Miłosierdzie i korekta w KościeleAbp Arrieta o reformie Kodeksu: "Teraz przestępstwa, kary i sposób ich stosowania są dobrze określone".Kościół, jak każda instytucja, potrzebuje zestawu norm prawnych, aby móc się zachować. Pierwszy Kodeks Prawa Kanonicznego został promulgowany w 1917 roku przez papieża Benedykta XV, a obecny przez świętego Jana Pawła II w 1983 roku. 23 maja ubiegłego roku papież Franciszek promulgował Konstytucję Apostolską Pascite gregem Dei która reformuje Księgę VI Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczącą sankcji karnych w Kościele - zmiana ta wejdzie w życie z dniem 8 grudnia br.
We wspomnianej Konstytucji Apostolskiej Ojciec Święty podkreśla, że "od czasów apostolskich Kościół nadaje sobie prawa dla swojego sposobu postępowania, które w ciągu wieków ułożyły się w spójny zbiór obowiązujących norm społecznych, nadających jedność Ludowi Bożemu i za których przestrzeganie odpowiedzialni są biskupi". Normy, które łączy "miłosierdzie i korekta Kościoła" i które "muszą być w stałej korelacji z przemianami społecznymi i z nowymi wymaganiami, które pojawiają się wśród Ludu Bożego, a które niekiedy powodują konieczność ich korekty i dostosowania do zmieniających się sytuacji". Papież ujawnia w Pascite gregem Dei że "sankcja kanoniczna pełni również funkcję zadośćuczynienia i zbawiennego lekarstwa i szuka przede wszystkim dobra wiernych".
Nie jest łatwo zredagować tekst prawny obowiązujący w Kościele powszechnym. Dziś w dużej części naszego świata szerzy się pewien etnocentryzm kulturowy, prowadzący do myślenia, że własna kultura jest lepsza od innych kultur, które powinny być objęte tym samym parasolem prawnym. Papież przypomina zresztą, że Benedykt XVI zapoczątkował tę rewizję w 2007 roku i od tego czasu dojrzewała.
Jak podkreślił niedawno Monsignor Juan Ignacio Arrieta, Sekretarz Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, wśród głównych nowości tych rewizji znajdujemy to, że określają one z większą precyzją zachowania, jakie powinny przyjąć osoby odpowiedzialne za przestrzeganie tych norm oraz kryteria, jakimi należy się kierować przy stosowaniu kar. Istotny jest również aspekt wspólnotowy, tzn. że prawo karne ma również znaczenie dla zachowania wspólnoty wiernych, naprawienia wyrządzonego skandalu i naprawienia szkody. Tekst dostarcza również organowi narzędzi do przekierowania zachowań w odpowiednim czasie i w konsekwencji do zapobiegania szkodom.
Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Tekstów Legislacyjnych, monsignor Filippo Iannone, zwrócił uwagę na pojawienie się nowych kar, takich jak zadośćuczynienie czy odszkodowanie. Kary są wymienione bardziej szczegółowo. Pewne kary, które wcześniej były przewidziane tylko dla księży, zostają rozciągnięte na wszystkich wiernych. Zmieniono przepisy dotyczące przedawnienia wykroczeń i wprowadzono kilka nowych. W dziedzinie wykorzystywania dzieci podkreśla się powagę przestępstw i troskę o ofiary. Podkreśla się również nacisk na przejrzystość i dobre zarządzanie zasobami.
Reforma ta będzie z pewnością ważnym instrumentem "pozwalającym adekwatnie odpowiedzieć na potrzeby Kościoła na całym świecie" w "kontekście szybkich zmian społecznych, których doświadczamy", jak wskazuje papież Franciszek w Pascite Gregem Dei.
