Nolan Smith: "Kocham swoją wiarę. Chcę być częścią Kościoła, uczestniczyć w jego działalności".Rola osób niepełnosprawnychOsoby niepełnosprawne napotykają wiele wyzwań w życiu codziennym. Jednym z nich jest mobilność i dostęp do miejsc publicznych. Inne to praca lub transport, które często nie są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Skutkuje to biernym wykluczeniem, które w niektórych przypadkach staje się dyskryminacją. Aby temu zapobiec i zachęcić do pełnej integracji osób niepełnosprawnych, w 1990 r. w Stanach Zjednoczonych przyjęto ustawę Americans with Disabilities Act (ADA), która zakazuje dyskryminacji osób niepełnosprawnych we wszystkich obszarach życia publicznego, w tym w zatrudnieniu, zakwaterowaniu publicznym, transporcie i komunikacji. Ustawa wymaga, między innymi, aby miejsca publiczne miały wydzielone parkingi dla osób niepełnosprawnych, dostęp do ramp i udogodnienia w poruszaniu się w budynkach, takie jak windy lub specjalnie zaprojektowane toalety.
Chociaż rozporządzenie to było przełomowym momentem w amerykańskim społeczeństwie, Kościół już od 1975 roku rozważał utworzenie komisji ds. osób niepełnosprawnych. Rezultatem było opublikowanie przez Konferencję Biskupów Katolickich USA oświadczenia duszpasterskiego, w którym biskupi wzywali do włączenia osób niepełnosprawnych do Kościoła i społeczeństwa poprzez ułatwienie im tego.
W ten sposób powstał Krajowy katolicki sojusz na rzecz osób niepełnosprawnych (NCPD). Została założona w 1982 r. jako instytucja non-profit w celu promowania pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich rodzin w Kościele i społeczeństwie. Od momentu powstania do dnia dzisiejszego NCPD opublikowało kilka dokumentów w tym celu, w tym podręcznik promujący udział osób niepełnosprawnych w parafii, tworzenie dostępnych parafii, wytyczne dotyczące celebracji sakramentów, w szczególności "Msze przyjazne sensorycznie".
Uczestniczyła również w różnych międzynarodowych seminariach i konferencjach. Praca NCPD jest kontynuowana. Obecnie oferuje kursy i warsztaty online na temat praktyk katechetycznych, mszy przyjaznych dla zmysłów i warsztatów dla duszpasterzy, seminarzystów i duchowieństwa.
Aby dowiedzieć się więcej o tej instytucji, Omnes rozmawiał z jej dyrektorką Charleen Katra, dyrektorką wykonawczą i Esther Garcia, odpowiedzialną za sprawy hiszpańskie. Przed objęciem stanowiska dyrektora Charleen Katra pracowała przez prawie dwadzieścia lat jako szefowa duszpasterstwa osób niepełnosprawnych w archidiecezji Galveston w Houston.
Jakie niepełnosprawności są objęte oferowanymi szkoleniami?
- Charleen Katra]: Uwzględniono niepełnosprawność fizyczną, intelektualną, behawioralną i emocjonalną. Jednym z wyjątków jest duszpasterstwo głuchoniemych, ponieważ istnieje specjalne krajowe biuro katolickie. Współpracujemy jednak z nimi.
Jakie wyzwania stoją przed Kościołem w zakresie szkolenia osób niepełnosprawnych?
-Charleen Katra]: Głównym wyzwaniem jest to, jak uczyć wiary osoby z niepełnosprawnością intelektualną i rozwojową; na przykład osoby z Zespół Downalub autyzm. Diagnoza tego ostatniego wzrosła zarówno na świecie, jak i w Kościele. Większość naszych docelowych odbiorców to osoby niedowidzące, wzrokowo-kinestetyczne i dotykowe.
