Jest to ćwiczenie, które należy wykonać i które możemy tu jedynie zarysować. Powinniśmy zacząć od sceny z Emaus (Łk 24,13-35). Tam Pan upomina uczniów, zasmuconych i oszołomionych Jego upokarzającą śmiercią w Jerozolimie: "Głupcy i tępego serca, aby wierzyć w to wszystko, co przepowiedzieli prorocy! Czy nie było konieczne, aby Chrystus [Mesjasz] cierpiał te rzeczy i w ten sposób wszedł do swojej chwały? A począwszy od Mojżesza i wszystkich Proroków, tłumaczył im we wszystkich Pismach rzeczy dotyczące Jego samego.".
Mesjasz i Sługa Boży
Niestety, tekst nie wyłapuje odniesień Pana. Wzmianka o Prawie i Prorokach jest tradycyjnym urządzeniem żydowskim, ale przypomina również tajemniczą scenę przemienienia, w której Jezus ukazał się w chwale przed swoimi uczniami wraz z Mojżeszem i Eliaszem. A według Łukasza, "mówili o Jego odejściu, które miało się wypełnić w Jerozolimie". (Łk 9:31). Najważniejszym aspektem tej egzegezy jest to, że Chrystus jednoczy postać, z zasady chwalebną i triumfalną, Mesjasza, proroka i Króla, z koniecznością cierpienia, które wyraża się w pieśniach Izajasza Sługa Pański i w psalmach prześladowanych sprawiedliwych, jak np. Psalm 22, który Ewangeliści obszernie stosują do Pana.
Uczniowie uznali go za Mesjasza dzięki świadectwu Jana Chrzciciela o namaszczeniu Duchem Świętym oraz dzięki znakom i cudom, zwłaszcza wypędzaniu demonów. Izrael zachował, w zależności od przypadku, silną tradycję mesjańską, związaną z odbudową Izraela i ilustrowaną mnóstwem tekstów biblijnych. Przede wszystkim oczekiwanie nowego proroka na równi z Mojżeszem; "Bóg wzbudzi spośród twoich braci proroka takiego jak ja". (Dt 18, 15); zdolny do "rozmowa z Bogiem twarzą w twarz".Pan na przykład wyraźnie przyjmuje tradycję Syna Dawida, gdy wjeżdża do Jerozolimy na osiołku, świadomie wypełniając proroctwo Zachariasza (9, 9), pośród entuzjazmu swoich uczniów (Mt 21, 4-5; J 12, 14-15).
W jaki sposób zostanie uczynione Królestwo
Ponieważ postać Mesjasza była związana z odbudową Izraela, oczekiwano silnego i wyzwalającego rozwiązania. Mesjasz zdolny do pokonania wrogów. Z pewnością nie spodziewali się Mesjasza, który zostanie pokonany przez wrogów. Znamienne, że Ewangelie odnotowują trzy zapowiedzi Pana o Jego męce (Mk 8, 31-32; 9, 30-32; 10, 32-34), które wprawiają uczniów w zakłopotanie i prowokują wyrzuty Piotra (Mt 16, 22-24).
Niezależnie od tego, jak wiele wariantów miałaby postać Mesjasza, spodziewali się triumfu. Jeśli nie, to jak Izrael mógłby zostać przywrócony? Dzieje Apostolskie zapisują niepokój uczniów przed Zmartwychwstałym: "Ci, którzy byli tam zgromadzeni, zadali mu to pytanie. Panie, czy to właśnie teraz zamierzasz przywrócić Królestwo Izraela?".. Najwyraźniej pojęcie tego Królestwa musiało zostać rozszerzone i przekroczone. Jak inaczej mógłby eschatologicznie zgromadzić wszystkie narody? W rzeczywistości Jezus woli używać "Królestwa Bożego".
Uczniom zatroskanym o przywrócenie Izraela wyjaśniał przez prawie trzy lata przypowieściami, że Królestwo jest już w nich jako zaczyn i że będzie rosło stopniowo aż do końca czasów. Wiedział, że nie mogą go jeszcze zrozumieć. Ponadto, "po swojej męce ukazał się im z wieloma dowodami: ukazywał się im przez czterdzieści dni i mówił im o Królestwie Bożym". (Dzieje 1:3).
Najbardziej zastanawiające dla uczniów było przejście od wyzwolenia politycznego, w ramach historii świata, do wyzwolenia od grzechu, wątku historii kosmicznej, upadłego stworzenia. Egzegeza Chrystusa łączy i równoważy dwie główne postacie, Mesjasza i Sługi Bożego, a tym samym zmienia czas i charakter wyzwolenia. Nie będzie to w obrębie historii ludzkości, choć będzie się rozprzestrzeniać jako zaczyn w historii ludzkości. Nie dokona się to również na sposób ludzki, za pomocą środków ekonomicznych, politycznych i militarnych. Jak więc to się stanie?
