Testo originale del articolo in inglese qui
Mówienie o "teologii Soboru" jest jak najbardziej uprawnione. W istocie, Sobór nie tylko miał orientację duszpasterską, ale także zebrał owoce tak wielu dobrych teologii i skonsolidował wiele wypowiedzi i perspektyw. Nie sposób ich tu wszystkich przytoczyć, ale warto podjąć próbę syntezy. Zachowamy tylko cztery Konstytucje i Dekret o wolności religijnej.
Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum e la forma della rivelazione cristiana
Rada zaczęła od pracy nad odnową, ale pierwszy schemat (1962) nie sprawdził się, bo oceniono go jako zbyt scholastyczny. Doprowadziło to do modyfikacji wszystkich przygotowanych już schematów. Rahner i Ratzinger złożyli propozycję nowego schematu, ale nie odniosła ona sukcesu. Po długim opracowaniu uzyskano krótki tekst na temat Rivelazione e Scrittura, który zawiera odnowienie Teologii fundamentalnej (1965) oraz sugestie Newmana, prekursora i inspiratora Soboru Watykańskiego II.
Nei primi capitoli si tratta della rivelazione, di Dio, della risposta umana (fede) e della trasmissione o tradizione (I e II); e il resto riguarda la Sacra Scrittura.
W przeciwieństwie do starego scholastycznego zwyczaju koncentrowania objawienia na istocie prawd objawionych (dogmaty), "Dei Verbum" skupia się na historycznym fenomenie objawienia (nr 1 i nr 6). Dio si manifesta si operando la salvezza nella storia, in varie tappe, fino alla pienezza in Cristo. "Con fatti e parole", czyli nie tylko słowami. W takich wydarzeniach jak Stworzenie i Exodus, Alleluja, a jeszcze bardziej Wcielenie, Śmierć i Zmartwychwstanie Pana, kryje się głębokie objawienie. To są wielkie tajemnice historii zbawienia. Ponadto "nie trzeba już czekać na żadne publiczne objawienie przed chwalebnym objawieniem się naszego Pana Jezusa Chrystusa." (n. 4).
W Kościele "Dei Verbum" przedstawia wiarę jako osobistą odpowiedź na to objawienie (z tym bardziej zaawansowanym punktem wyjścia Katechizmu), a także wyjaśnia pojęcie (żywej) tradycji i jej relacji z Magisterium i Pismem Świętym (rozdział II).
To samo pismo jest owocem pierwszej tradycji.
Viene così superato lo schema infelice delle "dwa fonti" in quanto ".La Sacra Tradizione e la Sacra Scrittura costituiscono unico sacro deposito" (10).
Osobliwą relację między działaniem Boga a ludzką wolnością (i kulturą) odkrywamy w piśmie świadków (natchnienie). Uznaje się możliwość rozróżnienia gatunków literackich w celu ich interpretacji, ponieważ narracja symboliczna nie pokrywa się z historycznym opisem faktu.
A w kilku zasadach proponujemy ciekawy traktat o tym, w co wierzymy: "...".Pismo Święte musi być czytane i interpretowane w tym samym Duchu, w którym zostało napisane. Aby odzyskać prawdziwe znaczenie Pisma Świętego, należy nie mniej pilnie zająć się treścią i jednością całego Pisma Świętego, uwzględniając żywą Tradycję całego Kościoła i analogię wiary." (12).
Po wyjaśnieniu głębokiego związku między Starym i Nowym Testamentem, podany jest zdecydowany impuls duszpasterski, aby bardziej poznać i korzystać z Pisma Świętego (rozdział VI), korzystając z dobrych przekładów i nauczając wiernych. Należy zauważyć, że "lo studio della Sacra Scrittura deve essere come l'anima della Sacra Teologia" (24), così come pure della predicazione e della catechesi (24). Perché "Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa." (25).
Sacrosanctum Concilium i w centrum życia Kościoła.
Una volta ritirato lo schema sulla sola rivelazione, il Concilio ha iniziato a lavorare su questo bel documento, che raccoglie il meglio del movimento liturgico, che spazia dal rinnovamento di Solesmes (Dom Geranguer) a "Znaczenie liturgii"przez Guardiniego, przechodząc przez teologię misteriów Odo Casela.
