Oryginalny tekst artykułu w języku hiszpańskim tutaj
Przełożył Piotr Damian-Grint
Co to jest Święta Tunika? Tradycyjne znaczenie i znaki pobożności
Jest to szata noszona przez Jezusa przed ukrzyżowaniem. Nosił ją wewnątrz innych zewnętrznych ubrań, dlatego nie była widoczna.
Zgodnie z ówczesnym zwyczajem, Żyd - a takim był Jezus Chrystus - nosił trzy szaty: wewnętrzną tunikę (łac. interula, Grek chiton) mniej lub bardziej długi w zależności od pozycji ekonomicznej jednostki, z krótkim lub pół rękawem; długa szata (łac. tunika, Grek himation) zapinany w pasie i sięgający do kostek; i wreszcie płaszcz (toga), który był noszony do wyjścia z domu. Tunika mogła być wykonana z wełny, tkana w jednym kawałku od góry do dołu.
Kościół katolicki obdarzył Świętą Tunikę bardzo szczególną symboliką, opartą na sposobie jej występowania w Piśmie Świętym. Konkretnie z odniesienia zawartego w Ewangelii Jana 19:23-24:
Gdy żołnierze ukrzyżowali Jezusa, wzięli jego szaty i podzielili je na cztery części, po jednej dla każdego żołnierza; także jego tunikę. Ale tunika była bez szwu, utkana w jednym kawałku od góry do dołu, więc powiedzieli do siebie: "Nie rozdzierajmy jej, ale rzucajmy na nią losy, aby zobaczyć, czyja będzie". Miało to na celu wypełnienie Pisma, które mówi: "Podzielili między siebie moje szaty, a na moje ubranie rzucili losy". Więc żołnierze robili te rzeczy.
Jak zobaczymy, istnieją trzy szaty, które pretendują do miana autentycznej Świętej Tuniki. Wobec tej niepewności co do tego, który z nich może być prawdziwy, Kościół może uznać go jedynie za symbol.
Fakt, że - jak mówi Święta Ewangelia - był on jednym utkanym kawałkiem, bez żadnych szwów, sprawił, że do alegorii jedności jako zasadniczej cechy konstytucji i żywotności Kościoła. W niektórych źródłach wspomina się, że szata Jezusa mogła być utkana przez Jego Matkę, Matkę Bożą.
Również fakt, że Święta Tunika nie została rozdzielona - rozdarta - pomiędzy żołnierzy, ale rozdana przez rzucanie losów, tradycyjnie zaprasza nas do rozważenia zbiegu w Kościele z jednej strony elementu ludzkiego i widzialnego, a z drugiej strony aspektu duchowego, ciągłej pomocy Ducha Świętego, który daje mu życie.
Są tacy, którzy kojarzą świętą tunikę z ludzką skromnością i godnością, w przeciwieństwie do znaczenia przemocy stosowanej przez żołnierzy, gdy rozebrali Jezusa do naga, o czym mowa w Ewangelii Świętej, co przedstawiałoby poniżające traktowanie ludzkiego ciała w świetle wady nieczystości.
Istnieje wiele pobożnych tradycji czczących Świętą Tunikę, jak np. liczne pielgrzymki do Trewiru odbywające się od początku XVI wieku, gdzie przechowywana jest najbardziej znana relikwia Świętej Tuniki. Należy zaznaczyć, że od XX wieku pielgrzymki te mają charakter ekumeniczny: to znaczy, że może na nie iść każdy chrześcijanin, nie tylko katolicy.
Różne święte tuniki: tradycyjne pochodzenie, autentyczność i stan zachowania
Istnieje kilka relikwii, które twierdzą, że jest to tunika, którą nasz Pan nosił przed rozpoczęciem swojej męki: znajdują się one w Niemczech, Francji i Gruzji. Każdy z nich wywodzi się z innej tradycji, która uzasadnia, dlaczego są tam, gdzie są.
Kościół nie wypowiedział się na temat autentyczności żadnego z nich, choć dopuszcza ich cześć, o ile uznajemy je za przedstawienia, które pomagają w pobożnym przeżywaniu wiary.
Trier (Niemcy)
Według tradycji to matka cesarza rzymskiego Konstantyna, św. Helena, odzyskała Świętą Tunikę podczas jednej z pielgrzymek do Ziemi Świętej w IV wieku. Jednak relacje, które dotarły do nas o pobycie świętego w Jerozolimie, odnoszą się tylko do spotkania z krzyżem Chrystusa, a nie mówią nic o świętej tunice.
Dopiero w IX wieku pisze się o istnieniu Świętej Tuniki w Trewirze, której pozyskanie rzeczywiście przypisuje się św. Helenie. Jednak między tym okresem a XIX wiekiem był przenoszony z jednego miejsca na drugie - między innymi do Koblencji, Kolonii, Augsburga - aż wrócił do Trewiru, gdzie znajduje się do dziś.
Warto zauważyć, że sam Luter w XVI wieku mocno negował autentyczność relikwii i jej proweniencję. Wyśmiewając jej pobożnych czcicieli, zastanawiał się, jak to możliwe, że szata Chrystusa mogła zostać odkryta kilka wieków po śmierci Chrystusa i jak mogła trafić z Palestyny do Trewiru, co wcale nie było jasne. Oskarżył nawet cesarza o sfałszowanie Świętej Tuniki w celu wzmocnienia swojej władzy.
