Zrównoważone klasztory, wieki troski o stworzenieJedna trzecia klasztorów na świecie znajduje się w HiszpaniiZakon cystersów został założony prawie tysiąc lat temu (926 r.). Jego założenie zbiega się z dniem śmierci, 21 marca 547 r., świętego Benedykta z Nursji, założyciela zakonu benedyktynów, którego reguła rządziła później także klasztorami cysterskimi.
Założenie zakonu cystersówŚwięty Robert z Molesmes
Dokładna data narodzin świętego Roberta z Molesmes nie jest znana, choć wiadomo, że miało to miejsce około 1028 roku w regionie Szampanii.
Należał do szlachty regionu i wstąpił do klasztoru Zakonu Świętego Benedykta bardzo wcześnie, w wieku piętnastu lat. W latach 1068-1072 był opatem klasztoru Świętego Michała w Tornerre.
Robert był jednak niezadowolony z wielu aspektów zakonu. Uważał, że stał się on zbyt bogaty i miał zbyt duże wpływy polityczne. Z zamiarem powrotu do początków reguły monastycznej św. Benedykta założył w 1075 r. klasztor Molesmes w diecezji Langres. Ale i ta wspólnota wzbogaciła się dzięki darowiznom. 21 marca 1098 r., w poszukiwaniu większego ubóstwa i prostoty życia, święty Robert założył wraz z 21 towarzyszami pierwszy klasztor cystersów w Citeaux, odległym, rustykalnym i samotnym miejscu. W języku łacińskim region ten znany był jako "Cistercium", stąd późniejsza nazwa zakonu "Cystersi".
Robert z Molesmes nie był jednak w stanie rozwijać swojego życia w "Nowym Klasztorze", jak go pierwotnie nazywano. Mnisi z jego poprzedniej fundacji, Molesmes, poprosili papieża Urbana II o sprowadzenie go z powrotem. Dlatego wkrótce po założeniu Citeaux, w 1099 r., św. Robert musiał powrócić do Molesmes, gdzie zmarł w 1111 r.
Nowy klasztor został przejęty przez jednego z jego uczniów, świętego Alberyka. Około sto lat później, w 1220 r., św. Robert został kanonizowany, a z tej okazji anonimowy mnich napisał hagiografię "Vita di Roberto".
Jego historia pojawia się również w "Exordium Magnum" lub "Wielkim Cysterskim Exordium", napisanym przez mnicha z Clairvaux między XII a XIII wiekiem, oraz w "Exordium Parvum", dziele opata, który zastąpił Alberyka, św. Stephena Hardinga, w którym wskazuje on, że "początek całego Zakonu Cysterskiego, poprzez kilku ludzi poświęconych kultywowaniu nauki życia chrześcijańskiego, z mądrym celem ustanowienia zasad służby Bożej i całego uporządkowania życia zgodnie z formą opisaną w Regule, rozpoczął się szczęśliwą wróżbą dokładnie w dniu narodzin tego, który z natchnienia służby Bożej i całego uporządkowania życia zgodnie z formą opisaną w Regule, z mądrym zamiarem ustanowienia reguł służby Bożej i całego uporządkowania ich życia według formy opisanej w Regule, rozpoczęło się ze szczęśliwą wróżbą dokładnie w dniu narodzin Tego, który z natchnienia Życiodajnego Ducha dał prawo dla zbawienia wielu".
Święty Szczepan napisał również "Carta Caritatis", która jest uważana za regułę zakonu cystersów, choć zasadniczo jest zgodna z regułą świętego Benedykta.
Rozkwit Zakonu
Zakon cystersów rozkwitł szczególnie po przybyciu jednego z jego najsłynniejszych członków, świętego Bernarda z Clairvaux, wraz z trzydziestoma towarzyszami w 1112 roku. Według Strona internetowa Zakonu CystersówZałożyciele Citeaux skoncentrowali swoje ideały na pragnieniu osiągnięcia prawdziwej monastycznej prostoty i ewangelicznego ubóstwa. Dzięki impulsowi św. Bernarda, nowe klasztory zaczęły powstawać jeden po drugim, do tego stopnia, że około 1250 r. Zakon liczył już około 650 opactw.
Pierwszy żeński klasztor cysterski został założony w 1125 r. i składał się z mniszek z opactwa Jully, gdzie mieszkała święta Humbeline, siostra świętego Bernarda z Clairvaux.
Funkcjonowanie klasztorów
Tradycyjnie klasztory organizują swój dzień wokół Liturgii Godzin: Jutrzni, Prymarii, Tercji, Seksty, Nony, Nieszporów i Komplety, a także wstają wieczorem na Jutrznię. Każdy klasztor jest prowadzony przez opata, któremu pomaga przeor ("pierwszy" z mnichów). Innymi ważnymi postaciami w administracji klasztoru są skarbnik, cillero (dostawca żywności), zakrystian, szpitalnik, chantre (chórmistrz), portier i infirmarian.
Dzień spędzany jest głównie w ciszy, z pobożnymi czytaniami i pracą fizyczną. Klasztory były zwykle zakładane z dala od miast, a mnisi utrzymywali się z uprawy ziemi i gospodarstw, co w wielu przypadkach jest nadal praktykowane.
Życie mnichów obracało się wokół wielkiej prostoty w jedzeniu, dekoracji, a nawet liturgii. Innym gestem ubóstwa było niefarbowanie habitów na żaden kolor, dlatego cystersi znani są jako "biali mnisi", w przeciwieństwie do benedyktynów, nazywanych "czarnymi mnichami" ze względu na kolor ich szat.
