Jeśli chcesz źródło znaleźć,
musisz iść w górę rzeki, pod prąd..
Pchaj się, szukaj, nie poddawaj się,
Wiadomo, że musi tu być (...)
Dwa pojedyncze wersy z wiersza Źródłonapisana przez "ewangelicznego wędrowca", Karola Wojtyłę, późniejszego świętego Jana Pawła II. Urodził się 100 lat temu, 18 maja 1920 roku, w Wadowicach, małej polskiej wsi na południu Polski, 50 kilometrów od Krakowa. Poezja odzwierciedlająca zdecydowaną osobowość, która pozostawiłaby rozległy kulturowy ślad, człowieka, który był jednocześnie bardzo bogobojny i bardzo ludzki, okrzyknięty jednym z najbardziej wpływowych przywódców XX wieku.
Być może właśnie ta wytrwałość, determinacja, urok "Jana Pawła Wielkiego", jak będzie nazywany również po śmierci, pozostawił po sobie globalny wpływ kulturowy na całym świecie.
Osobowość
Jakie inne cechy jego osobowości były tak atrakcyjne dla kultury w ciągu stu lat od jego narodzin?
Oczywiście radość "papieża pielgrzyma", który miał ująć tak wiele instytucji i osób. Św. Jan Paweł II integrował leczniczy charakter dobrego humoru w obliczu każdego problemu i był przekonany, że nie warto dać się pokonać zniechęceniu w obliczu nieszczęść świata, w którym żył, w tym wewnętrznych zawirowań Kościoła, któremu przewodził, które musiał uznać, ale z mocnym zamiarem ich przezwyciężenia.
Imponowała też jego pokora, co znalazło wyraz w geście całowania ziemi kontynentów, które odwiedził podczas 104 podróży poza Włochy, co zresztą zajęło mu prawie 29 razy okrążenie Ziemi - czyli trzykrotną odległość między Ziemią a Księżycem. Albo jego oderwana od rzeczywistości postawa wobec tylu nominacji i wzmianek, jak np. człowiek roku czasopisma Czas. Jego rzecznik twierdzi, że gdy w jadalni przyniesiono mu egzemplarz pisma, w trakcie posiłku odwrócił okładkę i wypowiedział "przepraszam". "Nie chcę karmić swojej próżności, nie chcę, żebyś mi za bardzo wierzył"..
Moglibyśmy długo opowiadać o bogactwie osobowości tego papieża podróżnika, ale wystarczy powiedzieć, że pozostawił po sobie ogromną spuściznę kulturową, której część podkreśliliśmy poniżej.
Inne informacje i analizy dotyczące osoby i dzieła św. Jana Pawła II zostały zebrane w poprzednich numerach pisma, a przede wszystkim w bogatym numerze specjalnym z okazji jego śmierci w 2005 r.
Niektóre instytucje poświęcone jego spuściźnie
Wielkość Jana Pawła Wielkiego sprawia, że nie sposób streścić wielu inicjatyw kulturalnych inspirowanych jego osobą, jego przesłaniem. W tym specjalnym numerze postanowiliśmy odnieść się tylko do kilku z nich, które w obchodach setnej rocznicy jego urodzin mogą rzucić światło na mocne i rozległe ślady, jakie pozostawiło jego przejście przez to życie.
Główne aspekty wysiłku duszpasterskiego, rozwoju magisterium lub wkładu filozoficznego i historycznego oddziaływania tej wielkiej postaci można przypomnieć w innym miejscu.
–Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się", Kraków (Polska). Jest to instytucja poświęcona badaniu życia i dzieł Papieża Polaka, powołana przez naród polski w podziękowaniu za pontyfikat Papieża. Karol Wojtyła. Nazwa pochodzi od słów m.in. Ojciec Święty wyrażone w roku 1978 podczas mszy inaugurującej pontyfikat: "Nie bójcie się; otwórzcie szeroko drzwi Chrystusowi!.
Jego celem jest upowszechnianie i twórcze rozwijanie dziedzictwa POLSKI PAPIEŻJest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia na rzecz promocji duchowości, kultury i tradycji związanych z jego osobą, a także działalnością naukowo-edukacyjną i pomocą potrzebującym. Jego siedziba znajduje się obok m.in. Sanktuarium Miłosierdzia Bożegona gruntach należących wcześniej do Zakłady chemiczne Solvayw Jugowicach.
