"Oto idziemy do Jerozolimy..." (Mt 20,18). Wielki Post: czas odnowienia wiary, nadziei i miłości".
Drodzy bracia i siostry:
Kiedy Jezus zapowiada swoim uczniom swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie, aby wypełnić wolę Ojca, odkrywa przed nimi głęboki sens swojej misji i napomina ich, aby się z nią związali dla zbawienia świata.
Przemierzając wielkopostną drogę, która doprowadzi nas do uroczystości wielkanocnych, pamiętajmy o Tym, który "uniżył samego siebie i stał się posłuszny aż do śmierci, nawet śmierci na krzyżu" (Flp 2,8). W tym czasie nawrócenia odnówmy naszą wiarę, ugaszmy nasze pragnienie "żywą wodą" nadziei i przyjmijmy z otwartymi sercami miłość Boga, która czyni nas braćmi i siostrami w Chrystusie.
W noc wielkanocną odnowimy obietnice naszego chrztu, by dzięki działaniu Ducha Świętego odrodzić się jako nowi mężczyźni i kobiety. Jednak droga wielkopostna, podobnie jak cała droga chrześcijańska, przebiega już pod światłem Zmartwychwstania, które ożywia uczucia, postawy i decyzje tych, którzy chcą iść za Chrystusem.
Post, modlitwa i jałmużna, tak jak je przedstawia Jezus w swoim przepowiadaniu (por. Mt 6,1- 18), są warunkami i wyrazem naszego nawrócenia. Droga ubóstwa i niedostatku (post), spojrzenie i gesty miłości wobec zranionych (jałmużna) oraz synowski dialog z Ojcem (modlitwa) pozwalają nam wcielać w życie szczerą wiarę, żywą nadzieję i czynną miłość.
1. Wiara wzywa nas do przyjęcia Prawdy i bycia świadkami, przed Bogiem i przed naszymi braćmi i siostrami.
W tym czasie Wielkiego Postu przyjąć i żyć Prawdą objawioną w Chrystusie oznacza przede wszystkim pozwolić, by dotarło do nas Słowo Boże, które Kościół przekazuje nam z pokolenia na pokolenie. Ta Prawda nie jest konstrukcją intelektu, przeznaczoną dla kilku wybranych, lepszych czy wybitnych umysłów, ale jest przesłaniem, które otrzymujemy i możemy zrozumieć dzięki inteligencji serca, otwartego na wielkość Boga, który nas kocha, zanim my sami jesteśmy tego świadomi. Tą Prawdą jest sam Chrystus, który przyjmując w pełni nasze człowieczeństwo, stał się Drogą - wymagającą, ale otwartą dla wszystkich - która prowadzi do pełni Życia.
Post jako doświadczenie niedostatku, dla tych, którzy przeżywają go z prostotą serca, prowadzi do nowego odkrycia Bożego daru i zrozumienia naszej rzeczywistości jako istot na Jego obraz i podobieństwo, które w Nim znajdują spełnienie. Poprzez doświadczenie przyjętego ubóstwa, osoba poszcząca staje się uboga z ubogimi i "gromadzi" bogactwo otrzymanej i dzielonej miłości. Tak rozumiany i realizowany post przyczynia się do miłości Boga i bliźniego, ponieważ - jak uczy nas św. Tomasz z Akwinu - miłość jest ruchem, który skupia uwagę na drugim człowieku, traktując go jako jedność z samym sobą (por. Encyklika Fratelli tutti, 93).
Wielki Post to czas wiary, czyli przyjmowania Boga do naszego życia i pozwalania Mu na "zamieszkanie" w nas (por. J 14,23). Post oznacza uwolnienie naszej egzystencji od wszystkiego, co przeszkadza, nawet od nasycenia informacjami - prawdziwymi lub fałszywymi - i produktami konsumpcyjnymi, aby otworzyć drzwi naszego serca Temu, który przychodzi do nas ubogi pod każdym względem, ale "pełen łaski i prawdy" (J 1,14): Synowi Bożemu Zbawicielowi.
2. Nadzieja jako "woda żywa", która umożliwia nam kontynuowanie naszej drogi
Samarytanka, którą Jezus prosi, by dała mu pić przy studni, nie rozumie, gdy mówi jej, że może jej ofiarować "wodę żywą" (J 4, 10). Najpierw, oczywiście, myśli o wodzie materialnej, podczas gdy Jezus ma na myśli Ducha Świętego, tego, którego udzieli w obfitości w tajemnicy paschalnej i który zaszczepia w nas nadzieję, która nie zawodzi. Zapowiadając swoją mękę i śmierć Jezus już zapowiada nadzieję, gdy mówi: "A trzeciego dnia zmartwychwstanie" (Mt 20,19). Jezus mówi do nas o przyszłości, którą szeroko otworzyło miłosierdzie Ojca. Mieć nadzieję z Nim i dzięki Niemu oznacza wierzyć, że historia nie kończy się na naszych błędach, na naszej przemocy i niesprawiedliwości, ani na grzechu, który krzyżuje Miłość. Oznacza to zadowolenie z przebaczenia Ojca w swoim otwartym sercu.
W obecnym kontekście niepokoju, w którym żyjemy i w którym wszystko wydaje się kruche i niepewne, mówienie o nadziei może wydawać się prowokacyjne. Okres Wielkiego Postu jest stworzony do nadziei, do zwrócenia naszego spojrzenia na cierpliwość Boga, który nadal troszczy się o swoje stworzenie, podczas gdy my często źle je traktujemy (por. Encyklika Laudato si', 32-33; 43-44). Jest to nadzieja w pojednanie, do którego z pasją zachęca nas św. Paweł: "Prosimy was o pojednanie z Bogiem" (2 Kor 5, 20).
