Przypowieści Jezusa z NazaretuJezus, spadkobierca bogatej tradycji prorockiej i mądrościowej, nie tylko głosił. Był także mistrzem przypowieści, opowiadając historie, które łączyły się z ludźmi i przekazywały jego przesłanie w głęboki i niezapomniany sposób.
Wykrzyknik jego współczesnych: "Nikt nigdy nie przemawiał tak jak ten człowiek" (J 7:46), doskonale podsumowuje wyjątkowość i wpływ nauk Jezusa, nasyconych głęboką mądrością i wyrażonych w niezrównanych przypowieściach, takich jak zagubiona owca, dobry Samarytanin i syn marnotrawny. Przykłady jego mistrzowskiej umiejętności wykorzystywania codziennych historii do przekazywania głębokich przesłań moralnych i duchowych.
Dlaczego Jezus używał przypowieści?
Egzegeci podają różne powody, dla których Jezus posługiwał się przypowieściami, ale możemy wskazać dwa główne:
1. objawić uczniom tajemnice królestwa Bożego. Ponieważ uczniowie są otwarci i otwarci na przesłanie Jezusa (Mk 4:11; Mt 13:11; Łk 8:10), przypowieści pomagają im zrozumieć głębokie duchowe prawdy, które w przeciwnym razie byłyby zbyt złożone lub trudne do zrozumienia (Mt 13:11-12). W tym sensie posługiwanie się przypowieściami było dla nich darem Bożym i znakiem łaski: "Ale błogosławione oczy wasze, że widzą, i uszy wasze, że słyszą. Zaprawdę bowiem powiadam wam: Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło ujrzeć to, co wy widzicie, a nie ujrzeli, i usłyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszeli" (Mt 13:16-17); por. Mk 4, 11).
2. Aby ukryć tajemnice królestwa Bożego przed tymi, którzy nie wierzą. Ci, którzy nie wierzą, mają zatwardziałe serca i nie chcą przyjąć przesłania Jezusa, nie mówiąc już o przenośniach, których nie rozumieją (Mk 4:12; Mt 13:13-15; Łk 8:10). W pewnym sensie przypowieści są również sposobem na ujawnienie niewiary i zatwardziałości serca tych, którzy odrzucili Jego przesłanie.
Postaramy się jednak wykazać, że istniały inne powody, dla których Jezus używał przypowieści, a mianowicie: (1) wypełnienie proroctw mesjańskich i (2) manifestacja jego boskiej natury jako Syna Bożego.
Jezus wypełnia proroctwa
Zamierzamy podkreślić, w jaki sposób Jezus wypełnia proroctwa mesjańskie za pomocą przypowieści.
Najwyraźniejszy przykład można znaleźć w Ewangelii Mateusza, która mówi: "Jezus mówił to wszystko do ludu w przypowieściach, a bez przypowieści nic im nie mówił, aby się wypełniło to, co było powiedziane przez proroka: 'Otworzę usta moje, mówiąc w przypowieściach; oznajmię rzeczy tajemne od założenia świata'" (Mt 13:34-35).
W tym fragmencie Mateusz mówi, że użycie przez Jezusa przypowieści wypełnia proroctwo Asafa i demonstruje jego rolę jako proroka, który objawia wolę Bożą. Proroctwo Asafa, starotestamentowego poety i muzyka, znajduje się w Psalmie 78:2. Według Mateusza jest to "że otworzę moje usta na sądy, aby zagadki przeszłości mogły wypłynąć". Proroctwo to zapowiadało, że Mesjasz będzie nauczał w przypowieściach, a Jezus wypełnił je, ponieważ "bez przypowieści nic im nie mówił".
Jest też proroctwo Izajasza: "Rzekł do mnie: Idź i powiedz temu ludowi: Choćbyście słyszeli, nie zrozumiecie; choćbyście patrzyli, nie pojmiecie. On przytępia serce tego ludu, zatwardza jego słuch, zaślepia jego oczy: oby jego oczy nie widziały, jego uszy nie słyszały, jego serce nie rozumiało, oby się nie nawrócił i nie został uzdrowiony" (Izajasza 6:9-10). To sam Jezus cytuje ten fragment w kilku miejscach (Mt 13:13-15; Mk 4:11-12; Łk 8:10), aby wyjaśnić, dlaczego mówił w przypowieściach.
Widzimy, że Jezus nie tylko podąża za (proroczą i mądrościową) tradycją, głosząc w przypowieściach, ale także jest świadomy, że wypełnia proroctwa o sobie.
Bóg przemawia w przypowieściach
Biblia uczy nas, że język, jakim posługuje się Bóg, jest często tajemniczy, podkreślając paraboliczny charakter Jego mowy jako naturalnej formy Jego ekspresji.. Idea, że Bóg przemawia w przypowieściach jest dobrze ugruntowana w Pismo Święte. Przyjrzyjmy się kilku przykładom.