Innym obszarem, którym się zajmujemy, są osoby cierpiące na choroby psychiczne. Życie z chorobą psychiczną to coś więcej niż tylko depresja i stany lękowe. Są osoby, u których zdiagnozowano schizofrenię lub chorobę afektywną dwubiegunową. Zapewniamy kursy i warsztaty, aby dostosować lekcje katechizmu lub msze dla tych odbiorców. Na przykład, jak przeprowadzić lekcję z wykorzystaniem podejścia wielozmysłowego lub kinestetyczno-dotykowego ze znakami i symbolami. W tym sensie kościół jest idealnym miejscem, ponieważ już je mamy. Im większa różnorodność sposobów nauczania, poza słowami, tym bardziej będzie to pomocne.
Jakie są główne programy, które oferujecie?
-Charleen Katra]: Mamy kursy szkoleniowe online. Nazywamy je "Premier Courses". Każdy może wziąć w nich udział. Mamy też kursy bezpośrednie. Esther Garcia oferuje zajęcia w języku hiszpańskim. Różni członkowie naszego Komitetu ds. Niepełnosprawności Psychicznej i Wellness oferują szkolenia i wykłady na te tematy. Współpracujemy również z wydawcami, którzy nas o to proszą. Niedawno dokonaliśmy pewnych adaptacji i modyfikacji programu kursu katechizmu.
Jeśli chodzi o formację, istnieją kursy, które koncentrują się na celebracji sakramentów lub katechezie dla osób o specjalnych potrzebach. Jest to kurs skierowany do wszystkich odbiorców, ale jest przydatny zwłaszcza dla diakonów i księży, ponieważ mówi o przygotowaniu i celebracji sakramentów, w szczególności Eucharystii, bierzmowania i pojednania. Istnieją poważne różnice w tym względzie, które należy wziąć pod uwagę w przypadku osób z autyzmem. W takich przypadkach mogą one potrzebować tłumacza lub urządzenia elektronicznego do komunikacji. W przypadku pozornie prostych rzeczy, takich jak przekraczanie siebie, wiele z nich będzie musiało uczyć się tego procesu przez wiele miesięcy, zanim będą w stanie to zrobić.
Jakie adaptacje należałoby wprowadzić w "zwykłej" masie, aby uczynić ją przyjazną lub dostępną dla osób niepełnosprawnych?
-Charleen Katra]: Wszyscy jesteśmy istotami sensorycznymi. Jesteśmy nimi otoczeni: krzesło, na którym siedzimy, światła nad nami, wentylator, nasz samochód. Doświadczamy wielu różnych informacji sensorycznych, ale niektórzy ludzie bardzo intensywnie je przetwarzają. Kiedy mózg danej osoby nie przetwarza zmysłów w "normalny" sposób, staje się to bardzo skomplikowaną kwestią i czasami nie może sobie z tym poradzić. Jednak każdy z nas może im pomóc i zminimalizować przeszkody.
Wdrażanie tak zwanych "mas przyjaznych sensorycznie" jest coraz powszechniejsze w kraju. Są one skierowane do osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Chodzenie na mszę dla wielu osób ze specjalnymi potrzebami jest zbyt kosztowne, ponieważ może stać się przytłaczające dla niektórych osób. Pomyślmy o autystycznych dzieciach, które są wrażliwe na głośną muzykę, zbyt wiele świateł, tłumy ludzi. Są to bardzo problematyczne kwestie dla osób z autyzmem.
Przyjazna dla zmysłów, "niska sensorycznie" msza obejmuje na przykład włączenie tylko połowy świateł, zmniejszenie liczby pieśni, aby odpowiadać tylko ustnie, umieszczenie różańców przy wejściu do kościoła (aby zachęcić do koncentracji dzieci autystyczne lub niespokojne), wybór krótkich czytań, krótkie kazania i staranie się, aby ceremonie nie trwały dłużej niż godzinę. Są to przykłady drobnych modyfikacji i adaptacji. Aby je wdrożyć, społeczność musi być wcześniej przygotowana, w przeciwnym razie mogą być mylące. Czasami stajemy się bardzo zaborczy i myślimy, że to "nasza Msza", a nawet "nasze miejsce, nasze siedzenie". Ludzi trzeba edukować, że w specjalnej Mszy będą uczestniczyć różne osoby. Jeśli ludzie są wyedukowani, rozumieją i stają się o wiele bardziej otwarci.