W skład kompleksu wchodzą. kościół św. Jana Pawła IIDom (w którym mieści się muzeum, biblioteka, kaplica, oratorium i centrum konferencyjne), ośrodek rekolekcji duchowych, centrum szkolenia wolontariuszy, wieża z tarasem widokowym, obsługa hotelowa, otwarty amfiteatr, droga krzyżowa, park mobilny itp. Jako ciekawostkę chcielibyśmy zaznaczyć, że w 2011 w dolnej kaplicy sanktuarium Jana Pawła II umieszczono relikwię świętego: fiolkę z krwią, umieszczoną wewnątrz ołtarza.
-Instytut Teologiczny Jana Pawła II dla Nauk o Małżeństwie i Rodzinie, Madryt (Hiszpania). Genezy tej instytucji należy doszukiwać się w. Papieski Instytut Studiów nad Małżeństwem i Rodziną im. Jana Pawła IIustanowiony przez konstytucję apostolską Magnum Matrimonii SacramentumFundacja została założona 7 października 1982 roku na życzenie św. Jana Pawła II. Został on rozwiązany po ostatnich synodach na temat rodziny i adhortacji pt. Amoris laetitiaNa stronie Papieski Instytut Teologiczny im. Jana Pawła II dla Nauki o Małżeństwie i Rodzinie z motu proprio Najwyższego Papieża Franciszka z dnia 8 września 2017 r, Summa familiae cura.
Ma on na celu wspieranie odnowy ewangelizacji rodziny, do której wezwano na synodach w 2014 i 2015 roku pod patronatem papieża Franciszka, poprzez dostarczenie nauczania kościelnego drugiego i trzeciego cyklu na temat rodziny. Konkretnie oferuje studia na kierunku Teologia Małżeństwa i Rodziny, studia na kierunku Nauki o Małżeństwie i Rodzinie oraz roczny dyplom na kierunku Nauki o Małżeństwie i Rodzinie.
Jest związany z instytucją o tej samej nazwie na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie.
-Fundacja Jana Pawła II, Watykan. Utworzona w celu promowania inicjatyw edukacyjnych, naukowych, kulturalnych, religijnych i charytatywnych związanych z pontyfikatem św. Jana Pawła II, przewodniczy jej arcybiskup krakowski. Działalność Fundacji obejmuje: programy stypendialne, np. dla studentów z republik byłego Związku Radzieckiego i Europy Wschodniej studiujących na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie; Dom w Rzymie, w którym przyjmowani są pielgrzymi i odbywają się spotkania; Muzeum i Ośrodek Dokumentacji i Badań nad Pontyfikatem Jana Pawła II, które mieszczą się w tym samym Domu.
-Fundacja Młodzieży Jana Pawła II, Rzym (Włochy). Instytucja ustanowiona jako publiczna osoba prawna 29 czerwca 1991 r. przez Przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Świeckich, w celu "współpracować w realizacji nauczania Magisterium Kościoła Katolickiego w zakresie priorytetu duszpasterstwa młodzieży, szczególnie przejawiającego się w Światowych Dniach Młodzieży", oraz promowanie ewangelizacji młodych ludzi i wspieranie duszpasterstwa młodzieży na całym świecie.
-Fundacja Jana Pawła II na rzecz sportu, Watykan. Jest to fundacja utworzona w 2008 roku i inspirowana osobą polskiego świętego, który w około 120 przemówieniach i przesłaniach poruszył temat sportu.
-Fundacja Jana Pawła II, Florencja (Włochy). Fundacja Jana Pawła II na rzecz dialogu, współpracy i rozwojuzostała założona w 2007 roku, a jej ogólne działania przyniosły wspaniałe rezultaty zwłaszcza w Izraelu, na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy, w Libanie i w Iraku, dzięki interwencjom i projektom, które miały na celu stworzenie warunków do wszechstronnego i długotrwałego rozwoju, zwłaszcza w dziedzinie społecznej, edukacyjnej i zdrowotnej.
Jednym ze stałych i priorytetowych celów fundacji było tworzenie nowych miejsc pracy, w przekonaniu, że tylko godność pracy przyczynia się do tworzenia prawdziwej sprawiedliwości społecznej.
Nazwa fundacji jest wyrazem sympatii dla polskiego papieża, który zmarł kilka lat przed założeniem fundacji. Św. Jan Paweł II miał szczególną wrażliwość na chrześcijan na Wschodzie.
-Narodowe Sanktuarium Świętego Jana Pawła II, Waszyngton (USA). Jest to miejsce pielgrzymkowe, które posiada bardzo ekskluzywną relikwię: krew św. Jana Pawła II, która jest dostępna do czci.
