Oryginalny tekst artykułu w języku hiszpańskim tutaj
Nabożeństwo Drogi Krzyżowej ma swoje źródło w ewangelicznych relacjach o męce i śmierci Jezusa. Różni ewangeliści zbierali historię życia Pana, ale nie w taki sposób, jak obecnie pojmuje się biografię czy opracowanie.
Narracje pasyjne nie zawierają wszystkich szczegółów dotyczących podróży Jezusa na Golgotę. Spośród czternastu stacji, które składają się na dzisiejszą Drogę Krzyżową, dziewięć ma bezpośrednie umocowanie w relacjach ewangelicznych. Stacje trzech upadków Jezusa oraz Jego spotkania z Najświętszą Dziewicą i z Weroniką są owocem pobożnej tradycji ludu chrześcijańskiego.
Na stronie Via Dolorosa Jerozolima
Ewangelia Jana wskazuje, że Chrystus został zabrany z domu Kajfasza do Praetorium. Tam, po efektownej rozmowie z Piłatem, pretor "wyprowadził Jezusa i zasiadł na miejscu sądu w miejscu zwanym Chodnikiem, a po hebrajsku Gabbatha. Teraz był dzień przygotowania Paschy. Było to około szóstej godziny. Powiedział do Żydów: "Oto wasz Król!". Wołali: "Precz z nim, precz z nim, ukrzyżuj go!" Piłat powiedział do nich: "Czy mam ukrzyżować waszego króla?" Arcykapłani odpowiedzieli: "Nie mamy króla, tylko Cezara". Wydał go więc im, aby go ukrzyżowano. Wzięli więc Jezusa i wyszedł, dźwigając swój własny krzyż, na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. Tam Go ukrzyżowali, a z Nim dwóch innych, po jednym z każdej strony, a Jezusa między nimi" (J 19,13-18).
Chrystus został uwięziony, trzymany w łańcuchach w domu Kajfasza, znajdującym się na terenie obok murów miejskich, niedaleko pałacu Heroda. Stamtąd, wciąż w łańcuchach, miał zostać przewieziony do wieży Antonii, siedziby rzymskiego rządu.
Znaleziska archeologiczne umiejscowiły to Praetorium wspomniane przez św. Jana wewnątrz wieży Antonii, zbudowanej na wschodnim krańcu drugiego muru miejskiego, na jego północnym wschodzie.
Imponująca makieta Jerozolimy w czasach Drugiej Świątyni (do 70 r. n.e.), którą można zobaczyć w Muzeum Izraela, daje nam wyobrażenie o tym, jak wyglądałoby miasto, gdy Jezus przekraczał je, niosąc swój krzyż.
Trasa zaczynałaby się od wieży Antonii na obrzeża miasta, gdzie znajdował się kopiec Golgoty (dziś wewnątrz Bazyliki Grobu Pańskiego).
Odległość wynosiła około 600 jardów, około 2000 kroków, które Chrystus przeszedłby obciążony poziomą belką poprzeczną (patibulum) krzyża, którego waga wahałaby się między około 110 a 150 funtów.
Wszystko to po tym, jak został uwięziony (prawdopodobnie powieszony za ręce), otrzymał kilkadziesiąt batów w Praetorium, a jego głowa krwawiła od cierni korony zaplecionej przez żołnierzy. Ślady Chrystusa, które wciąż odbijają się echem w Świętym Mieście, przeszły pierwsze Droga Krzyżowa.
Dzisiaj Via Dolorosa w Jerozolimie podąża tylko za częścią tego, co byłoby drogą, którą Jezus przebył z pretorium do miejsca egzekucji. W tym czasie miejsce to znajdowało się poza murami miasta, na swoistym pustkowiu. Dziś Bazylika Grobu Pańskiego, w której znajduje się zarówno Golgota, jak i grób, w którym złożono Chrystusa, znajduje się w obrębie chrześcijańskiej dzielnicy znanej jako Stare Miasto w Jerozolimie.
Na stronie Via Dolorosa nie jest zwykłą ulicą, ale traktem składającym się z części kilku ulic i jest podzielony między dzielnicę muzułmańską i chrześcijańską.
Historia pobożności
Na wzloty i upadki tej pobożności wpływ miały historyczne perypetie, przez które przeszedł dzisiejszy Izrael. Ówcześni podróżnicy pozostawili nam opisy poszczególnych stacji odwiedzanych w pielgrzymkach przez Kościół jerozolimski. Jednym z najbogatszych źródeł jest znany Itinerarium Egeriaeod końca IV wieku. Egeria, pielgrzymka, która w latach 381-384 n.e. podróżowała do Ziemi Świętej z rzymskiej prowincji Galicji, spisała swoją relację z podróży, Itinerarium ad Loca Sanctapod koniec wieku: opisuje w nim swoją podróż do miejsc świętych na Wschodzie oraz liturgie i nabożeństwa sprawowane w Ziemi Świętej.
