"Wszystko dla Ciebie" - świadectwo młodego seminarzystyMonsignor Andrés Gabriel Ferrada Moreira jest sekretarzem Dykasterii ds. Duchowieństwa. Urodził się 10 czerwca 1969 r. w Santiago de Chile, a święcenia kapłańskie przyjął 10 czerwca 1969 r. ksiądz archidiecezji metropolitalnej 3 lipca 1999 r. W 2006 r. uzyskał doktorat z teologii biblijnej na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Pełnił różne funkcje duszpasterskie w diecezji, w tym dyrektora studiów i prefekta teologii w Papieskim Wyższym Seminarium Duchownym Świętych Aniołów Stróżów. 1 października 2021 r. został mianowany sekretarzem Dykasterii ds. Duchowieństwa (której był funkcjonariuszem od 2018 r.), z przydziałem tytularnej stolicy arcybiskupiej Tiburnia.
W wywiadzie dla Omnes sekretarz Dykasterii ds. Duchowieństwa mówi o tożsamości i roli kapłana, o istotnych cechach życia kapłańskiego i o istocie kapłaństwa, które, podobnie jak Kościół, będąc "tajemnicą Boga, jest głęboko zakorzenione w rzeczywistości".
Monsignor Andrés Gabriel Ferrada Moreira, Kościół katolicki ma bogatą teologiczną i praktyczną tradycję dotyczącą życia i posługi kapłanów, tradycję zsyntetyzowaną i zrewidowaną podczas Soboru Watykańskiego II, jakie są jej zasadnicze elementy?
-Uważam, że jeden z centralnych punktów dotyczących kapłaństwa jest wyrażony w Konstytucji dogmatycznej. Lumen Gentium kiedy mówi "Aby lud Boży karmić i zawsze go powiększać, Chrystus Pan ustanowił w swoim Kościele różne posługi dla dobra całego Ciała. Ministrowie bowiem, którzy posiadają świętą władzę, służą swoim braciom, aby wszyscy, którzy należą do Ludu Bożego i dlatego cieszą się prawdziwą godnością chrześcijańską, mogli osiągnąć zbawienie, pracując w sposób wolny i uporządkowany w tym samym celu". (LG, 18).
W tym sensie możemy powiedzieć, że zarówno Sobór Watykański IIPosoborowe magisterium pontyfikalne, jak również stosunkowo niedawno Ratio fundamentalis istitutionis sacerdotalis (2016) podkreślają, że posługa kapłańska jest interpretowana, zarówno w jej specyfice, jak i w jej biblijnych i teologicznych podstawach, jako służba na chwałę Boga i braci, którym należy towarzyszyć i prowadzić w ich kapłaństwie chrzcielnym.
Wyrażenie "w służbie" nie może być przecenione. Istotnie, kapłaństwo służebne jest na służbie kapłaństwa wspólnego wiernych i dopełnia się z nim w harmonii jednego ludu kapłańskiego. Kapłan katolicki nie jest więc przede wszystkim przywódcą czy autorytetem, ale bratem wśród braci w kapłaństwie wspólnym, powołanym, jak wszyscy ochrzczeni wierni, do oddania swego życia jako duchowej ofiary miłej Ojcu.
Jak przebiega proces konfiguracji do Chrystusa, Głowy, Pasterza, Sługi i Oblubieńca Kościoła?
-Ten proces mistyczny jest darem Boga, który ma swoje źródło w pierwszym powołaniu we wspólnocie chrześcijańskiej i który wymaga poważnej formacji początkowej w seminarium, aby osiągnąć swoją pełnię w święceniach kapłańskich. Proces ten stanowi jednocześnie drogę, która musi pozostać stabilna w trakcie formacji ciągłej. Każdy dar mistyczny wymaga bowiem odpowiednika praktyki ascetycznej, która jest ludzkim wysiłkiem przyjęcia i korzystania z darów łaski.