Jak podkreśla jego strona internetowa, poprzez liturgię i modlitwę, sztukę, wydarzenia kulturalne i uroczystości religijne pielgrzymi mogą uczcić głęboką miłość polskiego świętego do Boga i człowieka. Duża wystawa stała podkreśla ważne wydarzenia z życia św. Jana Pawła II i jego dalekosiężny wpływ jako ojca duchowego i światowego przywódcy.
Od samego początku sanktuarium miało być odpowiedzią na wezwanie papieża pielgrzyma do "nowej ewangelizacji", powtarzane przez papieży Benedykta XVI i Franciszka. Konferencja Biskupów Katolickich Stanów Zjednoczonych podniosła sanktuarium do rangi sanktuarium narodowego 14 marca 2014 r.
Jest to główna inicjatywa duszpasterska Rycerzy Kolumba, świeckiej organizacji braterskiej liczącej prawie dwa miliony członków na całym świecie. Wierni misji i dziedzictwu św. Jana Pawła II, w 2011 roku Rycerze ustanowili w stolicy USA sanktuarium na jego cześć.
-Katolicki Uniwersytet Jana Pawła II, Lublin (Polska). Założony w 1918 roku przez polski episkopat i ustanowiony w Lublinie, jest jednym z najstarszych uniwersytetów w Polsce (po Krakowie, Wrocławiu i Warszawie), a powierzony jest Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Zamknięta podczas okupacji hitlerowskiej, ponownie otworzyła swoje podwoje w 1944 roku, a później została ponownie ograniczona przez reżim komunistyczny w Polsce, który zamknął jej nauczanie i skonfiskował majątek. Niemniej jednak w okresie PRL KUL był najważniejszym katolickim think tankiem w Polsce i jedynym niezależnym uniwersytetem w całym bloku sowieckim.
W latach 70. i 80. otworzyła się na świat i nawiązała kontakty z innymi zagranicznymi uczelniami, otwierając ponownie kilka swoich instytutów, które zostały zamknięte przez komunistyczny rząd.
Niezwykłym wydarzeniem w historii tej uczelni był wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża w 1978 roku (od 1954 roku był on kierownikiem Katedry Etyki w tamtejszym Zakładzie Filozofii Chrześcijańskiej). W 1987 roku Uniwersytet odwiedził papież Jan Paweł II, a na jego cześć zainstalowano pomnik wraz z pomnikiem kardynała Stefana Wyszyńskiego. Później, podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego 2005-2006, z okazji śmierci swojego byłego profesora Karola Wojtyły, KUL przyjął nazwę "Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II".
W Krakowie znajduje się również m.in. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. W lutym 2010 roku zmieniono nazwę na Papieską Akademię Teologiczną, w której utworzono tradycyjny Wydział Teologiczny. Teologia Uniwersytet Jagielloński.
-Instytut Karola Wojtyły - San Juan Pablo II, Madryt (Hiszpania). Jest to stowarzyszenie non-profit, utworzone przez osoby świeckie i wpisane do rejestru stowarzyszeń Wspólnoty Autonomicznej Madrytu. Instytut jest niezależny od ideologii czy partii politycznych. Kolejną cechą Instytutu jest multidyscyplinarność przedmiotów; a także gotowość do współpracy z każdym, niezależnie od ideologii czy wyznania religijnego.
Organizuje działania o charakterze refleksji i debaty na tematy związane z Magisterium św. Jana Pawła II, takie jak kwestie antropologiczne, bioetyczne, ekumenizm, dialog międzyreligijny, społeczna nauka Kościoła, relacje Kościół-państwo itp. Cała działalność Instytutu stara się być wierna Magisterium św. Jana Pawła II.
-Centrum Jana Pawła II, Pensylwania (USA). Ta amerykańska instytucja skierowana jest do dzieci i dorosłych niepełnosprawnych lub o specjalnych potrzebach edukacyjnych i oferuje im różnorodne programy inspirowane, jak podaje jej strona internetowa, świętością ludzkiego życia.
-Centrum Nowej Ewangelizacji Jana Pawła II, Milwaukee (USA). Jest to wspólnota, której celem jest przybliżenie słuchaczy do Jezusa Chrystusa poprzez sakramentalne życie Kościoła, aby z kolei oni mogli czynić uczniów w swoich domach i miejscach pracy.