Prawo, Prorocy i Psalmy
Wróćmy do św. Łukasza, na koniec sceny z Emaus, kiedy uczniowie odkrywają Pana, On znika, a oni z entuzjazmem wracają do Jerozolimy. I tam znowu pojawia się Jezus Chrystus. Po pokazaniu im "ręce i nogi". z odciskami gwoździ (które Zmartwychwstały zachowa na wieczność) mówi do nich: "To właśnie powiedziałem wam, gdy jeszcze byłem z wami: musi się spełnić wszystko, co jest napisane w Prawie Mojżesza i u Proroków, i w Psalmach o Mnie. Wtedy otworzył ich umysły, aby zrozumieli Pisma: Tak więc jest napisane, że Chrystus musi cierpieć i powstać z martwych, i że w Jego imieniu musi być głoszona pokuta na odpuszczenie grzechów". (Łk 24, 44-45).
Przyjrzyjmy się egzegezie Chrystusa: "To, co jest napisane w Prawie Mojżesza, u Proroków i w Psalmach".W których fragmentach? Nie są one odnotowane przez ewangelistów. Ale można się tego dowiedzieć pośrednio, przyglądając się tym używanym we wczesnej tradycji chrześcijańskiej. Nie tyle fragmenty mesjańskie, bo tych można było się już spodziewać, że odnoszą się do Chrystusa, ale właśnie te, które odnoszą się do faktu, że "Chrystus musi cierpieć i zmartwychwstać". i do głoszenia. "odpuszczenie grzechów. Możemy dać tylko kilka przebłysków na ogromny temat, który obejmuje stosunek Jezusa Chrystusa do Pieśni Służebnych i do Psalmów oraz kwestię "wypełnienia" w Nim Pism.
Dzieje Apostolskie
Sympatyczna i znacząca jest scena eunucha królowej etiopskiej Candace, którego Filip spotyka na drodze. Eunuch siedzi w karocy czytając: "Prowadzono go jak owcę na rzeź...". (Iz 53:7-8). I pyta Filipa: "Błagam cię, powiedz mi, o kim prorok to mówi".. Y Felipe "zaczynając od tego fragmentu ogłosił mu Ewangelię Jezusa". (Dz 8, 26-40). Stosuje jedną z pieśni Sługi Pańskiego do Jezusa Chrystusa.
Pięć wielkich "dyskursów" w pierwszej części Dziejów Apostolskich jest bardzo znaczących. Tam uczniowie są zmuszeni do wyjaśnienia znaczenia śmierci Jezusa Chrystusa. Piotr, w dniu Pięćdziesiątnicy, stosuje wersety z Psalmu 16 (15): "Nie porzucisz mojej duszy do piekła, ani nie pozwolisz, aby Twój Święty widział zepsucie". (Dz 2, 17). Ponadto od 110: "Siądź po mojej prawicy, aż uczynię twoich wrogów twoim podnóżkiem".którym posługiwał się sam Pan (Mk 12,36) i które chrześcijanie od początku odnoszą do proroctwa Daniela (7,13) oraz do wstąpienia Chrystusa do chwały (na prawicę Ojca).
W świątyni Piotr głosi: "Bóg spełnił to, co zapowiedział przez proroków, że jego Chrystus będzie cierpiał. Nawracajcie się więc i nawracajcie, aby wasze grzechy zostały zmazane". (Dz 3:18). A przy okazji wspomina potem o obiecanym przez Mojżesza proroku. A przed Sanhedrynem, który zwołał ich z prośbą o wyjaśnienia, używa Psalmu 118: "Kamień odrzucony przez architektów jest teraz kamieniem węgielnym".których używał sam Pan (por. Łk 20, 17). A po wyjściu na wolność wspomina Psalm 2: "Książęta sprzymierzyli się przeciwko Panu i przeciwko Jego Chrystusowi". (Dz 4, 26). Ponownie przed Sanhedrynem oświadcza: "Bóg wywyższył go po swojej prawicy jako Księcia i Zbawiciela, aby udzielić Izraelowi odpuszczenia grzechów". (Dz 5, 31). Gdy Szczepan był prowadzony na męczeństwo, przypomniał sobie proroctwo Mojżesza ("Prorok taki jak ja) i iść do Chrystusa "stojąc po prawicy Boga". (Dz 7:55).
Egzegeza "Chrzciciela
W tym miejscu pojawiają się też słowa Chrzciciela z początku Ewangelii Jana. "Ujrzał Jezusa zbliżającego się do niego i powiedział: 'Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata'.. A po zaświadczeniu o objawieniu się Ducha Świętego na Jezusie w momencie chrztu, tekst kontynuuje: "Następnego dnia Jan był tam znowu z dwoma swoimi uczniami. Zauważył on przechodzącego Jezusa i powiedział: "Oto Baranek Boży". Dwaj uczniowie usłyszeli, że to powiedział i poszli za Jezusem". (1, 35-37). Byli to Jan i Andrzej, który następnie poszukał swojego brata Piotra i powiedział do niego: "Znaleźliśmy Mesjasza". (1,41).