Liturgia jest przedstawiona jako celebracja misterium Chrystusa, w którym spełnia się nasze zbawienie i wzrasta Kościół. Pierwszy rozdział, najdłuższy, traktuje o zasadach świętego ".riforma". Drugi odnosi się do ".mistero sacrosanto dell'Eucaristia" (II), e così via agli altri sacramenti e sacramentali (lll), all'Ufficio divino (IV), all'anno liturgico (V), alla musica sacra (Vl) e all'arte e agli oggetti di culto (VII).
Zamyka ją dodatek dotyczący możliwości modyfikacji kalendarza i daty Wielkanocy..
La liturgia celebra sempre il mistero pasquale di Cristo (6), a partire dal Battesimo in cui i fedeli, morendo al peccato e risorgendo in Cristo, sono incorporati al suo Corpo mediante la vita eterna che lo Spirito Santo dona loro. Jest to kult zwrócony do Ojca, w Chrystusie, ożywiony przez Ducha Świętego, i jest on eklezjalny, ponieważ w swoim wymiarze eklezjalnym całe ciało Kościoła działa zawsze zjednoczone ze swoją Głową. I celebruje jedno paschalne misterium Chrystusa, na ziemi jak w niebie, a w wymiarze eschatologicznym jest to na zawsze.
Sobór chciał, aby wierni pełniej uczestniczyli w misji liturgicznej poprzez zwiększenie swojej formacji. Ponadto dał mnóstwo wskazań do udoskonalenia kultu chrześcijańskiego we wszystkich jego aspektach.
Purtroppo, l'applicazione di queste sagge indicazioni ha superato ogni limite presso gli organi preposti, cioè il "Consilium" e le Conferenze episcopali.
W rzeczywistości, jeszcze przed pouczeniem niewidomych i na długo przed przepisaniem ksiąg liturgicznych, wielu entuzjastów zmieniało liturgię za pomocą arbitralnych trywializacji.
Lamenty wielu teologów (De Lubac, Daniélou, Bouyer, Ratzinger...) i intelektualistów katolickich (Maritain, Von Hildebrand, Gilson...) nie są wystarczające. Ten dysonans wywołał u niektórych niezrażonych katolików reakcję antysoborową, która utrzymuje się do dziś, a która dała również początek scismie Lefebvre'a. Warto uważnie przeczytać dokument, aby zobaczyć, co pozostało do powiedzenia.
Na stronie Lumen GentiumKulminacja Rady
Questa "Konstytucja dogmatyczna(jeden z tych tak zwanych) jest teologicznym jądrem Soboru, ponieważ na podstawie Soboru Watykańskiego I i "Teologii Soboru".Mystici corporis"Książka, która rozwija naukę o Kościele i oświetla inne dokumenty soborowe dotyczące niewidomych, kapłanów, zakonników, ekumenizmu, relacji z innymi religiami i ewangelizacji. Jej bogactwo i teologiczna artykulacja zawdzięcza wiele Johanowi Adamowi Moellerowi, Guardiniemu, De Lubacowi i Congarowi, a także mądrej modlitewnej ręce Gerarda Philipsa, który opatrzył ją wspaniałym komentarzem.
Następnie pierwszy numer stawia wszystko na bardzo wysokim poziomie: "Kościół jest w Chrystusie sakramentem, znakiem i narzędziem intymnego zjednoczenia z Bogiem i jedności całej ludzkości.". To powszechne zwołanie wyraża to, czym jest Kościół i jednocześnie urzeczywistnia go wśród ludzi, jednocząc ich z Ojcem w Chrystusie przez Ducha Świętego. Z tego powodu jest to "przyjąć sakrament".
Va sottolineata la relativa novità della parola patristica "mistero", perché la Chiesa è in se stessa mistero della presenza, della rivelazione, e dell'azione salvifica di Dio, e proprio per questo è mistero di fede.
