PodpisySantiago Leyra Curiá

Polityczne lekcje od starożytnych

Z myśli starożytnych pozostała teoria form politycznych, o których mówi Arystoteles: monarchii, arystokracji i demokracji. Formy te mogą przerodzić się w tyranię, oligarchię i demagogię.

24 września 2023-Czas czytania: 5 minuty

©CC

Z myśli starożytnych pozostała teoria form organizacji politycznej, o których mówi Arystoteles: monarchia (władza spoczywa w jednym i jest wykorzystywana dla dobra społeczności), arystokracja (w mniejszości, która wykorzystuje władzę dla dobra społeczności) i demokracja (w większości ludzi i wykorzystuje władzę dla dobra społeczności). Formy te mogą ulec degeneracji: tyrania (monarcha wykorzystuje władzę dla własnej korzyści, wbrew dobru społeczności); oligarchia (mniejszości sprawują władzę dla własnej korzyści, wbrew dobru społeczności); demagogia (większość wykorzystuje władzę dla własnej korzyści, wbrew dobru społeczności).

Polibiusz z Megalopolis

Polibiusz z Megalopolis zaobserwował cykliczny charakter tych form politycznych, które polis miały tendencję do przyjmowania: monarchia miała tendencję do degeneracji w tyranię; było to przeciwstawiane przez arystokratów, którzy z kolei mieli tendencję do degeneracji w oligarchię; było to przeciwstawiane przez lud z demokracją, która miała tendencję do degeneracji w demagogię i powrotu do punktu wyjścia.

Ale Polibiusz widział, że w Roma Nie stało się tak, ponieważ jego konstytucja łączyła monarchię (konsulów), arystokrację (senat) i lud (wybory).

Álvaro D'Ors, w swoim Wprowadzeniu do "Praw" Cycerona, podsumowuje myśl Cycerona w następujący sposób: "Konstytucja, którą Cyceron uważa za doskonałą w swoim "De republica" i dla której proponuje swoje leges, jest w rzeczywistości tą samą republikańską konstytucją Rzymu, bez cieni rzucanych na nią przez polityczną rzeczywistość jego czasów...".

"Cnota tej konstytucji leżała, jak już zauważył Polibiusz - który jako osoba z zewnątrz być może wiedział, jak ją ocenić lepiej niż sami Rzymianie, a w rzeczywistości ci ostatni zaczęli ją doceniać w ślad za pochwałami Polibiusza - w jej mieszanym charakterze... ".

Należy również pamiętać, że, "W rzymskim życiu prawnym istniało rozróżnienie między lex, które zawierało decyzję populus romanus zebranego na zgromadzeniach komitetowych, a ius, które było uważane za sprawiedliwe zgodnie z autorytetem roztropnych (iuri consulti)".

Obecne formy polityczne

Idee te pomagają nam dostrzec, że starożytni wiedzieli bardzo przydatne rzeczy: na przykład, że dzisiejsze organizacje polityczne, w najlepszych przypadkach, niezależnie od ich nazwy - określają się jako demokracje i państwa prawa - są w rzeczywistości mieszanymi formami rządów. Jeśli chodzi o ich prawo, jest to mieszanka dominującej społecznie świadomości prawnej każdego okresu, interesów elit każdego społeczeństwa oraz tego, co pozostało z cnót i wartości wyznawanych przez odpowiednich przodków.

José Orlandis, w swojej pracy "O początkach narodu hiszpańskiego", przypomina, że z "diecezja hiszpańska", Stworzona przez Dioklecjana około 300 roku, rozpoczęła się pewna wyższa organiczna jedność, w którą zintegrowano latynoskie prowincje Imperium Rzymskiego.

Ale decydującym okresem dla powstania Hiszpanii był VI i VII wiek, a czynnikiem, który połączył rozproszone elementy i dał im jednolitą świadomość ojczyzny i narodu, był lud germański..., Wizygoci, jak stwierdził już kataloński historyk Ramón de Abadal. Była to Hiszpania, której święty Izydor poświęcił swoje słynne Jutrznie: "Jesteś najpiękniejszą ze wszystkich krain rozciągających się od Zachodu do Indii, o Hiszpanio, święta i szczęśliwa matko książąt i ludów! Hiszpania Izydora była wielkim zachodnim królestwem VII wieku, jedyną śródziemnomorską potęgą godną porównania z Cesarstwem Bizantyjskim.

Monarchiczny system Wizygotów zawiódł w praktyce, ponieważ brakowało mu powszechnie uznawanej i szanowanej dynastycznej władzy królewskiej. Mądrość biblijna latynoskich ojców kościelnych, pragnących nadać prestiż wizygockiej monarchii, znalazła idealny precedens w biblijnych monarchach królestwa Izraela, w postaci namaszczonego przez Boga króla.