Otrzymując przebaczenie, w Sakramencie, który jest sercem naszego procesu nawrócenia, my również stajemy się rozpowszechniaczami przebaczenia: otrzymawszy je sami, możemy je ofiarować, będąc zdolnymi do prowadzenia uważnego dialogu i przyjmując zachowania, które pocieszają zranionych. Boże przebaczenie, także poprzez nasze słowa i gesty, pozwala nam przeżywać Wielkanoc braterstwa.
W okresie Wielkiego Postu zwracajmy większą uwagę na "wypowiadanie słów zachęty, słów, które pocieszają, które umacniają, które pocieszają, które pobudzają", zamiast "słów, które poniżają, które zasmucają, które drażnią, które wyszydzają" (Encyklika Fratelli tutti [FT], 223). Czasami, aby dać nadzieję, wystarczy być "życzliwym człowiekiem, który odkłada na bok swoje niepokoje i ponaglenia, aby zwrócić uwagę, obdarzyć uśmiechem, powiedzieć słowo, które pobudza, umożliwić przestrzeń słuchania pośród tak wielu obojętności" (tamże, 224).
W skupieniu i ciszy modlitwy nadzieja jest nam dana jako inspiracja i wewnętrzne światło, które oświetla wyzwania i decyzje naszej misji: dlatego fundamentalne znaczenie ma skupienie się na modlitwie (por. Mt 6,6) i spotkanie w intymności z Ojcem czułości.
Przeżywać Wielki Post w nadziei oznacza poczucie, że w Jezusie Chrystusie jesteśmy świadkami nowego czasu, w którym Bóg "czyni wszystko nowe" (por. Ap 21, 1-6). Oznacza to przyjęcie nadziei Chrystusa, który oddaje swoje życie na krzyżu i którego Bóg wskrzesza trzeciego dnia, "zawsze gotowy do udzielenia wyjaśnienia każdemu, kto nas zapyta o powód naszej nadziei" (por. 1 P 3, 15).
3. Miłość, przeżywana w ślad za Chrystusem, okazująca troskę i współczucie dla każdego człowieka, jest najwyższym wyrazem naszej wiary i naszej nadziei.
Charity cieszy się, gdy widzi, że drugi rośnie. Z tego powodu cierpi, gdy drugi jest w niebezpieczeństwie: samotny, chory, bezdomny, pogardzany, w potrzebie... Miłość jest impulsem serca, który każe nam wyjść z siebie i który rodzi więź współpracy i komunii.
"Na bazie "miłości społecznej" możliwe jest przejście do cywilizacji miłości, do której wszyscy możemy czuć się powołani. Dobroczynność, ze swoim uniwersalnym dynamizmem, może budować nowy świat, ponieważ nie jest jałowym sentymentem, ale najlepszą drogą do osiągnięcia skutecznych dróg rozwoju dla wszystkich" (FT, 183).
Dobroczynność jest darem, który nadaje sens naszemu życiu i dzięki niej uważamy tych, którzy są pozbawieni tego, czego potrzebujemy, za członka naszej rodziny, przyjaciela, brata lub siostrę. To niewiele, co mamy, jeśli dzielimy się tym z miłością, nigdy się nie wyczerpuje, ale staje się rezerwą życia i szczęścia. Tak też było z mąką i oliwą wdowy z Sarepty, która dała chleb prorokowi Eliaszowi (por. 1 Krl 17, 7-16); i z bochenkami chleba, które Jezus pobłogosławił, połamał i dał uczniom, aby rozdawali wśród ludzi (por. Mk 6, 30-44). Tak też jest z naszą jałmużną, czy to dużą, czy małą, jeśli dajemy ją z radością i prostotą.
Przeżywanie Wielkiego Postu Miłosierdzia oznacza troskę o tych, którzy z powodu pandemii COVID-19 znaleźli się w warunkach cierpienia, opuszczenia lub nieszczęścia. W kontekście takiej niepewności co do przyszłości, pamiętajmy o słowach Boga do swojego Sługi: "Nie bój się, bo cię odkupiłem" (Iz 43, 1), ofiarujmy z naszą dobroczynnością słowo zaufania, aby drugi czuł, że Bóg kocha go jak syna.
"Tylko dzięki spojrzeniu, którego horyzont jest przekształcony przez miłość, która prowadzi go do dostrzeżenia godności drugiego, ubodzy są odkrywani i doceniani w swojej ogromnej godności, szanowani w swoim własnym stylu i kulturze, a przez to prawdziwie włączani do społeczeństwa" (FT, 187).
Drodzy bracia i siostry: Każdy etap życia to czas na wiarę, nadzieję i miłość. To wezwanie do przeżywania Wielkiego Postu jako drogi nawrócenia i modlitwy, a także do dzielenia się naszymi dobrami, pomaga nam ponownie rozważyć, w naszej pamięci wspólnotowej i osobistej, wiarę, która pochodzi od żywego Chrystusa, nadzieję ożywioną tchnieniem Ducha Świętego i miłość, której niewyczerpanym źródłem jest miłosierne serce Ojca.
Niech Maryja, Matka Zbawiciela, wierna u stóp krzyża i w sercu Kościoła, podtrzymuje nas swoją opiekuńczą obecnością, a błogosławieństwo Zmartwychwstałego Chrystusa niech towarzyszy nam w drodze do światła Wielkanocy.
Rzym, św. Jan na Lateranie, 11 listopada 2020 r., wspomnienie św. Marcina z Tours.
Francisco