È mistero legato al mistero della Trinità (Chiesa della Trinità) perché la Chiesa è un popolo creato e convocato da Dio Padre, riunito per il culto nel Corpo di Cristo, che ne è il capo e rende reale il culto. Kościół jest zbudowany w Chrystusie jako świątynia żywych ciał, dla opery Ducha Świętego. Z tych wszystkich powodów jest ona ściśle związana z Misterium liturgii ("Ecclesia de Eucharistia"), a także jest Kościołem Trójcy Świętej, ponieważ jego komunia osób, czyli komunia świętych, komunia w rzeczach świętych, odbija się i rozszerza w świecie; komunia osób trynitarnych, która w swoim wymiarze eschatologicznym jest ostatecznym przeznaczeniem ludzkości, jest jak zaczyn i antycypacja Królestwa.
Rozumienie Kościoła jako zbawczej misji komunii z Bogiem i między ludźmi pozwala przezwyciężyć zewnętrzną, socjologiczną czy menedżerską wizję samego Kościoła; pozwala na właściwą konfrontację relacji między prymasem a kolegium biskupim, podkreślenie godności Ludu Bożego i powszechnego powołania do świętości oraz pełne uczestnictwo w kulcie liturgicznym i misji Kościoła.
Wszystkie istoty ludzkie są powołane do zjednoczenia z Chrystusem w Jego Kościele. Duch Święty dokonuje tego w historii w różnych stopniach i formach, począwszy od jawnej komunii tych, którzy w pełni w niej uczestniczą, aż po wewnętrzną komunię tych, którzy w swoim sumieniu są wierni Bogu ("...").Lumen gentium", nn. 13- 16).
Ecco perché questo mistero di unità è la chiave dell'ecumenismo, il nuovo impegno del Concilio per realizzare la volontà del Signore ("che tutti siano uno"), con un cambio di prospettiva in un grande documento ("Unitatis redintegratio").
È diverso contemplare la genesi storica delle divisioni e degli scismi con i loro traumi, e il loro stato attuale, dove i cristiani di buona fede (ortodossi, protestanti e altri) partecipano realmente ai beni della Chiesa.
Od tego momentu pełna komunia dokonuje się poprzez modlitwę, współpracę, dialog i wzajemne zrozumienie, a przede wszystkim poprzez działanie Ducha Świętego. Pełna komunia w zakrystii nie jest to punkt startowy, ale punkt dojścia.
Na stronie Gaudium et Spes i to, co Kościół może zaoferować światu.
Aby zrozumieć teologiczne znaczenie Gaudium et spes...dobbiamo ricordarne la storia.
Gdy odebrano pierwsze schematy, jak widzieliśmy wyżej, postanowiono poprowadzić Sobór dwoma pytaniami: co Kościół mówi o sobie, co dało początek "..."?Lumen gentiume cosa può contribuire la Chiesa alla ", e cosa può contribuire la Chiesa alla ".budowa świata (costruzione del mondo)", il che poi avrebbe dato origine alla "Gaudium et spes".
Następnie pomyślał o wielkich sprawach: rodzinie, edukacji, życiu społecznym i gospodarczym, pokoju, które tworzą rozdziały drugiej części.
Choć wydaje się, że w chrześcijaństwie łatwo jest rozmawiać na te tematy, to jednak nie tak łatwo jest ustalić uniwersalną doktrynę teologiczną, bo zbyt wiele jest pytań doraźnych, specjalistycznych i ... dyskusyjnych. Z tego powodu nadano jej tytuł konstytucji "pastoralnej", przy czym zauważono, że druga część, bogata w ciekawe punkty, była bardziej opiniotwórcza niż pierwsza, bardziej doktrynalna.
Pierwsza część książki powstała spontanicznie z potrzeby dania doktrynalnego fundamentu temu, co Kościół może przynieść światu. I stała się felietonowym kompendium antropologii chrześcijańskiej, z trzema intensywnymi rozdziałami dotyczącymi osoby ludzkiej i jej godności, społecznego wymiaru człowieka i sensu jego działania w świecie. I czwarty rozdział, najwyraźniej napisany w dużej części przez samego świętego Karola Wojtyłę, wraz z kardynałem Daniélou. Nawet sam papież Paweł VI podczas podróży do ONZ przypomniał, że Kościół jest "nadzieją dla ludzkości".