Upadek cesarstwa bizantyjskiego i późniejsza dominacja islamu na tym terenie utrudniły powszechną pobożność miejscowych chrześcijan i pielgrzymów. Chrześcijanie obecni w Jerozolimie przeżywali trudne czasy i choć nabożeństwo do Męki Pańskiej nigdy nie zanikło, to jednak bliska niemożliwość pielgrzymowania przyniosła spadek praktyki podążania śladami Męki.
Po zdobyciu Świętego Miasta przez krzyżowców te praktyki pobożnościowe powróciły. W pierwszej połowie XIV wieku papież Klemens VI powierzył franciszkanom "prowadzenie, pouczanie i opiekę nad łacińskimi pielgrzymami, jak również strzeżenie, utrzymanie, obronę i obrzędy katolickich sanktuariów Ziemi Świętej", dzięki czemu rozwinęła się praktyka upamiętniania drogi, którą przebył sam Jezus.
Stacje Via Dolorosa
Od 1880 roku w każdy piątek (z wyjątkiem przerwy w czasie pandemii), począwszy od godziny 15:00, wspólnota franciszkańska uroczyście prowadzi drogę krzyżową ulicami Jerozolimy.
Trasa rozpoczyna się przy Bramie Lwów, na dziedzińcu Szkoły Omariya, islamskiej medresy, która zajmuje teren starożytnej twierdzy Antonia.
Kilka metrów dalej znajdujemy dwa małe kościoły, jeden przed drugim, poświęcone pierwszej i drugiej stacji. Kościoły, o niewielkich rozmiarach, zbudowano na prawdopodobnej lokalizacji dziedzińca Praetorium. Jako ciekawostkę można podać, że na posadzce kaplicy upamiętniającej wzięcie przez Chrystusa krzyża, można zobaczyć wycięte w kamieniu "deski" starożytnych gier w kości, pochodzące z pierwszych wieków i mogące być częścią tych gier, za pomocą których żołnierze rzucali losy na ubrania Jezusa. Trzecią stację wyznacza kaplica należąca do katolickiego patriarchatu ormiańskiego. Jest to jeden z najbardziej znanych punktów Via Dolorosa.
W pobliżu znajdujemy łuk drzwi, który wyznacza czwartą stację: Jezus spotyka Maryję, swoją Najświętszą Matkę. Mała kaplica franciszkańska, niedaleko kościoła Santa Maria del Spasmo (odrestaurowana przez Ormian w 1881 r.), przypomina epizod Szymona z Cyreny, który jest rozważany przy piątej stacji.
Szósta stacja to kaplica greckokatolicka. Epizod Weroniki, owoc pobożności ludowej, przypomniany jest w mozaice oratorium. Na południu widać pozostałości starożytnego muru i łuki niezidentyfikowanej budowli, uważanej przez niektórych za klasztor świętych Kosmy i Damiana (zbudowany w latach AD 548-563). Na jej zewnętrznej stronie znajduje się kamienna kolumna z napisem Pia Veronica faciem christi linteo deterci[t] to kolejny z najistotniejszych punktów tej ścieżki. Stąd stacje wchodzą do dzielnicy chrześcijańskiej, na to, co byłoby cardo maximus Jerozolimy w czasach Pana. Jesteśmy już bardzo blisko Bazyliki Grobu Pańskiego, gdzie modli się pięć ostatnich stacji Drogi Krzyżowej.
W miejscu siódmej stacji znajduje się mała kaplica franciszkańska, w której znajduje się kolumna, która prawdopodobnie była częścią kolumn wyznaczających główną ulicę rzymskiej Jerozolimy. Miejsce ósmej stacji wskazuje mały czarny krzyż wyryty na ścianie muru greckiego klasztoru św. Charalambosa. W tym momencie Via Dolorosa "urywa się", więc wraca się do poprzedniego skrzyżowania, by kontynuować drogę do Grobu Pańskiego.
Niemal przy wejściu na dziwny dziedziniec prowadzący do Bazyliki Grobu Pańskiego, na kolumnie umieszczonej przy drzwiach klasztoru koptyjskiego, za apsydą Bazyliki Grobu Pańskiego, wskazana jest dziewiąta stacja.
Wewnątrz znajdziemy pięć końcowych stacji Drogi Krzyżowej, które nawiązują do wydarzeń, jakie miały miejsce bezpośrednio między Kalwarią a wykutym w skale grobem Józefa z Arymatei, gdzie Jezus został złożony po śmierci.
Dziś te dwa obszary, oddalone od siebie zaledwie o kilka metrów, przykryte są jednym dachem, choć są wyraźnie zróżnicowane i nadal manifestują, z cichym krzykiem, wielkość zbawienia dokonanego przez Chrystusa przez Jego śmierć i zmartwychwstanie.
W Świętym Mieście medytacja nad tajemnicami Męki Pańskiej nabiera szczególnej intensywności i znaczenia. Tylko w Jerozolimie ci, którzy modlą się tym nabożeństwem, mogą powiedzieć "tutaj". TutajW tym miejscu Jezus został skazany na śmierć; tutaj umarł na krzyżu tutajW tym miejscu powstał i uczynił całą ziemię domem swoich dzieci.