Ciekawe jest to, że Jan od początku łączy postać Jezusa z Nazaretu jako Mesjasza z postacią Baranka Bożego, który gładzi grzech świata. Dwa razy przypisuje Jezusowi "Baranek BożyObraz ten, który poza Apokalipsą (gdzie użyty jest 24 razy), nie pojawia się wprost w innych tekstach. Chociaż św. Jan przyrównuje Chrystusa do Baranka Paschalnego, to jednak będąc już martwym, nie łamie mu się nóg. "aby wypełniło się Pismo, które mówi, że żadna z jego kości nie zostanie złamana". (J 19, 36; Ps 34, 21, Wj 12, 46; Num 9, 12). Zabronione było łamanie kości baranka paschalnego. A ewangeliści podkreślają, że Chrystus umiera "w godzinie nony".W Dzień Pański, w piątek, gdy zabijano baranki paschalne, po okrzyku: "Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?".Początek Psalmu 22 (23) i wyraz prześladowanych sprawiedliwych.
Protestanckiemu egzegecie Joachimowi Jeremiaszowi zawdzięczamy spostrzeżenie, które Ratzinger podejmuje w swoim Jezus z Nazaretu (tom II, rozdział 1): "Jeremiasz zwraca uwagę na fakt, że hebrajskie słowo talja oznacza zarówno jagnię, jak i chłopca lub sługę". (w ThWNT I, 343), łącząc tym samym dwie sprawy, o których mówiliśmy.
List do Hebrajczyków i Apokalipsa
Sens śmierci Chrystusa syntetyzuje postać prześladowanego i cierpiącego Sługi za wierność Bogu z aspektem paschalnym i ofiarniczym związanym z barankiem. I ma wspaniałe rozwinięcie liturgiczne, zarówno w Liście do Hebrajczyków, jak i w Apokalipsie. W Liście do Hebrajczyków wspaniale wyjaśnione jest ofiarnicze znaczenie śmierci Chrystusa, ofiary Nowego Przymierza, składanej z Duchem Świętym; natomiast Apokalipsa podkreśla kosmiczny wymiar tej ofiary Chrystusa - Baranka celebrowanej w niebie.
List do Hebrajczyków uzasadnia "biblijnie" te elementy. W nim bardzo ważne jest wspomnienie Melchizedeka, kapłana Boga Najwyższego, ale nie lewity czy z domu Aarona, jak kapłani żydowscy Starego Testamentu. Stąd znaczenie Psalmu 110 (109), zastosowanego do Chrystusa: "Jesteś wiecznym kapłanem według obrządku Melchizedeka".Ofiarą Chrystusa jest On sam. To, co jest wielkim grzechem odrzucenia Boga, staje się dzięki wierności Chrystusa ofiarą chrześcijańską. Tak więc śmierć Chrystusa jest chrześcijańską ofiarą i poświęceniem, które jest twórcą Nowego Przymierza. Wszystko, co ofiary mogły oznaczać w zakresie uznania, ofiarowania i przymierza z Bogiem, otrzymuje swoją ostateczną realizację w ofierze Chrystusa. "Zrobił to raz na zawsze, ofiarowując siebie". (7, 27). "To jest główny punkt tego, co mówiliśmy, że mamy takiego arcykapłana, który siedzi po prawicy tronu Majestatu niebieskiego". (8, 1-2).
A w Apokalipsie: "Zostałeś zabity i kupiłeś dla Boga swoją krwią ludzi z każdej rasy, języka, ludu i narodu; i uczyniłeś z nich dla naszego Boga królestwo kapłanów". (Ap 5, 10); "Ci idą za barankiem, dokądkolwiek idzie, i zostali wykupieni spośród ludzi jako pierwociny dla Boga". (Ap 14, 4).
Nadaje to nowy wymiar zbawieniu, Bożemu przebaczeniu i ustanowieniu Królestwa. Królestwo Boże nie zostanie ustanowione politycznie czy militarnie, ale przez ofiarę Chrystusa, który błaga o Boże przebaczenie i je uzyskuje ("Przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią".) oraz poprzez mistyczne zastosowanie, najpierw moralne, a potem fizyczne, zmartwychwstania Chrystusa. W ten sposób Królestwo Boże wzrasta na tym świecie, oczekując ostatecznego zmartwychwstania. Jest to droga prawdziwej odnowy osób, która pozwala nam przejść od starego człowieka, dziedzictwa Adama, do nowego człowieka, w Chrystusie, jak podsumowuje ze swej strony św. Paweł.
