochany, bądź życzliwy". C.S. Lewis mówi, że niektóre kobiety prawdopodobnie będą miały niewielu zalotników, a niektórzy mężczyźni prawdopodobnie będą mieli niewielu przyjaciół, ponieważ nie mają nic lub niewiele do zaoferowania. Ale mówi, że prawie każdy może stać się obiektem uczucia, bo między tymi, którzy łączą się w uczuciu, nie musi być nic o oczywistej wartości.
Czułość
Uczucie jest najskromniejszą miłością, nie nadaje sobie znaczenia; żyje w sferze tego, co prywatne i proste. Najlepsza czułość nie chce ranić, dominować ani poniżać. Im lepsze uczucie, tym bardziej jest właściwe w tonie i czasie.
Uczucie, oprócz tego, że jest miłością samą w sobie, może stać się częścią innych miłości i całkowicie je zabarwić. Bez uczucia, inne miłości mogą nie radzić sobie tak dobrze.
Zaprzyjaźnić się z kimś to nie to samo, co być wobec niego czułym, ale kiedy nasz przyjaciel stał się starym przyjacielem, wszystko w nim staje się znajome. Uczucie uczy nas obserwować ludzi, którzy tam są, potem ich znosić, potem się do nich uśmiechać, potem ich lubić, a w końcu doceniać.
Bóg i jego święci kochają to, co jest nieatrakcyjne. Uczucie potrafi kochać to, co nieatrakcyjne, nie oczekuje zbyt wiele, przymyka oko na wady innych, łatwo przechodzi przez kłótnię, bo jest życzliwe, wybacza. Odkrywa dobro, którego moglibyśmy nie zauważyć lub którego, bez niej, moglibyśmy nie docenić.
Uczucie daje szczęście wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje zdrowy rozsądek, uczciwość i sprawiedliwość, czyli gdy do zwykłego uczucia dodaje się coś więcej. Sprawiedliwość, uczciwość i zdrowy rozsądek pobudzają uczucie, gdy ono słabnie. Jak w każdej miłości, tak i w uczuciu potrzebna jest życzliwość, cierpliwość, ofiarność, które mogą wznieść samo uczucie ponad siebie.
Uprzejmość
Istnieje różnica między grzecznością wymaganą publicznie a grzecznością domową. Podstawowa zasada dla obu jest taka sama: "aby nikt nie dawał sobie prawa do jakiegokolwiek uprzywilejowania". W miejscu publicznym przestrzega się kodeksu zachowania. W domu trzeba żyć zgodnie z tym, co ten kodeks wyraża, inaczej doświadczy się wszechogarniającego triumfu tego, kto jest bardziej samolubny. Ci, którzy zapominają o swoich manierach, gdy wracają do domu ze spotkania towarzyskiego, również tutaj nie żyją w rzeczywistości prawdziwą uprzejmością, a jedynie naśladują tych, którzy to robią.
Im bardziej familiarne spotkanie, tym mniej formalności; ale to nie znaczy, że grzeczność jest mniej potrzebna. W domu wszystko można powiedzieć we właściwym tonie, we właściwym czasie, tonie i czasie, które mają nie ranić i w rzeczywistości nie ranią.
Któż z nas nie znalazł się w niezręcznej sytuacji bycia gościem przy rodzinnym stole, gdzie rodzic potraktował swoje dorosłe dziecko z dyskrecją, która, gdyby była skierowana do jakiegokolwiek innego młodego człowieka, oznaczałaby po prostu koniec wszelkich relacji między nimi? Pewne braki w grzeczności rodzinnej dorosłych dają łatwą odpowiedź na pytania: dlaczego zawsze są poza domem, dlaczego lubią każdy dom bardziej niż własny?
Przyjaźń
Mało kto ceni przyjaźń, bo mało kto jej doświadcza. Rzeczywiście, możemy żyć bez przyjaźni, bez przyjaciół. Bez miłości małżeńskiej lub erosa nikt z nas, którzy żyjemy, nie zostałby spłodzony, a bez uczucia nie moglibyśmy rosnąć i rozwijać się. Ale możemy żyć i rozwijać się bez przyjaciół.
Przyjaźń to świat swobodnie wybranych związków. Przyjaźń jest selektywna, to sprawa nielicznych. Nie mam obowiązku być niczyim przyjacielem i żaden człowiek na świecie nie ma obowiązku być moim. Przyjaźń jest niepotrzebna, jak filozofia, jak np. sztukaSam wszechświat, bo Bóg nie musiał tworzyć.
Każdy członek kręgu przyjaciół, w swojej intymności, czuje się mały przy wszystkich pozostałych. Czasem zastanawia się, co robi wśród nich. Czuje się szczęśliwy, szczęśliwy, że może przebywać w ich towarzystwie bez zasług. Choć dla niektórych ludzi dziś zachowanie, które nie wskazuje na zwierzęce pochodzenie, jest podejrzane, przyjaźń jest najmniej biologiczną ze wszystkich miłości.
Jeśli kochankowie są zwykle twarzą w twarz (miłość damsko-męska jest koniecznie między dwiema osobami), przyjaciele natomiast idą ramię w ramię dzieląc wspólny interes, a dwa, daleko od bycia liczbą wymaganą przez przyjaciół, nie jest nawet najlepszą. Prawdziwa przyjaźń jest najmniej zazdrosną z miłości. Dwóch przyjaciół jest szczęśliwych, gdy dołącza do nich trzeci... czwarty....
Poza partnerstwem
Prekursorem przyjaźni jest towarzystwo w klubach, spotkaniach i tak dalej. Ale przyjaźń powstaje poza zwykłym towarzystwem, kiedy dwóch lub więcej towarzyszy odkrywa, że mają jakieś wspólne pomysły lub zainteresowania, albo po prostu jakieś upodobania, których inni nie podzielają i które do tej pory każdy uważał za swój unikalny skarb lub swój krzyż. Dlatego typowe wyrażenie rozpoczynające przyjaźń może być czymś w rodzaju: "Co, ty też? Myślałem, że jestem jedyny".
Przyjaźń nie zawsze polega na uroczystym postępowaniu. Bóg, który stworzył zdrowy śmiech, zabrania go. Jak ktoś powiedział: "Człowieku, podobaj się swemu Stwórcy, bądź zadowolony i nie daj się światu".
Członek korespondencyjny Królewskiej Akademii Orzecznictwa i Legislacji w Hiszpanii.
