Stolica Apostolska modyfikuje ramy prawne dla prałatur personalnychNiektóre powszechne pytania dotyczące Opus DeiOpus Dei dostosuje swoje statuty do wskazań "Ad charisma tuendum".Podążając w kierunku wyznaczonym przez Konstytucję Apostolską "...".Praedicate Evangelium"Artykuł 117, który zreformował Kurię Rzymską, potwierdza zależność Kurii Rzymskiej od prałatury personalne Duchowieństwa. Należy przypomnieć, że od czasu ustawy regulującej Kurię Rzymską w 1967 r. (Konstytucja Apostolska "..."), Kuria Rzymska podlega Dykasterii ds.Regimini Ecclesiae Universae"Pawła VI, art. 49, § 1) do niedawna reforma Kurii Rzymskiej (19 marca 2022 r.) prałatury zależały od Dykasterii ds. Biskupów.
Główne nowości tego motu proprio są dwojakie: przewiduje ono, że prałatury personalne są utożsamiane, bez utożsamiania się, ze stowarzyszeniami kleryckimi na prawie papieskim, wyposażonymi w zdolność inkardynacji; i przypomina, że świeccy otrzymują własnego proboszcza i własnego ordynariusza poprzez miejsce zamieszkania i quasi-miejsce zamieszkania.
Przyjrzyjmy się ogólnym zarysom obu aspektów.
Stowarzyszenia duchownych z uprawnieniami do inkardynacji
1. Stowarzyszenia duchownych są regulowane w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. jedynie przez kanon 302. Jest to bardzo krótki kanon, jedyny ocalały z zestawu kanonów opracowanych podczas niektórych etapów opracowywania Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. Kanon ten brzmi następująco: "Stowarzyszenia wiernych, które pod kierownictwem duchownych wykonują święcenia, są uznawane za takie przez kompetentną władzę". Kanon ten brzmi następująco: "Te stowarzyszenia wiernych, które są kierowane przez duchownych, same wykonują święcenia i są uznawane za takie przez kompetentną władzę, są nazywane klerykalnymi".
Ten szczątkowy kanon nie wyjaśnia wszystkiego, czym są lub miały być stowarzyszenia duchownych. Sformułowano w nim techniczną koncepcję stowarzyszenia kleryckiego, które odróżnia się od stowarzyszeń kleryckich (kanon 278). W projekcie zakładano, że niektóre z tych stowarzyszeń będą miały zdolność inkardynowania duchownych, że wśród ich członków będą wierni świeccy i że często będą pełnić funkcję ewangelizacyjną w miejscach, w których Kościół nie był jeszcze obecny. Były to stowarzyszenia obdarzone silnym charakterem misyjnym, który wymagał wykonywania święceń kapłańskich w celu realizacji misji ewangelizacyjnej. Z tego powodu musiały mieć charakter publiczny w Kościele (nie ma miejsca dla stowarzyszeń, które przyjmują święcenia i mają charakter prywatny). Biorąc pod uwagę rolę posługi wynikającej ze święceń, przewidziano, że rządy powinny być powierzone kapłanom (por. mój Komentarz do kanonu 302, w Instytucie Martina de Azpilicueta, Wydział Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Nawarry, Komentarz egzegetyczny do Kodeksu Prawa Kanonicznego, Vol. II/1, Pamplona, trzecie wydanie, 2002, s. 443-445).
Po kilku latach niektóre stowarzyszenia kleryckie odczuły potrzebę możliwości inkardynacji niektórych lub wszystkich swoich członków, w zależności od przypadku, w celu zapewnienia stabilności ich charyzmatu i skuteczności operacyjnej ich struktur. W odpowiedzi na tę potrzebę, 11 stycznia 2008 r. papież Benedykt XVI przyznał Kongregacji ds. Duchowieństwa przywilej udzielania niektórym stowarzyszeniom kleryckim możliwości inkardynacji członków, którzy o to poproszą. Następnie, w motu proprio "Competentias quasdam decernere"W dniu 11 lutego 2022 r. te stowarzyszenia duchownych zostały włączone do podmiotów inkardynujących (por. nowy kanon 265).
