Post cię wyzwoliSobór Watykański II pragnął sprzyjać życiu liturgicznemu wiernych, aby przez odnowione i wzbogacone obrzędy i modlitwy mogli oni uczestniczyć w Liturgii w sposób świadomy, pobożny i czynny, jak tego wymaga ich kapłaństwo chrzcielne. W tym celu, w późniejszym okresie, różne grupy robocze podjęły się przeprowadzenia koniecznej reformy, odzwierciedlając teologiczne i duszpasterskie nauczanie soboru, czerpiąc ze starożytnych źródeł patrystycznych i liturgicznych oraz w znacznie większym kontakcie z Pismo Święte.
Dojrzałym owocem tej pracy są księgi, z których obecnie korzystamy przy odprawianiu Mszy Świętej. W przypadku Mszału Rzymskiego, w języku łacińskim, były cztery kolejne wydania, ostatnie w 2008 roku. Tłumaczenie tego ostatniego wydania na język hiszpański zależy od Konferencji Episkopatu każdego kraju i data jego publikacji jest znacznie późniejsza.
Aby przybliżyć niektóre z bogactw zawartych w tym Mszale, promulgowanym najpierw przez św. Pawła VI, a następnie przez św. Jana Pawła II, rozpoczynamy tę serię artykułów poświęconych komentarzom do modlitw niedziel Wielkiego Postu. Będziemy pracować z modlitwą zwaną "Kolektą". Jest to pierwsza modlitwa wypowiadana przez kapłana na zakończenie obrzędów wstępnych, a jej szczególną cechą jest wyrażanie specyficznego charakteru każdej celebracji.
Przystąpienie do "sakramentu Wielkiego Postu".
Kolekta na pierwszą niedzielę Wielkiego Postu brzmi następująco:
Bóg wszechmogący,
dzięki rocznym stażom
Sakrament Wielkiego Postu
daj nam postęp w wiedzy
Tajemnicy Chrystusa
i osiągać jego owoce postępowaniem
dostojny.Concéde nobis, omnípotens Deus,
ut, per ánnua quadragesimális exercítia
sacramenti,
et ad intellegéndum Christi proficiámus
arcanum,
et efféctus eius digna conversatióne sectémur
Modlitwa, która pojawiała się w Mszale do 1962 roku (przed reformą) była inna, ale z różnych powodów uczeni woleli używać innej, starszej modlitwy. Można ją znaleźć w tzw. Sakramentarzu Gelasianum VetusMszał, poprzednik mszałów będących w użyciu do VII wieku, zebrał niektóre modlitwy do Mszy św. następujące po przebiegu roku liturgicznego. Nasza modlitwa jest prosta w swej strukturze, choć nie tak prosta w swym leksykonie, zwłaszcza w wersji łacińskiej.
Zacznijmy od skomentowania odniesienia do okresu liturgicznego, które następuje przy użyciu wyrażenia "sakrament Wielkiego Postu" (quadragesimalis sacramenti). Przyjmując pojęcie sakramentu w szerokim znaczeniu, chodzi o pokazanie, że Bóg zamienia nasz czas w znak, przez który chce nam udostępnić swoją łaskę. Przez wiarę daty kalendarza odnoszą się do innego rodzaju czasu, do historii zbawienia, i stają się nośnikami boskiej rzeczywistości, która jest nam ofiarowana.
Konstytucja Soboru Watykańskiego II o liturgii, Sacrosanctum ConciliumKościół, wyjaśnia, "upamiętniając tajemnice Odkupienia, otwiera bogactwa uświęcającej mocy i zasług swego Pana w taki sposób, że w pewnym sensie stają się one obecne w każdym czasie, aby wierni mogli się z nimi zetknąć i napełnić się łaską zbawienia".
Owoce łaski i naszych wysiłków
Z jednej strony ten czas jest darem z Nieba. Ale to także sześć tygodni, które tradycyjnie kojarzą się z "praktykami" (exercitia) z naszej strony. Termin ten łączy nas z ideą powtarzającego się wysiłku, nawet fizycznego, i pojawia się jeszcze kilka razy w Mszale, zawsze w kontekście Wielkiego Postu. To, że wiara i uczynki idą w parze, nawet jeśli pierwszeństwo ma łaska, jest nauczaniem apostolskim, z którym Kościół zwraca się do nas także dzisiaj. Boży dar wymaga od nas, abyśmy przez pokutę dobrze przygotowali się do nawrócenia.
Czym są te praktyki? Odpowiedź jest natychmiastowa, jeśli zwrócimy uwagę na czytanie ewangeliczne, które co roku towarzyszy tej pierwszej niedzieli Wielkiego Postu: pokusy Jezusa na pustyni. Chrystus doświadczył pustyni, walki duchowej, z postem i modlitwą. W ten sposób od początku swego publicznego życia przygotowywał się do wypełnienia swojej misji, do złożenia ofiary z życia na krzyżu, do największego daru, jaki mógł nam ofiarować (J 15,13). Celem jest to, abyśmy wzrastali i byli doskonali (J 15,13).proficiamus) w rozumieniu Tajemnicy Chrystusa (Christi arcanum), tak aby pozostawić owoce (effectus) w naszym życiu. Ale nie można tego zrobić z zewnątrz, w sposób teoretyczny.
Mistrz uczy nas w konkretny sposób, jak pokonać grzech i współpracować z odkupieniem ludzkości. Zaprasza nas do naśladowania Go i ćwiczy nas, abyśmy wiedzieli, jak złożyć dar z siebie poprzez samozaparcie i oderwanie. Tylko w ten sposób możemy postępować w poznawaniu uczuć Jego Najświętszego Serca, miłości Ojca, którą On przyszedł nam objawić. To właśnie ta miłość powinna przeniknąć do naszego życia, znaleźć odzwierciedlenie w postępowaniu godnym dziecka Bożego (digna conversatione) i wydać te same owoce, które wydało życie Chrystusa, za życie świata.
Ksiądz z Peru. Liturgista.
