Sprawiedliwość polega na oddaniu bliźniemu tego, co mu się należy, a to oznacza poszanowanie praw każdego z nich (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 1807).
Rzeczywiście, klasyczna koncepcja sprawiedliwości została podsumowana w kilku znaczących słowach: "oddać każdemu, co mu się należy". Definicja ta zakłada, że ktoś jest winien, a ktoś daje, tj. że istnieją ludzie w relacji. Dlatego myślenie o cnocie sprawiedliwości jest myśleniem w relacji.
Teraz tylko wtedy, gdy weźmiemy pod uwagę równą godność i wolność każdego z nich, można powiedzieć, że relacje między ludźmi są sprawiedliwe. Nie może być, na przykład, sprawiedliwych relacji między ludźmi, jeśli są oni dla siebie niewolnikami, ponieważ takie podporządkowanie oznacza, że nie zdajemy sobie sprawy z tego, "kim są inni" i czego ode mnie potrzebują.
Muszę zdawać sobie sprawę z tego, kim są inni i jaka jest ich sytuacja, aby dać im to, na co zasługują. I, oczywiście, osoba ludzka nie jest niewolnikiem, aby podążać za podanym przykładem.
W każdym przypadku, przed wymaganiem, należy przestrzegać
Z drugiej strony, aby móc wymagać od innych wypełniania ich obowiązków wobec mnie, muszę wypełniać swoje własne obowiązki.
Takie obowiązki przejawiają się w najzwyklejszych okazjach życia, wynikając z umów i konwencji, które zostały uzgodnione. Odnosimy się do opieki nad rodzinaUwaga związana z pracą i jej konsekwencjami, uwaga społeczności sąsiadów, przyjaciół, inicjatyw itp.
Tak więc tylko dbając o swoją rodzinę, pracę, wspólnotę sąsiadów, w której żyję, moich przyjaciół i podejmowane przeze mnie inicjatywy oraz inne okoliczności, które mnie otaczają, będę w stanie słusznie domagać się obowiązków od innych.
Uczciwość między mężem i żoną a ich środowiskiem rodzinnym
Środowisko rodzinne jest uprzywilejowanym miejscem do życia cnotą sprawiedliwości. Na przykład, uznanie zmęczenia każdego z małżonków pod koniec długiego dnia pracy jest częścią cnoty sprawiedliwości. Konsekwencją tego będzie praktykowanie niektórych cech cnoty miłosierdzia, takich jak uprzejmość w traktowaniu: jeśli mój współmałżonek jest wyczerpany, sprawiedliwe - a zatem miłosierne - będzie traktowanie go z rozwagą.
Inne przykłady powyższego w rodzinie to szacunek dzieci do rodziców i dziadków, współpraca w opiece nad dziećmi i pracach domowych, spędzanie czasu z dziećmi zgodnie z ich własnymi okolicznościami itp.
Sprawiedliwość i wierność w małżeństwie
To, co jest właściwe między mężem i żoną, to przede wszystkim uznanie siebie nawzajem jako takich i spójne zachowanie. Wierność małżeńska jest wzajemnym obowiązkiem sprawiedliwości, dobrem, do którego druga strona ma prawo, o ile dała i zaakceptowała siebie nawzajem w pełnej głębi i zakresie swojego wymiaru osobowego, odpowiednio męskiego lub kobiecego.
Podobnie jak w przypadku wszystkich obowiązków sprawiedliwości, ze względu na zewnętrzność i inność, która je charakteryzuje, możliwe jest, aby to, co sprawiedliwe, było przeżywane na wiele sposobów, z większym lub mniejszym przekonaniem i miłością.
Z tego samego powodu niesprawiedliwość niewierności może występować na subiektywnie bardzo różne sposoby: od świadomie wybranego i świadomego grzechu w całej jego powadze, po bardzo powierzchowną postawę, która z trudem pojmuje wartość wierności i która może być nawet związana z brakiem autentycznej woli małżeńskiej.
Wierność danemu słowu, a tym samym zobowiązaniom, jest cnotą ściśle związaną ze sprawiedliwością we wszystkich jej przejawach.
Każdy z małżonków musi być wierny drugiej osobie jako partnerowi małżeńskiemu w sposób, który wykracza poza poziom działań i okoliczności życia małżeńskiego i rodzinnego.
Małżeństwo nie jest prostym stowarzyszeniem w celu wykonywania wspólnej pracy, a tym bardziej wymianą wzajemnych korzyści: jest to ożywienie osobistej więzi, która, podobnie jak wszystkie relacje rodzinne, wpływa na osobę jako taką.
Trzeba być przekonanym, że nie można być mężem "na chwilę", że fenomenologia ludzkiej miłości z jej obietnicami na zawsze odpowiada strukturze naszego bycia osobami ludzkimi naturalnie upłciowionymi i zjednoczonymi w komplementarności odpowiadającej temu wymiarowi seksualnemu.
Innymi słowy, to sam przedmiot małżeństwa, osoby małżonków w ich związku małżeńskim, pozwala zrozumieć trwały charakter więzi i wymóg bezwarunkowej wierności.
Wierność znajduje się zatem w aktywnym wypełnianiu zobowiązań. Uważa się, że wystarczy nie zdradzać, podczas gdy w rzeczywistości brak odpowiedzialności wobec drugiej osoby, nie szukanie jej dobra, nie wykonywanie swojej części w związku są już formami zdrady wierności.
Kilka pytań rozeznających, aby sprawdzić, czy w praktyce żyję w moim małżeństwie sprawiedliwie:
- Jakie są moje zobowiązania i jakie obowiązki z nich wynikają?
- Czy wspieram współmałżonka i dzielę się z nim ciężarami, czy zostawiam go samego?
- Czy szukam okazji, by uszczęśliwić współmałżonka?
- Czy zwracam uwagę na współmałżonka?