Ten żywotny i stały proces konfigurowania się do samego Chrystusa, Pasterza, Głowy, Sługi i Oblubieńca Kościoła, jest specyficzną służbą, jaką kapłan ofiaruje swoim braciom w wierze, jest to zasadniczy wkład, jaki kapłan ofiarowuje pozostałym członkom Ludu Bożego, aby razem, jako uczniowie Chrystusa, wytrwali w modlitwie i chwalili Boga (por. Akty 2, 42-47), by złożyć siebie jako ofiarę żywą, świętą i przyjemną (por. Rm 12, 1), aby wszędzie dawali świadectwo o Chrystusie i wobec tych, którzy ich o to poproszą, zdawali sprawę z nadziei, która jest w nich na życie wieczne (por. 1 Pe 3, 15).
Jakie znaczenie ma fakt, że kapłan zawsze pozostaje człowiekiem wierzącym, bratem wśród braci i sióstr w wierze, który wraz z nimi, choć w specyficzny sposób, powołany jest do realizacji wspólnego powołania do świętości i udziału we wspólnej misji zbawienia?
-W związku z tym papież Franciszek podkreślił na sympozjum "O fundamentalną teologię kapłaństwa", że: Życie księdza to przede wszystkim historia zbawienia człowieka ochrzczonego. Czasami zapominamy o Chrzcie, a kapłan staje się funkcją: funkcjonalizmem, a to jest niebezpieczne. Nigdy nie wolno nam zapomnieć, że każde specyficzne powołanie, w tym powołanie do święceń, jest realizacją chrztu. Zawsze jest wielką pokusą żyć kapłaństwem bez Chrztu - a są kapłani "bez Chrztu" - czyli bez przypomnienia, że naszym pierwszym powołaniem jest świętość. Być świętym oznacza upodobnić się do Jezusa i pozwolić, by nasze życie pulsowało tymi samymi uczuciami, co On (por. Flp 2, 15). Tylko wtedy, gdy staramy się kochać tak, jak kochał Jezus, czynimy również widzialnym Boga i w ten sposób realizujemy nasze powołanie do świętości. (17 lutego 2022).
Św. Augustyn ujmuje to w niezrównane słowa, odnosząc się do posługi biskupa, który posiada pełnię porządku kapłańskiego: jeśli przeraża mnie bycie dla was, to pociesza mnie bycie z wami. Ponieważ jestem biskupem dla was, jestem chrześcijaninem z wami. To jest nazwa urzędu, ta łaska; to jest nazwa niebezpieczeństwa, ta zbawienia.
Czy dla poprawnej interpretacji roli kapłana w Kościele możemy zagłębić się w niektóre istotne cechy życia kapłańskiego? Jego natura jako ucznia-misjonarza; jego status w świecie; potrójna posługa itd.
-Po pierwsze, jak już zostało powiedziane, każdy kapłan należy do ludu Bożego i otrzymał posługę kapłańską, aby być "sługą" trzody: pojęcie to nie jest potwierdzone w sensie negatywnym, ale pozytywnym, ponieważ wiąże się z "duchowym smakiem bycia ludem", jak podkreśla papież Franciszek w paragrafie adhortacji apostolskiej o tym samym tytule Evangelii Gaudium (2013), gdyż jest to wartość obowiązująca wszystkich wiernych i uczniów głoszących Ewangelię, a zwłaszcza kapłanów: Aby być ewangelizatorami duszy, trzeba także rozwinąć duchowy smak bycia blisko życia ludzi, aż do odkrycia, że jest to źródło wyższej radości. Misja jest pasją dla Jezusa, ale jednocześnie pasją dla Jego ludu (n. 268).
W istocie, aby być autentycznym sługą - szafarzem - sakramentalnie skonfigurowanym z Chrystusem Dobrym Pasterzem, kapłan musi czuć się częścią ludu, któremu zamierza oddać swoje życie, doświadczać radości chodzenia z nim, kochać każdego członka trzody powierzonej mu przez Pana Jezusa i używać wszystkich środków niezbędnych do odpowiedzi na swoje powołanie.
Po drugie, posługa kapłana jest również posługą wspólnotową: w tytule soborowego dekretu o posłudze i życiu kapłanów, Presbyterorum Ordinis -porządek prezbiterów, słowo Presbyterorum występuje w liczbie mnogiej, oznaczając tajemnicę naznaczoną kolegialnością, czyli misją powierzoną stabilnej wspólnocie, w której relacje są braterskie i zawsze inspirowane przez komunię trynitarną.