Na korzyść prawdziwości tradycji o tej świętej tunice archeolodzy odkryli w wykopaliskach starożytnej katedry w Trewirze kilka graffiti, które świadczą o serii modlitw lub próśb do Jezusa Chrystusa, i to w miejscu oddzielonym od głównego kościoła, co sugerowałoby, że relikwia znajdowała się tam dla czci pielgrzymów.
Jeśli chodzi o stan zachowania relikwii, to należy zaznaczyć, że ta Święta Tunika ma kilka warstw nałożonych na oryginał w celu jego ochrony. Jeśli chodzi o jego wiek, to badanie przeprowadzone w XX wieku datowało go na I wiek.
Argenteuil (Francja)
Mamy dowody na istnienie tej świętej tuniki w kościele benedyktynów z Argenteuil od połowy IX wieku. Wydaje się, że znajdowała się ona również w Konstantynopolu i Jerozolimie, ale Karol Wielki przeniósł ją do Argenteuil na ostateczną opiekę.
Ze względu na ataki wikingów, przez pewien okres relikwia była ukryta w ścianie kościoła, w tym czasie nie była wystawiana na widok publiczny w celu oddania jej czci. W połowie XVI wieku opactwo benedyktyńskie zostało spalone, zachowała się jednak Święta Tunika, którą mogli czcić tacy monarchowie jak Henryk III, Maria de' Medici czy Ludwik XIII. W XVII wieku Innocenty X oficjalnie zatwierdził taką cześć, od tego czasu relikwia doczekała się wielu kolejnych odwiedzin.
Pod koniec rewolucji francuskiej zlikwidowano klasztor benedyktynów w Argenteuil, a świętą tunikę przeniesiono do kościoła parafialnego. Jednak w związku z atakami, jakie spotykały inne relikwie, opat postanowił pociąć tunikę na kawałki i ukryć poszczególne części w różnych miejscach. Opat został uwięziony, a kiedy został uwolniony, odzyskał praktycznie wszystkie kawałki tuniki i był w stanie odtworzyć ją niemal w całości.
W XIX wieku, w celu jej ochrony, jej poszczególne części zostały wszyte w białą jedwabną tunikę, jako podparcie dla rekompozycji.
Do tej pory przeprowadzono kilka badań. Najbardziej decydujące o jego autentyczności są wnioski związane z jego barwieniem, które pochodzi z I wieku. Ponadto stwierdzono, że został on utkany w jednym kawałku i poprzez procedurę podobną do tych stosowanych w Syrii i Palestynie w I wieku.
W przeciwieństwie do świętej tuniki z Trewiru, ta z Argenteuil ma plamy krwi. Z przeprowadzonych analiz wynika, że są one podobne do tych z Całunu Turyńskiego, nawet w grupie krwi, choć Święta Tunika ma krople krwi z ciała w ruchu (warstwa zewnętrzna), podczas gdy te na Całunie Turyńskim pochodzą z ciała statycznego (warstwa wewnętrzna).
W XXI wieku badania węgla-14 przeprowadzone na świętej tunice wskazują na datowanie z VII wieku; wyjaśniono to jednak wskazując, że może to być spowodowane ewentualnym zanieczyszczeniem użytej próbki.
Mtskheta (Gruzja)
Wreszcie, po wypowiedzeniu się na temat świętych tunik z Trewiru i Argenteuil, które można zbadać, czy nie są autentyczne, mamy relikwię poświadczoną jedynie w narracji.
Niedługo po śmierci Jezusa Chrystusa relikwia trafiła w ręce Sydonii, młodej kobiety mieszkającej w gruzińskim mieście Mtskheta na Kaukazie. Tradycja mówi, że kiedy Rzymianie rzucali losy na tunikę Jezusa, w Jerozolimie przebywał gruziński rabin Elioz. Udało mu się zdobyć tunikę i zabrał ją z powrotem do swojego kraju, przekazując ją swojej siostrze, św. Sydonii. Chwyciła ją z takim zapałem i gorliwością, że zmarła na miejscu, a tunika została pochowana razem z nią. Na miejscu jej grobu wyrósł cedr, który przetrwał wieki i z którego zrobiono siedem filarów dla katedry w Świętym Krzyżu ("Żywy Filar").
Według tradycji, wraz ze Świętą Tuniką (chiton), która pozostaje ukryta w fundamentach katedry, fragment szaty Chrystusa (onserwacja) przywieziono również do Mtskhety; od XI wieku zaczęła się szerzyć sława relikwii. W XIV wieku zniszczono katedrę w Swetiszkowelach, w której złożono Świętą Szatę, ale relikwia została uratowana.
W XVII wieku tzw. gruzińska święta szata trafiła do Filareta, patriarchy Moskwy; jej autentyczność poświadczyli Nektariusz, arcybiskup Wołogdy, Teofanes III, patriarcha Jerozolimy, i Joannicjusz. Krążyły też relacje o działaniu cudownych znaków za pośrednictwem relikwii. Dwie części Świętej Szaty zabrano do Petersburga, jedną do katedry przy Pałacu Zimowym, drugą do katedry św. Piotra i Pawła. Inna część szaty zachowała się w Soborze Zaśnięcia NMP w Moskwie, a niewielkie fragmenty w Soborze Sofijskim w Kijowie, w klasztorze Ipatiewskim w Kostromie (około 200 mil na północny wschód od Moskwy) i w niektórych innych starych kościołach.
