Lata temu miałem szczęście odwiedzić Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie. Po wejściu, skręcając lekko w lewo, znajdujemy strome schody, które prowadzą nas na Kalwarię, gdzie zgodnie z tradycją miało miejsce ukrzyżowanie. Po jednej stronie znajduje się katolicka kaplica, a jeśli spojrzymy na sufit, odkryjemy mozaikę, na której narysowane są cztery proroctwa, które mówią nam o męce Mesjasza: Daniel 9,26; Izajasz 53,7-9; Psalm 22; i Zachariasz 12,10. Nawet teraz wzruszające jest ponowne czytanie tych tekstów i medytowanie nad nimi, patrząc na miejsce, w którym wzniesiono krzyż naszego Odkupiciela. Dlatego w tym czasie Wielkiego Tygodnia warto odbyć krótką podróż przez te cztery proroctwa.
Daniel 9, 26
Zaczynamy od późniejszego proroctwa (II wiek p.n.e.), które przepowiada dokładny czas, w którym wydarzenia się rozwiną. Jest to Księga Daniela 9:26: "Po sześćdziesięciu dwóch tygodniach zabiją niewinnego pomazańca. Nadejdzie książę ze swoim wojskiem i zrówna z ziemią miasto i świątynię, ale jego koniec będzie kataklizmem; wojna i zniszczenie są zadekretowane do końca.
Pojawienie się Mesjasza i Jezusa zbiega się w czasie: "Pod koniec sześćdziesięciu dwóch tygodni...".
Dość powszechna interpretacja utrzymuje, że "sześćdziesiąt dwa tygodnie można dodać do siedmiu tygodni z wersetu 25 Księgi Daniela 9", co daje łącznie sześćdziesiąt dziewięć tygodni (69 x 7 = 483 lata). Jeśli te lata zostaną dodane do daty dekretu Artakserksesa w Nehemiasza 2:1-20, koniec sześćdziesięciu dziewięciu tygodni zbiegnie się mniej więcej z datą ukrzyżowania Jezusa.
Werset ten potwierdza śmierć Mesjasza: "zabiją niewinnego pomazańca"... Hebrajskie słowo przetłumaczone jako "Pomazaniec" to "Mashiach", czyli Mesjasz. Mówi ono o przeznaczeniu Mesjasza: zabiją go... Tak więc ukrzyżowanie i śmierć Jezusa Chrystusa będzie jego wypełnieniem (Mt 27, Mk 15, Łk 23, J 19).
W innych tłumaczeniach dodaje się: "I nie będzie miał nic" (por. Łk 9, 57-62). Ponieważ nie ma nic, nie ma nawet grobu, w którym mógłby zostać pochowany (J 19, 41-42).
Dalej werset ten opisuje konsekwencje śmierci Mesjasza: "Przyjdzie książę ze swoim wojskiem i zrówna z ziemią miasto i świątynię...". Zgodnie z tym, zarówno miasto, jak i świątynia zostaną zniszczone. W kontekście historycznym może to odnosić się do zniszczenia Jerozolimy i Świątyni w 70 r. n.e. przez wojska rzymskie.
Fragment kończy się apokaliptycznym opisem: "Ale jego koniec będzie kataklizmem; wojna i zniszczenie są zadekretowane do końca...". Niektórzy interpretują zniszczenie Świątyni jako symbol końca systemu ofiarniczego i kapłańskiego pośrednictwa judaizmu, który ma zostać zastąpiony doskonałą i wieczną ofiarą Chrystusa.
Izajasza 53, 7-9
Kontynuujemy proroctwo Izajasza 53, w którym odkrywamy wewnętrzny świat Mesjasza, a dokładniej wolną wolę pokuty Jego poddania się: "Znęcano się nad Nim, dobrowolnie się uniżył i nie otworzył ust swoich: jak baranek prowadzony na rzeź, jak owca przed strzygącym, milczał i nie otworzył ust swoich. Bez obrony, bez sprawiedliwości zabrali go, któż się zatroszczy o jego ród? Wyrwali go z ziemi żyjących, za grzechy mego ludu zranili go. Dali mu pogrzeb z bezbożnymi i grób ze złoczyńcami, chociaż nie popełnił przestępstwa, a w jego ustach nie było podstępu" (Izajasza 53:7-9).
Cierpienie bez oporu: "Maltretowany, dobrowolnie uniżył się i nie otworzył ust swoich: jak baranek prowadzony na rzeź, jak owca przed strzygącym, był niemy i nie otworzył ust swoich...".
Ten obraz łagodności i cierpliwości pośród cierpienia wypełnia się w Jezusie Chrystusie, który podczas procesu i ukrzyżowania nie bronił się, ale znosił cierpienie w milczeniu (Mt 27, 12-14; Mk 14, 61; Łk 23, 9).