Monarchowie Wizygotów byli zatem pierwszymi namaszczonymi królami na Zachodzie. Ta sakralna legitymizacja nie zapobiegła jednak walce o władzę między klanami politycznymi i rodzinnymi. Konfrontacja między rodzinami Chindasvinto i Wamba odcisnęła piętno na ostatnich czterech dekadach wizygockiej Hiszpanii i ostatecznie doprowadziła do zniszczenia monarchii. Doświadczenie podpowiada, że w przyszłości system monarchiczny powinien być dziedziczny i wyposażony w precyzyjny system i procedurę sukcesji.

Charles Louis de Secondat

Charles Louis de Secondat, baron de Montesquieu (1689/1755) kształcił się w katolickiej szkole, studiował prawo w Bordeaux i Paryżu, poślubił francuską protestantkę. W 1728 r. podróżował po Austrii, Węgrzech, Włoszech, południowych Niemczech i Rumunii, a w 1729 r. wyjechał do Londynu, gdzie przebywał przez około dwa lata.

Wielki miłośnik historii, pisarz posługujący się klarownym językiem. Bliski mentalności oświeceniowej, nie podzielał z nią idei nieustannego postępu ludzkości. Przywiązywał dużą wagę do obyczajów, dlatego jego racjonalistyczna wizja jest bardzo zniuansowana. W 1734 roku opublikował swoje "Rozważania na temat przyczyn wielkości i upadku Rzymian".

W 1748 roku opublikował w Genewie "Duch praww którym napisał, że "Gdyby władza wykonawcza została powierzona pewnej liczbie osób wybranych z ciała ustawodawczego, nie byłoby już wolności, ponieważ obie władze byłyby zjednoczone, ponieważ te same osoby miałyby czasami i zawsze mogłyby mieć udział w sobie nawzajem".

W książce tej twierdzi również, że ludzie mogą tworzyć historię, która nie składa się z nieubłaganego i fatalnego biegu, ale staje się zrozumiała dzięki prawom. Dla Monteskiusza idealne prawa opierałyby się na naturalnej równości ludzi i promowałyby solidarność między nimi.

W państwie istnieją trzy gałęzie władzy: ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza. Uprawnienia te ucieleśniają, odpowiednio, jak w klasycznej doktrynie mieszanej formy rządu, trzy siły społeczne: lud, monarchię i arystokrację. Wolność istnieje wtedy, gdy władza zawiera władzę. Dlatego te trzy władze, ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza, nie mogą być skoncentrowane w tych samych rękach. Żadna władza nie powinna być nieograniczona.

Formy polityczne u Monteskiusza

Decentralizacja zajmuje również ważne miejsce w myśli Monteskiusza: organy pośrednie, takie jak prowincje, gminy lub szlachta, o ile posiadają własne - nie delegowane - uprawnienia, stanowią kontrolę władzy centralnej, zwłaszcza w państwach o monarchicznej formie rządów.

Jeśli chodzi o formy rządów, ustalił korelację między warunkami psychologicznymi każdego ludu a różnymi formami rządów, które wyróżnił:

a) Republika istnieje tam, gdzie dominuje cnota, zwłaszcza bezinteresowność i surowość, oraz w zimnych krajach, gdzie namiętności nie są zbyt żarliwe. Opiera się na równości. Może być arystokratyczna, jeśli rządzi nią pewna liczba ludzi kierujących się umiarem, i może być demokratyczna, jeśli władza jest sprawowana przez ogół obywateli. Ta forma rządów może rozwijać się w państwach o niewielkim zasięgu terytorialnym.

b) Monarchia to rządy jednej osoby zgodnie z podstawowymi prawami sprawowanymi przez władze pośrednie. Dominuje tam, gdzie panuje poczucie honoru lub świadomość praw i obowiązków w zależności od rangi i zamiłowania do wyróżnień społecznych. Panuje w krajach o umiarkowanym klimacie. Opiera się na swobodnie akceptowanych różnicach i nierównościach. Jest to najbardziej odpowiednia forma rządów dla państw o średnim zasięgu terytorialnym.

c) Despotyczny rząd to taki, w którym jedna osoba rządzi kapryśnie, bez względu na prawo. Jego zasadą jest strach i zakłada równość wszystkich pod rządami despoty. Jest to forma rządów najlepiej dostosowana do dużego imperium.

AutorSantiago Leyra Curiá

Członek korespondencyjny Królewskiej Akademii Orzecznictwa i Legislacji w Hiszpanii.

Więcej
Biuletyn informacyjny La Brújula Zostaw nam swój e-mail i otrzymuj co tydzień najnowsze wiadomości z katolickim punktem widzenia.
Banery reklamowe
Banery reklamowe