Uroczystość Bożego Ciała w PolsceDziś przypada święto Bożego Ciała, wielowiekowa tradycja w Kościele, która powstała w czasie odnowy eucharystycznej z pragnieniem ponownego odkrycia znaczenia Eucharystii i wiary w transsubstancjację, przemianę chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa w momencie konsekracji.
Jest to istotne wydarzenie w życiu Kościoła, sakrament ustanowiony przez Jezusa Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy z nakazem, aby Kościół nadal go celebrował. Według słów św. Jana Pawła II, "Kościół żyje dzięki Eucharystii" (z encykliki Ecclesia de Eucharistia, n. 1).
Boże Ciało jest tradycyjnie obchodzone w czwartek po niedzieli Trójcy Przenajświętszej, choć obchody zwykle przedłużają się do następnej niedzieli.
Pochodzenie Corpus Christi
Święto Bożego Ciała ma swoje początki w średniowieczu i po raz pierwszy obchodzone było w XIII wieku w diecezji Liège w Belgii, w 1246 roku.
Wśród innych cudów eucharystycznych był ten z Bolseny (Włochy), w którym konsekrowana Hostia zaczęła krwawić, podczas gdy kapłan, który wątpił w rzeczywistą obecność Chrystusa w Eucharystii, odprawiał Mszę Świętą. Osobliwością tego cudu jest to, że oprócz inspekcji dokonanej przez papieża, gatunki sakramentalne zostały również zbadane przez św. strona internetowa o cudach eucharystycznych błogosławionego Carlo Acutisa.
Tym księdzem był Piotr z Pragi, który udał się do Włoch, aby poprosić o audiencję u papieża. Był w Orvieto z kilkoma kardynałami i teologami, w tym ze świętym Tomaszem. Po powrocie do Czech Piotr z Pragi odprawił mszę w kościele w Bolsenie, gdzie wydarzył się cud. Po zatwierdzeniu jego autentyczności, papież postanowił ustanowić święto Bożego Ciała dla całego Kościoła, a nie tylko dla diecezji Liège, bullą Transiturus de hoc mundo ad Patremw 1264 roku. Zlecił również św. Tomaszowi stworzenie liturgii i hymnów na cześć Jezusa w Najświętszym Sakramencie.
Począwszy od XIV wieku, tradycja Bożego Ciała została wzmocniona i dodano kolejny element: procesje, które zostały ustanowione przez papieża Jana XXII w 1317 roku. Procesje te miały określone zasady, choć nie obejmowały jeszcze procesji z konsekrowaną Hostią. W 1447 roku papież Mikołaj V wprowadził procesję z Eucharystią ulicami Rzymu.
W Hiszpanii święto Bożego Ciała zaczęto obchodzić na początku XIV wieku. Zachowały się dokumenty mówiące o pierwszych obchodach i przebiegu procesji. Na przykład istnieje tekst opata Alonso Sáncheza Gordillo (1561-1644) z 1612 r., który opowiada o tym, jak procesja z monstrancją odbywała się w Sewilli: "monstrancja była niesiona, ze względu na jej duży ciężar, przez dwunastu mężczyzn [...], którzy byli ubrani w czerwone lniane szaty i byli umieszczeni pod osłoną platform" (Uniwersytet w Almerii).
Procesja i monstrancje
W miarę jak stawało się ono tradycyjnym i popularnym świętem, do religijnych obchodów Bożego Ciała stopniowo dodawano także elementy profanum: "tańce, przedstawienia teatralne, bluźnierczą muzykę, gigantów, wielkogłowych i mojarrillas - którzy zabawiali ludzi hałasem pęcherzy nabrzmiałych kamykami" (wyjaśnia Uniwersytet w Almerii). Szczególne znaczenie miał tarasca, reprezentacja gigantycznego węża, który prowadził paradę.
W obliczu protestów niektórych biskupów, Karol III zakazał tańców, gigantonów i innych profanacyjnych demonstracji, które towarzyszyły procesji w 1777 i 1780 roku.
Dziś niektóre procesje zachowują swoją dawną trasę, jak ma to miejsce w Sewilli: trasa, którą procesja podążała ulicami, została ustalona w 1532 roku i jest taka sama jak dziś.
Innym ważnym elementem tej uroczystości są monstrancje, które są zazwyczaj cennymi i bardzo zdobionymi przedmiotami. Kiedy rozpoczęła się tradycja procesji, Eucharystia była niesiona w arce, a dopiero w 1587 roku monstrancja zaczęła być używana do wychodzenia na ulice.
Niektóre z monstrancji używanych w naszych czasach są bardzo stare. Monstrancja zachowana w katedrze w Toledo i używana do procesji w dniu Korpus pochodzi z XVI wieku i została wykonana przez srebrnika Enrique de Arda; ta w katedrze w Sewilli jest autorstwa Juana de Arfe Villafañe, również z XVI wieku. Z kolei w katedrze w Walencji znajduje się największa monstrancja na świecie, składająca się z sześciuset kilogramów srebra i pięciu kilogramów złota, a także kamieni szlachetnych i pereł.
Popularne tradycje
Święto Bożego Ciała jest również przerywane lokalnymi tradycjami ludowymi w prawie wszystkich regionach świata. W Peru procesji towarzyszą tradycyjne tańce, takie jak Danza de los Negritos, Voladores de Papantla czy Quetzales.
W Meksyku istnieje tradycja dawania mułów w prezencie, ze względu na starą historię, która mówi, że muł mężczyzny, który rozważał powołanie kapłańskie, uklęknął, gdy monstrancja z Eucharystią przechodziła obok.
Tymczasem w niektórych regionach Panamy, zwłaszcza w La Villa de los Santos i Parita, istnieje zwyczaj przebierania się za demony, które tańczą podczas procesji, a na koniec oddają się Chrystusowi Eucharystycznemu i zdejmują swoje maski. Tańce te zostały uznane przez UNESCO za niematerialne dziedzictwo kulturowe ludzkości.
Eucharystia w życiu Kościoła
Wszystkie te przejawy podkreślają znaczenie Eucharystii w tym dniu. W cytowanej wyżej encyklice św. Jana Pawła II, Ecclesia de EucharistiaPrzypominając ustanowienie tego sakramentu przez Jezusa Chrystusa, papież pyta: "Czy Apostołowie, którzy uczestniczyli w Ostatniej Wieczerzy, rozumieli znaczenie słów, które padły z ust Chrystusa? Być może nie. Słowa te zostałyby w pełni wyjaśnione dopiero pod koniec Ostatniej Wieczerzy. Triduum sacrum(...) Z tajemnicy paschalnej rodzi się Kościół.
Właśnie dlatego Eucharystia jest sakramentem par excellence misterium paschalnego, jest sercem życia kościoła. Widać to w pierwszych obrazach Kościoła w Dziejach Apostolskich: "Oddawali się nauczaniu apostołów i ich społeczności, łamaniu chleba i modlitwom" (2, 42). (...) Po dwóch tysiącach lat wciąż odtwarzamy ten pierwotny obraz Kościoła".
Krótko mówiąc, Eucharystia wypełnia jedną z ostatnich obietnic Chrystusa przed Wniebowstąpieniem: "A wiedzcie, że Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata" (Mt 28, 20).