Fragment ten porównuje Cierpiącego Sługę do "baranka prowadzonego na rzeź i owcy przed strzygącymi ją", co znajduje swoje wypełnienie w Jezusie Chrystusie, który jest opisany jako "Baranek Boży, który gładzi grzech świata" (Jana 1:29 i 1 Piotra 1:18-19).
Werset ten jest wyraźnie przywołany podczas procesu Jezusa w Ewangelii Mateusza 26:63; 27:12-14; Marka 14:61 i 15:5; Łukasza 23:9; Jana 19:9; 1 Piotra 2:23.
Jego niesprawiedliwa śmierć i pochówek z niegodziwcami i bogaczami są opisane: "Bez obrony, bez sprawiedliwości zabrali go; któż się zatroszczy o jego potomstwo? Wyrwali go z ziemi żyjących, za grzechy ludu mego pobili go. Dali mu pogrzeb z bezbożnymi i grób ze złoczyńcami (ale z bogatymi poszedł w swojej śmierci)":
Rzeczywiście, został niesprawiedliwie skazany na śmierć, a jego grób został wyznaczony z niegodziwcami, chociaż ostatecznie miał zostać pochowany z bogatymi. To wypełnienie znajdujemy w Jezusie Chrystusie, którego śmierć na krzyżu była niesprawiedliwością i "pochowali go z niegodziwcami", i chociaż miał być pochowany wśród niegodziwców, według niektórych tłumaczeń "został pochowany z bogatymi w chwili śmierci...": został ostatecznie pochowany w nowym grobie, który należał do Józefa z Arymatei, bogatego człowieka i tajnego ucznia Jezusa (Mateusza 27:57-60, Marka 15:43-46, Jana 19:38-42).
Na końcu wersetu jest powiedziane, że "wyrwali go z ziemi żyjących", tj. w kwiecie jego młodości, został odcięty w kwiecie jego życia.
I dodano: "Za grzechy ludu mego uderzyli go...". Potężną ideą odkupieńczego charakteru ofiary Jezusa Chrystusa, Jego cierpienia bez oporu, była manifestacja odkupieńczej wolnej woli (por. wersety 10-12 dalej rozwijają tę ideę).
Pojawia się również jego niewinność i brak podstępu: "Chociaż nie popełnił żadnego przestępstwa i nie było podstępu w jego ustach". Doskonale wypełnia się to w Jezusie Chrystusie, który prowadził bezgrzeszne życie i został uznany za niewinnego przez Piłata, nawet gdy został skazany na śmierć (Jana 18:38, Hebrajczyków 4:15; wyraźnie w 1 Piotra 2:22).
Psalm 22
Ewangelie zapisują słowa Jezusa w języku greckim, powszechnym języku tego regionu, mimo że mówił on głównie po aramejsku. Jest kilka wyjątków, z których najbardziej godnym uwagi jest zdanie z krzyża: "'Eloi Eloi, lema sabachthani' (co tłumaczy się jako 'Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił')" (Mk 15:34 i Mt 27:46). Dlaczego ewangeliści zdecydowali się zachować tę frazę w oryginalnym języku? Ponieważ jest to początek Psalmu 22, jak wskazuje jego tytuł, a przy tłumaczeniu tytułu pieśni trudno byłoby go zidentyfikować. Ewangeliści chcieli, aby czytelnicy go rozpoznali, aby zrozumieć, że Jezus wskazuje, że to, co się dzieje, zostało tam przepowiedziane.
Psalm 22 został najprawdopodobniej napisany przez Dawida 1000 lat przed Chrystusem i wydaje się, że "przeżył" on to, co Jezus miał cierpieć. Na przykład widzimy, co następuje:
-W psalmie jego pierwsze słowa brzmią: "Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?", które są również pierwszymi słowami wypowiedzianymi przez Jezusa z krzyża według Mateusza 27:46 i Marka 15:34.
-W ten sposób Jezus sugeruje, że wszystko, co się dzieje, jest wypełnieniem Psalmu: "Arcykapłani komentowali między sobą, szydząc: 'Innych wybawiał, a siebie nie może wybawić'" (Mk 15:31), a także "Zaufał Bogu, który go wybawia, jeśli go miłuje" (Mt 27:43), a w Psalmie czytamy: "Jestem robakiem, a nie człowiekiem, hańbą ludu, wzgardą ludu; gdy mnie widzą, szydzą ze mnie, robią miny, potrząsają głowami: 'Przyszedł do Pana, niech go wybawi; niech go wybawi, skoro go tak miłuje'" (Psalm 22:7-9), a także: "Patrzą na mnie w triumfie" (Psalm 22:18).