W rzeczywistości "Słowo Zakon, w starożytności rzymskiej, oznaczało ukonstytuowane grupy w sensie cywilnym, zwłaszcza w odniesieniu do tych, którzy rządzą. "Ordinatio"wskazuje na włączenie do "ordo" (CEC, 1537). Napomnienie Pastores dabo vobis W ten punkt zagłębił się szczególnie, potwierdzając radykalnie wspólnotową formę posługi święceń: Posługa święceń, ze względu na samą swoją naturę, może być realizowana tylko w takim stopniu, w jakim kapłan jest zjednoczony z Chrystusem przez sakramentalne włączenie do porządku kapłańskiego, a więc w takim stopniu, w jakim pozostaje w hierarchicznej komunii ze swoim biskupem.
Po trzecie, Presbyterorum Ordinis podkreśla sakramentalny charakter posługi kapłańskiej, ale ciekawie interpretuje ten obiektywny fakt jako drogę konfiguracji do Chrystusa-kapłana. Konfiguracja jest rozumiana ontologicznie, ale i duchowo, w sensie sakramentalnym, ale i ludzkim, głęboko osobista, ale przeznaczona dla dobra ludu Bożego, udzielana przez sakrament święceń, ale stale rozwijająca się w kierunku świętości kapłańskiej. To wyjaśnia, dlaczego formacja kapłańska zawiera w sobie nieustanny dynamizm, jak uczeń powołany do bycia pasterzem (por. RFIS, 80).
Czwartym istotnym aspektem jest status kapłana w świecie. W tym względzie dekret Presbyterorum Ordinis osiąga swój punkt kulminacyjny, gdy mówi o życiu duchowym kapłana, które według mnie można streścić w słowach: "Namaszczony przez Ducha Świętego dla świata, a nie ze świata". Istota kapłana jest jak istota Kościoła, który choć jest tajemnicą Boga, jest głęboko zakorzeniony w rzeczywistości. W odniesieniu do kapłanów, Presbyterorum Ordinis potwierdza: Nie mogliby być sługami Chrystusa, gdyby nie byli świadkami i dyspozytorami życia innego niż ziemskie; ale z drugiej strony nie mogliby też służyć ludziom, gdyby byli usunięci z ich życia i środowiska. (n. 3).
Idea bycia namaszczonym dla świata, a nie poza nim, wymaga od kapłana pewnych fundamentalnych postaw, które sprzyjają dialogowi z rzeczywistością za pomocą języka zapewniającego skuteczność przepowiadania. Dlatego nie może on uniknąć zmierzenia się na przykład z wyzwaniem, jakim jest udostępnienie ludziom koncepcji filozoficznych i teologicznych nabytych podczas jego formacji; czy też wykorzystanie sieci społecznych do ewangelizacji. czy tak jest w tym przypadku?
-Konieczna jest formacja ciągła, nie tylko teoretyczna, ale także praktyczna i pedagogiczna. Innym ważnym wyzwaniem jest to, aby kapłani przeżywali swoje bycie w świecie z pogodą ducha, w prostocie, ewangelicznym ubóstwie i czystości zgodnej z darem celibatu, jaki otrzymali od Pana, uciekając od wygodnego, konsumpcyjnego i hedonistycznego stylu życia, jaki dominuje w dzisiejszym świecie. W tym sensie ich życie powinno być ich głównym językiem i środkiem komunikacji, aby przekazywać Chrystusa.
Jak wiadomo, soborowy dekret Presbyterorum Ordinis wykorzystuje trójdzielny schemat posługi kapłańskiej, aby wyjaśnić ewangeliczną misję kapłana: szafarz Słowa (OP, 4), szafarz sakramentów - których szczytem jest Eucharystia (OP, 5) - i szafarz Ludu Bożego (OP, 6). Struktura ta wyraźnie ukazuje zakres posługi kapłańskiej. Kapłan nie jest jedynie szafarzem kultu, ale jest również odpowiedzialny za prowadzenie powierzonej mu wspólnoty. Kapłan jest odpowiedzialny za prowadzenie swojej trzody na zielone i bezpieczne pastwiska. Musi prowadzić je do tego, co dobre, prawdziwe i sprawiedliwe, do wszystkich znaków Królestwa Bożego, nawet wobec tych owiec, które nie należą do jego owczarni. Nie może zapominać, że promocja człowieka i kultura chrześcijańska są integralną częścią ewangelizacji.
