W przyszłym roku akademickim Uniwersytet Nawarry uruchomi własny program studiów. Jest to Trwający program szkoleniowy w zakresie towarzyszenia duchowego i rozwiązywania konfliktów.
Projekt skierowany do osób zaangażowanych w formację ludzką i chrześcijańską, w towarzyszenie duchowe oraz w zarządzanie instytucjami edukacyjnymi lub kościelnymi.
Program ma na celu zapewnienie tym osobom podstawowych narzędzi do prawidłowego podejścia i pomocy osobom z problemami w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym i zawodowym.
José María Pardo, ksiądz, doktor medycyny i chirurgii oraz teologii moralnej i dyrektor tego programu, w wywiadzie dla Omnes podkreśla potrzebę tego programu, ponieważ w wielu przypadkach "brakuje podstawowej wiedzy psychologicznej wśród osób wykonujących zadania szkoleniowe w Kościele, co uniemożliwia im zajęcie się powierzonymi im osobami w odpowiedni sposób".
W ostatnich latach mówimy o duchowym "towarzyszeniu", ale czy oznacza to to samo, co "kierownictwo duchowe"?
-Termin "towarzyszenie" jest terminem bardziej ogólnym. Towarzyszenie może być wykonywane przez wiele osób i w różnych wymiarach lub obszarach życia danej osoby.
Na przykład w środowisku uniwersyteckim istnieje postać mentora, profesora, który towarzyszy studentowi w życiu uniwersyteckim. Lub coachingktóra towarzyszy swoim klientom w osiąganiu ich celów.
Termin "kierownictwo duchowe" został zarezerwowany dla sfery życia duchowego, życia wewnętrznego człowieka. Tradycyjnie było ono zarezerwowane dla kapłanów, ze względu na jego związek z sakramentem pojednania.
Dziś niektórzy świeccy i osoby konsekrowane również prowadzą tę działalność towarzyszenia ludziom w ich samopoznaniu i relacji z Bogiem.
Jednym z otwartych frontów Kościoła jest dziś walka z nadużyciami duchowymi. W jaki sposób wykrywane i ujawniane są tego rodzaju przypadki?
-Jak w matryoshkasSzerszym pojęciem, które obejmuje wszystkie pozostałe, jest "nadużycie władzy" (czy to rządu, czy autorytetu moralnego), którego jedną z form jest "przemoc psychiczna".
Kiedy dzieje się to w imię Boga, mamy do czynienia z "duchowym nadużyciem"; a w ramach tego, jako jego najpoważniejszą formę, znajdujemy "nadużycie sumienia", które można zdefiniować w następujący sposób: te działania, prowadzone w kontekście relacji duchowego przewodnictwa lub pomocy, w których osoba prowadząca rości sobie prawo do boskiego autorytetu - to znaczy utożsamia swoją radę z wolą Boga - narzucając się tożsamości, wolności i odpowiedzialności osoby prowadzonej w obszarze związanym z oceną moralną.
Ponieważ najlepszą prewencją jest edukacja, byłoby pożądane, aby ten delikatny temat był częścią planów formacyjnych seminariów i domów formacyjnych, w tym kursu kierownictwa duchowego i sprawowania funkcji zarządzania w Kościele.
Jedną z cech generacji kryształów jest jej niska "odporność" na korektę. Czy mamy do czynienia ze skomplikowanym scenariuszem, w którym niezbędne wskazanie łączy się z hiper-estezją w obliczu jakiejkolwiek "porażki"?
-Młodzież ma wiele pozytywnych stron i pewne horyzonty do poprawy. Jednym z tych wyzwań jest pozwolenie sobie na towarzyszenie, doradzanie i instruowanie. Nie posunąłbym się do stwierdzenia, że nie chcą się z nimi zmierzyć, ale jest to dla nich trudne, również dlatego, że są zanurzeni w społeczeństwie, które głosi "absolutną wolność". Ponadto mogą mieć złe doświadczenia lub negatywne wzorce do naśladowania.
Moje doświadczenie z młodymi ludźmi każe mi im ufać. Nie można wymagać od nich doskonałości, która nie odpowiada ich wiekowi, są ludźmi w budowie. Czasami ci z nas, którzy są odpowiedzialni za towarzyszenie im, spieszą się, chcemy natychmiastowych rezultatów, radykalnych zmian. Nie jest to możliwe, zwłaszcza w życiu wewnętrznym ludzi. Zawsze pamiętam radę, którą przekazał mi mój ojciec: "przekąski cierpliwości i soki dobrego humoru".
Jeśli oczekujesz, że młodzi ludzie zmienią się z dnia na dzień, najlepszą rzeczą, jaką możesz zrobić, jest zrobienie czegoś innego. Ludzie mają swój własny czas i rytm. Ważne jest, aby ich nie porzucać i dać im znać, że zawsze będziesz dostępny, gdy będą Cię potrzebować.
Wyznam wam dwie maksymy, które dobrze mi służyły w mojej pracy duszpasterskiej z młodymi ludźmi: "pokazuj, nie pokazuj" i "towarzysz, nie osądzaj". Kiedy młody człowiek widzi, że mu ufamy, że traktujemy go jak dorosłego (a nie jak dziecko) i że chcemy, aby to on decydował o swoim życiu, zaczyna reagować.
