Społeczne i ekonomiczne konsekwencje pandemii Covid były niszczące dla wielu rodzin. I choć pandemia jeszcze się nie skończyła, "wciąż nie mamy jasnych perspektyw, jak długo będzie ona ciążyć na globalnej gospodarce, gdyż doszedł nowy kryzys, tym razem o charakterze inflacyjnym, głównie z powodu wojny na Ukrainie, co znów ma poważne reperkusje dla poziomu prekarności rodzin" - czytamy w raportpt. "Koszty utrzymania i rodzinne strategie radzenia sobie z nimi".
Teraz społeczeństwo odczuwa skutki rosnących kosztów utrzymania, "co stanowi nowe niepowodzenie dla wielu przedsiębiorstw i gospodarstw domowych w naszym kraju". Sekretarz Generalny Caritas Natalia Peiro podkreśliła podczas prezentacji raportu: "sytuacja dotyczy całego społeczeństwa, ale ma poważniejsze konsekwencje dla rodzin najbardziej zagrożonych, dla najsłabszych sektorów społeczeństwa".
Wśród danych zawartych w raporcie, podsumowanych przez Thomasa Ubricha, członka zespołu technicznego Fundacji Foessa, są m.in: "trzy na 10 rodzin w Hiszpanii są zmuszone do ograniczenia wydatków na podstawową żywność, odzież i obuwie, a także zapasy, a "siedem na 10 gospodarstw domowych o dochodach poniżej 85 proc. budżetu ograniczyło wydatki na odzież i ubrania".
Spośród sześciu milionów gospodarstw domowych z poważnymi trudnościami, połowa, czyli "trzy miliony rodzin, ograniczyła swój rodzinny budżet na żywność; jedna czwarta z nich nie może sobie pozwolić na specjalną dietę, która jest potrzebna ze względów medycznych; a 18 procent gospodarstw domowych z dziećmi na utrzymaniu przestało korzystać ze szkolnej stołówki, ponieważ nie może sobie na nią pozwolić, co oznacza około pół miliona gospodarstw domowych z dziećmi w Hiszpanii". Ponadto "sześć na 10 gospodarstw domowych zmniejszyło zużycie energii elektrycznej, gazu, wody lub ogrzewania, a 22 procent zwróciło się o pomoc w opłaceniu tych dostaw".
Wzrost rachunków
Nagromadzenie danych odzwierciedla wpływ spirali inflacyjnej, o której mówiła Natalia Peiro, opierając się na raporcie: "Od kilku miesięcy wszyscy w Hiszpanii obserwują trend: rachunki rosną i coraz trudniej zapełnić lodówkę. W czerwcu inflacja nadal przyspieszała, osiągając poziom niewidziany od 37 lat i wynosi 10,2 %. Ze swojej strony Komisja Europejska szacuje, że rok 2022 zamkniemy z globalną inflacją na poziomie 8,1%. Oprócz prądu i gazu, podobną tendencję wykazują rachunki za zakupy w koszyku. I wygląda na to, że tak już zostanie, bo według OECD inflacja w Hiszpanii pozostanie na rekordowo wysokim poziomie co najmniej do 2024 roku. Ale kto będzie musiał ponieść taką inflację?
Foessa uważa, że "skutki będą zwielokrotnione dla ponad 576 tys. rodzin, które nie mają żadnych dochodów lub dla 600 tys. rodzin bez stałego dochodu, które są zależne wyłącznie od osoby pracującej w niepełnym wymiarze godzin lub z przerwami przez cały rok". Dla wszystkich jest to już nie tylko niepowodzenie, ale poważna sytuacja przepełnienia.
Gospodarstwa domowe z największymi problemami
Gospodarstwa domowe mające poważne trudności w zaspokajaniu swoich podstawowych potrzeb (dochód poniżej 85 % budżetu referencyjnego dla godziwych warunków życia, PRCVD) można znaleźć przede wszystkim "wśród gospodarstw domowych mieszkających w wynajmowanych mieszkaniach, gospodarstw domowych z dziećmi w domu oraz w wieku szkolnym i/lub studenckim, osób niepełnosprawnych lub niesamodzielnych, z powodu istnienia długów, braku stałego dochodu oraz bezrobocia niektórych lub wszystkich aktywnych członków gospodarstwa domowego. Kluczowe znaczenie ma również uwzględnienie różnic między płciami oraz zestawu dodatkowych trudności, z jakimi borykają się gospodarstwa domowe prowadzone przez jedną osobę dorosłą i ponoszącą wyłączną odpowiedzialność za dzieci".
Z drugiej strony, posiadanie stałego dochodu ze stabilnej i dobrej jakościowo pracy, posiadanie opłaconego domu oraz mieszkanie samotnie lub w parze bez dzieci na utrzymaniu są wyraźnymi czynnikami chroniącymi przed trudnościami w pokryciu podstawowych potrzeb - czytamy w raporcie.
Do kogo się zwrócić
Według Foessa 73,6 % gospodarstw domowych o dochodach poniżej 85 % ich PRCVD szuka dodatkowego dochodu poprzez jedną z następujących strategii:
- Poproś przyjaciela lub krewnego o pomoc finansową.
- Zwróć się do organizacji pozarządowej, parafii lub opieki społecznej, aby ubiegać się o pomoc finansową.
- Czerpanie z oszczędności na pokrycie wydatków.
- Bycie zmuszonym do sprzedaży swojego prywatnego pojazdu (samochodu lub motocykla).
- Bycie zmuszonym do sprzedaży różnych rzeczy (biżuteria, sprzęt AGD itp.).
Polityki publiczne
W zakresie polityk administracji publicznej raport zauważa "potrzebę" pracy w tych kierunkach [Uwaga: numeracja jest redakcyjna]:
1) System gwarancji minimalnego dochodu oparty na kryteriach wystarczalności, gwarantujący odpowiedni poziom, tak aby pokryć koszty wyżywienia, ubrania i innych podstawowych elementów, w warunkach godności i wolności wyboru.
System ten musi spełniać minimalne warunki zasięgu, dotarcia do całej populacji żyjącej w skrajnym ubóstwie bez wyjątków, dostępności i braku uwarunkowań.
2) Zapewnienie wystarczającego zasobu społecznych mieszkań czynszowych i mieszkań interwencyjnych. Zapewnienie dostępu do mieszkań jako elementu podstawowych potrzeb, a więc warunku odpowiedniego standardu życia.
3) Zagwarantować, że wszystkie elementy kształcenia obowiązkowego (materiały, stołówka, zajęcia pozalekcyjne itp.) są rzeczywiście bezpłatne oraz że istnieją wystarczające dotacje na kształcenie nieobowiązkowe, tak aby nikt nie był dyskryminowany z powodu niewystarczających dochodów, w tym młodzi migranci w sytuacji nieuregulowanej.
4) Rozważenie znaczenia prawa do wody i energii oraz dostępu do Internetu jako niezbędnego elementu wyrównywania szans.
5) Zapewnienie niezbędnego leczenia, akcesoriów socjalnych i zdrowotnych oraz niezbędnej opieki w celu zagwarantowania prawa do zdrowia fizycznego i psychicznego.
6) Wzmocnienie kontroli w celu zapobiegania wyzyskowi pracy ludzi poprzez wykorzystywanie ich niepewnej i wrażliwej sytuacji.
7) Ochrona osób i rodzin, które z powodu swojego pochodzenia migracyjnego, niesamodzielności lub niepełnosprawności, składu rodziny, płci lub innych kwestii znajdują się w niekorzystnej sytuacji.