Ile diecezji w USA jest zrzeszonych w NCPD?
-Charleen Katra]: Powiedziałbym, że około 50 % diecezji ma co najmniej jedną osobę odpowiedzialną za to. Obsługujemy około 15 milionów katolików. Są diecezje, które prawdopodobnie mają jakąś dedykowaną posługę, ale nie są z nami powiązane. Chciałbym zobaczyć je wszystkie. Drzwi są tutaj otwarte. Chociaż naszym głównym punktem kontaktowym są kancelarie diecezji, jesteśmy również mentorami dla duchownych, liderów rad parafialnych itp. Jesteśmy tutaj, aby służyć każdemu w Kościele. Ale jak już powiedziałem, naszą główną grupą odbiorców jest kierownictwo diecezjalne.
Jakie zasoby oferujecie latynoskim katolikom?
-Esther García]: Współpracę z NCPD rozpoczęłam w 2016 roku. Zaczęłam jako członek zarządu w 2014 roku, a następnie musiałam współpracować z diecezjami, aby budować relacje i łączyć duszpasterstwo osób niepełnosprawnych z duszpasterstwem latynoskim. Upewniamy się, że mamy zasoby w języku angielskim i hiszpańskim. Tłumaczę i sprawdzam materiały, aby miały taką samą jakość i format jak w języku angielskim. Istnieją różne zasoby, takie jak kursy i seminaria. Pomagamy w USA, ale otrzymaliśmy również prośby z Ekwadoru, Chile i Europy.
Czy możesz podzielić się wyjątkową historią, która poruszyła Twoje serce?
-Charleen Katra]: Jest ich wiele, ale przychodzi mi na myśl jeden. Był to e-mail od dżentelmena, który mówił o potrzebie obecności społeczności osób niepełnosprawnych na mszy. Jego e-mail opisuje to, czego doświadczył podczas mszy.
Na początku homilii ta osoba była szczera i powiedziała mi, że była rozproszona. Rozglądając się, zobaczył dziecko w wózku inwalidzkim. Obok niego był ojciec, który się nim opiekował. Ściereczką wycierał ślinę, która z niego kapała, ale robił to z taką czułością, współczuciem i radością, że pokazywało to, co ojciec jest gotów zrobić dla ukochanej osoby. To była najlepsza homilia dla człowieka, który wysłał mi maila, ponieważ była to Ewangelia "wcielona", przesłanie, które dał mu Bóg. Na tym przykładzie widzimy, jak osoba niepełnosprawna ewangelizuje innych, gdy są razem. Tam ciało Chrystusa jest kompletne. Wszyscy razem w pełnym włączeniu.
-Esther García]: To była nastolatka na wózku inwalidzkim. Nie mogła mówić z powodu specjalnej choroby. Siedziała przy stoliku na zewnątrz kościoła. Dowiedziałem się, że nie przystąpiła do pierwszej komunii, a w jej wieku miała być bierzmowana. Pomyślałem, że mógłbym jej pomóc, przygotowując ją poprzez osobiste lekcje. Jeden z członków jej rodziny powiedział mi, że nie, ponieważ ktoś w kościele odmówił jej sakramentów z powodu jej stanu. W tym momencie zdałem sobie sprawę, że jako wspólnota kościelna coś jest nie tak. To nie było w porządku. Postanowiłem interweniować i jej pomóc.
Rozpoczęliśmy zajęcia przygotowujące do sakramentów. Po pewnym czasie dziewczynka przyjęła pojednanie, pierwszą komunię i bierzmowanie. Matka i jej krewni byli szczęśliwi. Myślę, że często jako duszpasterze musimy być świadomi potrzeb osób niepełnosprawnych. Oni wydają się niewidzialni. Nie są dostrzegani, ponieważ wiele razy nie otwieraliśmy dla nich drzwi. Musimy sprawić, by byli obecni nie tylko we wspólnocie kościelnej, ale także na Mszach Świętych.