Już św. Jan Bosko zauważył: "Kochaj to, co kochają młodzi ludzie, a oni nauczą się kochać to, co chcesz, aby kochali". Co więcej, nie mówiąc tego słowami, prosi cię, abyś był jego wzorem, abyś mu towarzyszył.
Wiek uniwersytecki jest obecnie najczęstszym okresem korzystania z usług psychologów i zażywania leków psychotropowych. Czy ulegamy pokusie "psychologizowania" życia?
W tej dziedzinie Uniwersytet Nawarry, którego jestem członkiem od ponad trzydziestu lat, stworzył jednostkę ds. zdrowia i dobrego samopoczucia w ramach strategii 2025. Jest to multidyscyplinarna jednostka, która wspiera ogólne zdrowie (w tym zdrowie psychiczne) studentów i profesjonalistów.
Wszyscy jesteśmy świadomi znacznego wzrostu symptomatologii psychicznej w obecnych czasach, szczególnie w odniesieniu do lęku, uzależnień, depresji i stresu zawodowego.
Wydział Teologiczny Uniwersytetu zauważył również, że wielu trenerów w ośrodkach związanych z kościołem wykrywa brak podstawowej wiedzy psychologicznej, co uniemożliwia im odpowiednią opiekę nad osobami powierzonymi ich opiece.
Zaangażowanie w zadania formacyjne i towarzyszenie duchowe wymaga szczególnej i dogłębnej wiedzy na temat normalności psychologicznej i jej wariantów, a także możliwych zaburzeń.
Z tych wszystkich powodów uznaliśmy za konieczne zaoferowanie dogłębnego szkolenia w zakresie psychologii i przedmiotów pokrewnych, aby uzupełnić szkolenie nauczycieli, przewodników duchowych lub osób zaangażowanych w zadania związane z zarządzaniem lub wrażliwymi obszarami zarówno w świeckich, jak i religijnych instytucjach edukacyjnych. W tym celu zostały opracowane trzy Programy Stałej Formacji (PFP): w zakresie psychologii i życia moralnego; w zakresie towarzyszenia duchowego i rozwiązywania konfliktów; oraz w zakresie zarządzania różnorodnością.
W tych PFP, wraz z konkretnymi tematami teologii moralnej i duchowej, poruszane są tematy o bardziej psychologicznym profilu, zawsze szukając ich zastosowania w konkretnych sytuacjach, w których znajduje się wielu ludzi; sytuacje, które ostatecznie mają wpływ na życie moralne i duchowe ludzi.
Przedmioty tych programów nie są zaprojektowane jako zwykłe studium psychologii lub wyłącznie wiedzy technicznej. Ponieważ są one nauczane na Wydziale Teologii, podejście jest z konieczności multidyscyplinarne, koncentrując się na ich teologicznym, duchowym i duszpasterskim wymiarze.
Kiedy mamy do czynienia z prawdziwym konfliktem i jak do niego podejść?
-Konflikt to różnica interesów, pomysłów, stylów i percepcji, które wchodzą w kontakt. Najbardziej interesują nas konflikty interpersonalne. Ludzie lepiej się poznają, gdy wspólnie rozwiązują konflikty: poprawia to jakość relacji i otwartość rozmów.
Istnieją trzy główne potencjalne przyczyny konfliktu: różnice osobiste, sprzeczne tendencje ludzkie i przyczyny kontekstowe (np. brak miejsca na dialog w firmie). Ten punkt jest ważny, ponieważ konflikt można rozwiązać tylko wtedy, gdy znana jest jego przyczyna (przyczyny).
Rozwiązywanie konfliktów wiąże się z radzeniem sobie z niedoskonałością - własną i innych - dlatego konieczne jest pogłębianie wiedzy o sobie i innych, aby wykrywać potencjalne źródła konfliktów i wspierać osobiste postawy.
W szczególności może pomóc w rozwijaniu i wzmacnianiu takich postaw, jak otwartość, elastyczność, hojność w pokonywaniu własnych trudności, gotowość do osiągania konsensusu itp.
Program uczenia się przez całe życie w zakresie towarzyszenia duchowego i rozwiązywania konfliktów
Program uczenia się przez całe życie w zakresie towarzyszenia duchowego i rozwiązywania konfliktów jest dyplomem Uniwersytetu Nawarry. Kurs będzie prowadzony w kampusie w Pampelunie w okresie od 26 października do 7 grudnia 2023 roku.
Składa się z czterech tematów, które koncentrują się na różnych aspektach życia chrześcijańskiego (kapłaństwo, życie konsekrowane i świeccy). Będą one dotyczyły centralnego miejsca wolności w osobistym wyborze i w życiu osoby.
Omówiony zostanie również wpływ czynników psychicznych, osobowości i okoliczności zewnętrznych na życie moralne i duchowe człowieka. Ponadto dogłębnie przestudiujesz wykrywanie, klasyfikację, wpływ i leczenie najistotniejszych zaburzeń psychicznych, a na koniec będziesz pracować nad podejściem i rozwiązywaniem konfliktów osobistych, rodzinnych i społecznych.
