Znaczenie diety w osiąganiu długowieczności jest znane od wielu lat. Bacon, w XVII wieku, podkreślał znaczenie oszczędnych posiłków w osiąganiu starości. Klucz można podsumować jako unikanie otyłości i związanych z nią chorób, takich jak cukrzyca i nadciśnienie. Dla zdrowego życia również w starszym wieku należy zapobiegać przez całe życie, stosując się do rad zawartych w poprzednich artykułach.
Z biegiem lat zmniejsza się masa beztłuszczowa, a zwiększa tłuszcz, co w połączeniu z obniżonym metabolizmem prowadzi do nadwagi i otyłości. Ale dobra wiadomość jest taka, że okazuje się, iż łagodna nadwaga u osób starszych wiąże się z mniejszym ryzykiem śmiertelności w porównaniu z osobami o prawidłowej wadze. Jednak sama otyłość wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością 29 %. Nie wiemy jeszcze, czy lekka nadwaga rzeczywiście działa ochronnie, czy też wynik ten wynika z faktu, że w grupie o prawidłowej masie ciała znajdują się osoby z chorobami przewlekłymi, które byłyby przyczyną utraty wagi. W każdym przypadku niezamierzona utrata masy ciała u osoby starszej wskazuje na potrzebę oceny klinicznej w celu poznania przyczyny.
Jeśli chodzi o demencję, taką jak choroba Alzheimera, nie ma składnika odżywczego, który mógłby jej zapobiec, ale niektóre badania sugerują, że większe spożycie antyoksydantów (głównie w owocach i warzywach) oraz ryb przez cały okres dorosłości zmniejsza ryzyko zachorowania na nią. Dobra kontrola nadciśnienia i cukrzycy, jeśli występują, również chroni przed chorobami mózgu.
Nietolerancja laktozy występuje również u osób starszych, co objawia się dyskomfortem trawiennym (gazy, ból brzucha itp.) po wypiciu mleka. W tych przypadkach skutecznie można zastąpić mleko jogurtami - w których laktoza została sfermentowana do kwasu mlekowego - aby nie naruszyć spożycia wapnia, gdyż jego brak sprzyja osteoporozie, tak częstej w tym wieku, zwłaszcza u kobiet. Ponadto osoby starsze często potrzebują suplementów witaminy D, która działa synergicznie z wapniem na poziomie kości.
U osób starszych często obserwujemy również przypadki niedożywienia, spowodowane okolicznościami związanymi z wiekiem. Z jednej strony zmiany w smaku i zapachu zmniejszają apetyt, a także mogą występować problemy stomatologiczne, które uniemożliwiają prawidłowe żucie. Mogą też występować niepełnosprawności fizyczne, które utrudniają zakup i przygotowanie żywności. W tym przypadku rozwiązaniem może być pomoc innych osób lub zbiorowe stołówki.
Osoby starsze często przyjmują kilka leków (polifarmacja), które mogą mieć działania niepożądane (nudności, wymioty itp.), które zakłócają ich dietę. Nie należy również zapominać o samotności i zaburzeniach psychicznych, takich jak depresja, które również przyczyniają się do niedożywienia.
Jeśli chodzi o niedobory witamin, to nierzadko u niektórych starszych osób można znaleźć niski poziom witaminy B12. Wynika to zwykle z związanych z wiekiem trudności w przyswajaniu tej witaminy, a czasem także ze stosowania leków zmniejszających jej biodostępność, takich jak metformina (stosowana przez diabetyków) oraz omeprazol i podobne leki (szeroko stosowane przez osoby z problemami gastrycznymi). Niedobór witaminy B12 może prowadzić do anemii i demencji, co może być odwracalne dzięki suplementacji witaminą B12. Występuje głównie w mięsie, a osoby starsze często jedzą mało mięsa, ze względu na trudności w przeżuwaniu. U osób z czynnikami ryzyka niedoboru tej witaminy lekarz może zlecić badanie krwi w celu określenia jej poziomu, a w przypadku niedoboru przepisać suplementy witaminowe.
Obecność anemii lub niedoboru żelaza u osób starszych wskazuje, że należy szukać przyczyny niedoboru, wykluczając przewlekłą utratę krwi przez przewód pokarmowy.
Nawet wady wzroku są związane z dietą. Zaćma starcza jest wynikiem stresu oksydacyjnego, wywołanego działaniem promieni ultrafioletowych słońca, którego wystąpienie można opóźnić stosując dietę bogatą w antyoksydanty (ponownie owoce i warzywa).
Specjalista w dziedzinie endokrynologii i żywienia.