Papież Franciszek wskazuje cztery bliskości, którymi każdy kapłan musi żyć i pielęgnować, aby wzrastać coraz bardziej dojrzale w swoim kapłańskim życiu i posłudze: bliskość Boga, własnego biskupa, braci kapłanów i świętego ludu Bożego. Czy możesz pomóc nam lepiej zrozumieć znaczenie każdej z tych relacji, które pomagają zdefiniować kapłański paradygmat?
-W odniesieniu do pierwszej bliskości, jej konieczność dla każdego chrześcijanina, a szczególnie dla powołania kapłana jest oczywista, Pan wyraził ją z mocą poprzez obraz krzewu winnego i gałęzi. "Ja jestem krzewem winnym, wy jesteście latoroślami. Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, bo poza Mną nic nie możecie uczynić". (J 15, 5). Myślę, że wszyscy mamy doświadczenie znajomości kapłana, który poprzez swoją ekspresję, swoją determinację, swoje świadectwo modlitwy, swoją czułość, poprzez swoją gorliwość apostolską i tyle innych gestów, potrafi odzwierciedlić, że ma Boga, albo raczej, że pozwala, aby Bóg go miał. W ten sposób kapłani są świadkami radości Ewangelii.
W odniesieniu do pozostałych trzech wikariatów, myślę, że wyjaśnienie terminologii może pomóc nam w lepszym zrozumieniu. Komunia hierarchiczna wymaga, abyśmy okazywali szacunek i posłuszeństwo - które nie jest poddaństwem - ordynariuszowi i jego następcom, zgodnie z obietnicą złożoną w dniu święceń. Posłuszeństwo nie jest atrybutem dyscyplinarnym, ale najsilniejszą cechą więzi, które łączą nas w komunii. Posłuszeństwo, w tym przypadku wobec biskupa, oznacza uczenie się słuchania i pamiętanie, że nikt nie może twierdzić, że jest posiadaczem woli Bożej, i że można ją zrozumieć jedynie poprzez rozeznanie.
Ponadto relacje między kapłanami, zwłaszcza między członkami tego samego prezbiteratu, mają charakter braterski. Powodem tej braterskiej relacji są ich wspólne święcenia i wspólna misja, za którą, zjednoczeni i pod kierownictwem swego biskupa, są wszyscy współodpowiedzialni. Ta braterska więź stanowi podstawowy warunek stałej formacji kapłanów w czterech wymiarach formacji (por. RFIS, 87-88). Docenianie daru kapłańskiego przejawia się na dwa sposoby: z jednej strony poprzez pielęgnowanie ludzkiego, duchowego, duszpasterskiego i intelektualnego wymiaru swojego powołania; z drugiej strony poprzez troskę o dobro swoich braci kapłanów w poczuciu współodpowiedzialności. Współodpowiedzialność w misji powierzonej kapłanowi przybiera także formę wzajemnego wsparcia i uległości w przyjmowaniu i udzielaniu upomnień braterskich.
Jeśli chodzi o czwartą bliskość, to jak już wielokrotnie wspominaliśmy, na mocy swojej misji apostolskiej kapłan jest również powołany do nawiązania braterskiej relacji z wiernymi świeckimi. Powinien on objąć wspólnotę, do której jest posłany i współpracować z nią: uczestniczyć w misji i dzielić ją z diakonami i ustanowionymi szafarzami świeckimi (akolitami, lektorami, katechetami itd.), a także z osobami konsekrowanymi i świeckimi, którzy na mocy swoich charyzmatów wnoszą cenny wkład w budowanie wspólnoty kościelnej, w promocję człowieka i w kulturę chrześcijańską. Ponadto braterstwo apostolskie ma dwa aspekty: z jednej strony pasterz troszczy się o swoją trzodę, a z drugiej strony trzoda troszczy się o swojego pasterza.