W poniższym fragmencie Księgi Ozeasza czytamy, że Bóg mówi o sobie: "Przemawiałem do proroków i mnożyłem wizje, a przez proroków posługiwałem się przypowieściami" (Ozeasza 12:10). Bóg wyraźnie mówi, że przemawiał używając przypowieści i wizji. Podczas gdy werset ten podkreśla, że Bóg posługuje się przypowieściami, sugeruje również, że Jezus, używając przypowieści, czyni to w związku ze swoim statusem Syna Bożego. Po części właśnie to przyciągnęło uwagę współczesnych Mu ludzi: "nauczał ich bowiem z autorytetem, a nie jak ich uczeni w Piśmie" (Mt 7:29); postrzegali oni paraboliczny charakter Jego wypowiedzi jako naturalną (boską) formę ekspresji.
Widzimy to również w Księdze Przysłów 25:2: "Chwałą Bożą jest ukryć sprawę, chwałą królów jest ją odkryć", gdzie sugeruje się, że częścią Bożej natury jest ukrywanie pewnych rzeczy, pozostawiając ludziom ich odkrycie i zrozumienie poprzez poszukiwanie i rozeznanie. Odnosi się to bezpośrednio do stosowania przypowieści, wymagając od słuchacza aktywnego uczestnictwa w poszukiwaniu prawdy. Przypowieści nie są zwykłymi historiami. Są one nośnikami głębokich duchowych i moralnych znaczeń, które muszą zostać odkryte i zrozumiane poprzez refleksję i rozeznanie.
Przypowieści ujawniające tajemnice
Podobnie jest w Ezechiela 17:2: "Synu człowieczy, wygłoś zagadkę i opowiedz przypowieść domowi Izraela". W tym fragmencie Ezechiel, jako prorok, otrzymuje tę instrukcję w trudnym kontekście, w którym Izrael musi zostać wezwany do pokuty i refleksji nad swoimi działaniami. Przypowieść staje się najlepszym narzędziem do poważnego rozważenia i głębokiego zrozumienia Bożego przesłania. Jezus stosuje tę samą Bożą metodę, a będąc prorokiem, wypełnia ją również swoimi przypowieściami.
Wreszcie, Psalm 49:4: "Będę słuchał przysłowia, a na dźwięk cytry zwrócę uwagę". Ten werset ponownie wzmacnia ideę, że przysłowia i zagadki są formą komunikacji z Bogiem. Jezus, jako Syn Boży, używał przypowieści w podobny sposób, ujawniając duchowe prawdy poprzez proste historie, które zachęcały do refleksji i zrozumienia.
Fragmenty te ilustrują, że używanie przypowieści jest częstą formą boskiej ekspresji i komunikacji, prowadzącą słuchaczy do poszukiwania prawdy, rozeznawania i głębokiej refleksji. W tym sensie użycie przypowieści przez Jezusa jest najlepszym sposobem na objawienie tajemnic Królestwa Bożego i zamanifestowanie Jego statusu jako Syna Bożego.
Spełniły się inne proroctwa mesjańskie
W bardziej pośredni sposób znajdujemy inne proroctwa, które sugerują nam, w jaki sposób Mesjasz będzie głosił i które Jezus również w pewien sposób wypełnia. Przyjrzyjmy się niektórym z nich.
Izajasza 42:1-4: "Oto mój sługa, którego podtrzymuję, mój wybrany, w którym mam upodobanie. Ducha mego włożyłem na niego; on objawi sprawiedliwość narodom. Nie będzie wołał, nie będzie płakał, nie będzie krzyczał na ulicach. Trzciny nadłamanej nie złamie, knotka dogasającego nie zgasi. On zamanifestuje sprawiedliwość prawdą. Nie zachwieje się ani nie złamie, dopóki nie ustanowi sprawiedliwości w kraju. W jego prawie wyspy czekają".
Chociaż tekst nie wspomina wyraźnie o przypowieściach, ten proroczy fragment opisuje charakter sługi Pańskiego, Mesjasza. Widzimy więc, że przypowieści Jezusa są przedstawiane jako codzienne historie w prostym i przystępnym języku: "Nie będzie wołał, nie będzie płakał, nie będzie krzyczał na ulicach" i zwraca się do tych o pokornym stanie: "Trzciny nadłamanej nie złamie, knota chwiejącego się nie dogasi".
Przysłów 1, 6: "rozumieć przysłowia i powiedzenia, powiedzenia mędrców i zagadki". Przysłowie sugeruje, że zrozumienie mądrości nie jest natychmiastowe, ale wymaga stopniowego procesu uczenia się i refleksji.
Podobnie przypowieści Jezusa mogą być postrzegane jako forma stopniowego objawienia. Nie wszyscy ludzie od razu pojmują pełne znaczenie przypowieści. Ci, którzy chcą uważnie słuchać i szukać mądrości, mogą dojść do zrozumienia głębokich prawd, które Jezus przekazuje za ich pośrednictwem. Chociaż Księga Przysłów 1:6 nie odnosi się konkretnie do przypowieści, ustanawia zasady, które oświetlają sposób głoszenia Jezusa.
Wniosek
Możemy wywnioskować, że Jezus używał przypowieści w swoim nauczaniu, aby spełnić podwójną funkcję. Po pierwsze, aby objawić tajemnice królestwa Bożego swoim uczniom i ukryć je przed tymi, którzy mieli zatwardziałe serca. Ale także, czyniąc to, wypełniał proroctwa mesjańskie, a ponadto objawiał swój boski status Syna Bożego.
Doktor prawa kanonicznego
Przypowieści Jezusa z Nazaretu