Psalm zapowiadał ukrzyżowanie, mówiąc: "Przebili mi ręce i nogi" (Psalm 22, 17). Potwierdza to Jan 20, 25: "Jeżeli nie zobaczę na rękach Jego śladu gwoździ, jeżeli nie włożę palca mego w otwór po gwoździu i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę".
Przepowiedział nawet to, co zrobili żołnierze: "Dzielą moje szaty, rzucają losy o moją tunikę" (Psalm 22, 19), wydarzenie, które wypełniło się również podczas ukrzyżowania według Mateusza 27, 35, Marka 15, 24, Łukasza 23, 34 i Jana 19, 23-24.
Wiemy, że podczas ukrzyżowania oprawcy wyciągnęli kości Jego rąk ze stawów, aby mógł je trzymać wyciągnięte; co więcej, Jego serce traciło siłę, nie będąc w stanie przekazać jej reszcie ciała; a utrata krwi sprawiła, że był bardzo spragniony. Wszystko to zostało wyrażone w psalmie: "Jestem jak wylana woda, moje kości są niesprawne; moje serce jest jak wosk, topi się w moich wnętrznościach; moje gardło jest suche jak dachówka, mój język przykleja się do dachu moich ust; wciskasz mnie w proch śmierci" (Psalm 22:15-16). I w końcu połamali nogi dwóm złodziejom, ale on był już martwy i ponownie wypełnili psalm: "Mogę policzyć moje kości" (Ps 21(22), 18).
Wreszcie, pomimo cierpienia i udręki opisanych w psalmie, psalmista wyraża ufność w zbawienie, które przyjdzie od Boga (wersety 19-21). Ta ufność jest podobna do ufności Jezusa w Boga Ojca nawet pośród Jego cierpienia (Łk 23:46: "Ojcze, w Twoje ręce oddaję ducha mego").
Zachariasza 12, 10
Wreszcie, znajdujemy proroctwo Zachariasza (VI wiek p.n.e.), w którym wylanie Ducha Świętego, rozpoznanie tego, który został przebity i lament nad nim, są dostosowane do wydarzeń ukrzyżowania i dzieła odkupienia dokonanego w Jezusie Chrystusie.
Księga Zachariasza 12:10 mówi: "Wyleję na dom Dawida i na mieszkańców Jerozolimy ducha przebaczenia i modlitwy, i zwrócą swe oczy na Mnie, którego przebili. Będą go opłakiwać jak jedynego syna, będą go opłakiwać jak pierworodnego".
Zobaczmy, jak można interpretować ten fragment w kategoriach mesjańskich:
-"Wyleję na dom Dawida i na mieszkańców Jerozolimy ducha przebaczenia i modlitwy...". Pierwsza część wersetu mówi o wylaniu Ducha łaski i modlitwy na dom Dawida i mieszkańców Jerozolimy.
-Można to rozumieć jako odniesienie do spełnienia Bożej obietnicy zesłania Ducha Świętego, która urzeczywistniła się w dniu Pięćdziesiątnicy, kiedy Duch Święty został wylany na uczniów Jezusa (Dz 2:1-4; por. J 20:22-23).
-"I zwrócą swe oczy ku mnie, którego przebili...": Jest to centralna część proroctwa i ta, która ma wyraźny związek z Jezusem Chrystusem.
W kontekście mesjańskim jest to interpretowane jako odniesienie do ukrzyżowania Jezusa, gdzie został przebity gwoździami w krzyżu, a ostatecznie włócznią w sercu (por. J 19:34-37).
Wyrażenie "zwrócą swe oczy ku mnie" sugeruje retrospektywne uznanie przez tych, którzy go skrzywdzili.
Będą go opłakiwać jak jedynaka, będą go opłakiwać jak opłakuje się pierworodnego...":
Ten płacz i żałoba są interpretowane jako skrucha i skruszone uznanie ofiary Jezusa Chrystusa. Płacz ten jest tak wielki i szczery, że porównuje się go do płaczu nad jedynym lub pierworodnym dzieckiem.
W pewnym sensie jest to również odniesienie do cierpienia Maryi, która była świadkiem śmierci swojego ukochanego syna na krzyżu: "Stała tam Matka Jego" (J 19:25-27).
Wszystkie te biblijne proroctwa oferują głęboki i przejmujący wgląd w wydarzenia związane z ukrzyżowaniem Jezusa Chrystusa. Doświadczenie medytacji nad tymi proroctwami podczas kontemplacji fizycznego miejsca ukrzyżowania zapewnia namacalny związek między historią a wiarą chrześcijańską.
Doktor prawa kanonicznego