Obecnie istnieje kilka stowarzyszeń kleryckich z uprawnieniami do inkardynacji: niektóre z nich są bardzo autonomiczne, takie jak Wspólnota Saint Martin ("Communauté Saint Martin") lub Stowarzyszenie Jean-Marie Vianney ("Société Jean-Marie Vianney"). Chociaż były one już stowarzyszeniami kleryckimi, dopiero w 2008 r. otrzymały uprawnienia do inkardynacji. Wśród stowarzyszeń kleryckich znajduje się również Bractwo Kapłanów Diecezjalnych (utworzone jako stowarzyszenie kleryckie w 2008 r., choć wcześniej miało inny status prawny).
Istnieją trzy, które narodziły się i są związane z ruchem z większą lub mniejszą intensywnością: stowarzyszenie kleryckie Wspólnoty Emmanuel (2017), powiązane ze Wspólnotą Emmanuel; stowarzyszenie kleryckie "Opera di Gesù Sommo Sacerdote" (2008), ruchu "Pro Deo et Fratribus - Familia di Maria" ("Opera di Gesù Sommo Sacerdote" Pro Deo et Fratribus - Famiglia di Maria, zatwierdzone w 2002 r.), oraz Bractwo Misyjne Sant'Egidio, zatwierdzone w 2019 roku (obecnie Moderatorem jest kapłan: por. Annuario Pontificio 2023, s. 1692; wcześniej był to biskup, bp Vincenzo Paglia: por. Annuario Pontificio 2021, s. 1657). W takich przypadkach moderatorowi lub odpowiedzialnemu przypisuje się uprawnienia ordynariusza, tak jak czyni to niniejsze motu proprio (art. 1 i 2).
Opieka duszpasterska dla świeckich
2. Kolejną nowością tego motu proprio jest potwierdzenie, że kanon 107, § 1 ma zastosowanie do wiernych świeckich związanych z prałaturami: "Zarówno ze względu na miejsce zamieszkania, jak i quasi-miejsce zamieszkania, każda osoba ma własnego proboszcza i ordynariusza", także do tych, którzy należą do prałatur i innych jednostek hierarchicznych lub zbiorowych (przepis ten ma jednak niewielkie znaczenie dla duchownych: podstawową więzią prawną duchownego jest inkardynacja).
W tej kwestii nowy kanon wyraźnie określa to, co istniało i było stosowane już wcześniej. Świeccy Prałatury byli i są również wiernymi diecezji. do którego przynależą na mocy miejsca zamieszkania lub quasi-miejsca zamieszkania. Jest to przepis ogólny, którego celem jest zapewnienie, aby każdy wierny miał się do kogo zwrócić w celu przyjęcia sakramentów i Słowa Bożego.
Rzeczywiście, w swojej duszpasterskiej trosce o wiernych Kościół chce zapewnić, aby każdy wierny miał swojego własnego proboszcza i ordynariusza.
Pierwsze kryterium jest bardzo proste: miejsce zamieszkania, czyli miejsce zwykłego pobytu. Ponieważ organizacja Kościoła jest zasadniczo kryterium terytorialnym, przewiduje się, że miejscem zamieszkania jest to, do którego wierni się odwołują: należą do parafii lub diecezji.
Bardzo interesujące jest to, że Kościół i jego prawo troszczą się o przypisanie nie tylko jednego ordynariusza, ale że wierny może mieć kilku ordynariuszy i proboszczów w tym samym czasie, w zależności od miejsca zamieszkania (w grę wchodzi mniej stabilne miejsce zamieszkania: quasi-domicyl, który nabywa się po trzech miesiącach zamieszkania: por. kanon 102, § 2). Możliwe jest nawet, aby dana osoba posiadała ordynariusza lub proboszcza ze względu na kryteria nieterytorialne (osoba wojskowa będzie miała ordynariusza w prowincji wojskowej). Ordynariat wojskowy(lub, jeśli jest członkiem parafii personalnej, proboszcz tej struktury personalnej jest jego proboszczem). Ten osobisty ordynariusz i proboszcz są jednak dodawani do ordynariusza i proboszcza dla danego terytorium.
W tej dziedzinie jasne jest, że wierni cieszą się wielką wolnością. Do sprawowania niektórych sakramentów może wybrać proboszcza lub ordynariusza spośród różnych możliwości oferowanych przez prawo.
Rektor Papieskiego Uniwersytetu Świętego Krzyża, profesor prawa osobistego, konsultant Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia.