Giovanni Paolo II ha costantemente evidenziato che Cristo conosce l'essere umano ed è vera immagine dell'uomo (n. 22) e che "Istnieje pewna zgodność między zjednoczeniem osób boskich a zjednoczeniem figli Ducha w prawdzie i w prawdzie." (24), proprio come avviene nelle famiglie, nelle comunità cristiane e che va ricercata in tutta la società. Questa frase si concluye con questa espressione luminosa della vocazione umana: "Ta świadomość pokazuje, że człowiek, jedyna istota ziemska, którą Dio kocha dla niej samej, nie może znaleźć swojego ukojenia, jeśli nie jest w szczerym darze od siebie dla innych." (24).
Inoltre, l'ultimo capitolo della prima parte della Costituzione pastorale ha ricordato che: "I laici sono propriamente, ma non esclusivamente, responsabili dei compiti secolari e del dinamismo [...] devono tendere ad acquire una vera competenza in tutti i campi" e "una coscienza ben formata del laico deve far sì che la legge divina rimanga scolpita nella città terrena" (43). Qui c'è ancora troppo da fare...
Oświadczenie Dignitatis humanae i zmiana kryteriów w konfrontacji z liberalizmem
Pur trattandosi di un documento minore, questo decreto ha un'importanza strategica nel rapporto della Chiesa con il mondo moderno.
Wielu chrześcijan zwróciło się do Rady o ogłoszenie prawa do wolności religijnej, ponieważ wielu z nich podlegało dyktaturze komunistycznej, jak w przypadku Karola Wojtyły. Liberalno-demokratyczne reżimy uznały to prawo za istotną część swojej genealogii.
Obywatele mogą swobodnie poszukiwać prawdy religijnej i wyrażać ją w kulcie, także publicznym, nawet w odniesieniu do porządku publicznego.
Historyczne doświadczenie liberalnego głoszenia wolności religijnej było bardzo korzystne dla Kościoła katolickiego tam, gdzie był prześladowany lub gdzie istniała oficjalna religia, jak w Anglii i w krajach oficjalnie protestanckich, jak Słowacja, Dania i inne, i byłoby to wielkie wyzwolenie w krajach, które są jeszcze komunistyczne lub nawet w krajach muzułmańskich.
Ma non era questa la tradizione delle antiche nazioni cristiane, fuossero cattoliche o protestanti, perché, si sosteneva che "prawda nie ma takich samych praw do błędu.".
Z tego powodu w XIX wieku władze kościelne wszystkich szczebli, tak jak sprzeciwiały się rozpowszechnianiu publikacji sprzecznych z wiarą i moralnością, tak też zdecydowanie sprzeciwiały się liberalnym próbom ustanowienia "wolności kultu" w krajach katolickich.
Był to konflikt perspektyw: tej narodu ustanowionego jako wspólnota religijna i tej wolnej sumienia jednostki.
È purero vero che, in un regime protetto, come quello di una famiglia con figli, i genitori possono e anzi devono impedire entro certi limititi, la diffusione di opinioni errate nel proprio ambito familiare.
Ale to jest nie na miejscu, gdy dzieci są wyemancypowane, bo wtedy zwycięża podstawowe prawo każdego do poszukiwania prawdy.
I tak właśnie dzieje się w nowoczesnych społeczeństwach, z ludźmi wyemancypowanymi i z pełnią praw. Przechodzi ona od ochrony dobra wspólnego społeczeństwa, które jest omogeniczne z punktu widzenia religii, do pełnego uznania podstawowego prawa każdego człowieka do poszukiwania prawdy.
Zmiana ta została jednak uznana przez arcybiskupa Lefebvre'a za nieetyczną, co spowodowało jego scisłość. Egli argumentował, że w tym punkcie sobór przeczy tradycyjnej doktrynie Kościoła, a więc jest nieważny.