Obejmuje to programy kształcenia w zakresie teologii, małżeństwa i życia rodzinnego oraz godności osoby ludzkiej.
-Centrum Miłosierdzia Bożego Jana Pawła II, Ottawa (Kanada). Misją tego ośrodka jest głoszenie Bożego Miłosierdzia każdemu człowiekowi, pomagając parafiom w uświadomieniu sobie tej tajemnicy Bożej miłości, pod opieką Najświętszej Maryi Panny, Matki Miłosierdzia.
Powstała w 2006 roku, a jej inspiracją jest orędzie miłosierdzia, które Nasz Pan przekazał polskiej zakonnicy Faustynie Kowalskiej, kanonizowanej przez św. Jana Pawła II.
Św. Faustyna w jednym ze spotkań z Jezusem zapytała Go, w jaki sposób ma rozpowszechnić orędzie o Bożym Miłosierdziu na cały świat. Nasz Pan powiedział jej, że to przesłanie będzie rozprzestrzeniane z Polski; polski papież pomógł w rozpowszechnianiu tego przesłania.
-Centrum Jana Pawła II dla Kobiet, Nowy Jork (USA). Jak podkreśla prezentacja tej instytucji na jej stronie internetowej, cytując św. Jana Pawła II, "jak idzie rodzina, tak idzie naród, tak idzie świat, w którym żyjemy".Słowa, które wypowiedział w Perth, w Australii, 30 listopada 1986 r.
Ma na celu opiekę nad osobami, parami i rodzinami, którym zapewnia szkolenia o różnej tematyce, zwłaszcza w zakresie miłości, godności człowieka oraz płodności kobiet - w szczególności naturalnych metod regulacji płodności.
-Centrum Życia Jana Pawła II, Canterbury (Nowa Zelandia). Ośrodek ten ma na celu promowanie kultury życia, małżeństwa i rodziny. Dokonuje się to poprzez modlitwę, edukację i służbę. Oferuje szczególną pomoc matkom, które zaszły w niechcianą ciążę i mogą rozważać aborcję.
Jedną z jej inicjatyw jest stworzenie "Księgi Życia", ku pamięci nienarodzonych dzieci: ci, którzy stracili dziecko przez poronienie, mogą zgłosić je do wpisania i specjalnej modlitwy podczas cotygodniowej Mszy św. ofiarowanej za jego duszę.
Niektóre zabytki i przestrzenie publiczne
Ze względu na ilość miejsca w tym dziale ograniczamy się głównie do Hiszpanii i niektórych miast na świecie, nie udając, że wymieniamy je wszystkie.
W wielu miastach znajdują się pomniki poświęcone św. Janowi Pawłowi II, m.in. w Madrycie, Oviedo, Sewilli, Mexico City, Denver, Rzymie, San Cristobal de La Laguna, Sydney i Posadas.
W kilku miejscach w Hiszpanii znajdują się parki poświęcone polskiemu papieżowi. Między innymi w Madrycie znajduje się pamiątkowy monolit wpisany w słowa św. Jana Pawła II: "Z otwartymi ramionami trzymam Was wszystkich w sercu", dedykowany mieszkańcom Madrytu z okazji ich wizyty w 2003 roku. Inne miasta to Alcalá de Henares, Boadilla del Monte, Las Palmas de Gran Canaria, Ciudad Real, Alicante i Jaén.
W Medellín (Kolumbia) można znaleźć m.in. Port Lotniczy im. Jana Pawła II, park wodny z mnóstwem ofert i udogodnień dla swoich gości. W 1995 roku krakowskie lotnisko, drugie pod względem natężenia ruchu w kraju, zmieniło nazwę z Port lotniczy Kraków-Balice do tego z Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balicena cześć papieża Polaka, który wiele lat swojego życia spędził w Krakowie. Ze względów handlowych oficjalna nazwa została skrócona w 2007 roku do. Jana Pawła II Kraków Airport.
Również lotnisko na wyspie Sao Miguel, na Azorach (Portugalia), nosi obecnie nazwę Port lotniczy im. Jana Pawła IIna cześć papieża pielgrzyma, który odwiedził Azory w latach 90.
-Półwysep Jana Pawła II, Wyspa Livingston (Antarktyda). Jest to półwysep pokryty lodem na północnym wybrzeżu wyspy Livongston na Szetlandach Południowych, Antarktydaktóry graniczy z Zatoka bohaterów wschód i Barclay Bay na zachód. Nazwa została wybrana na cześć papieża św. Jana Pawła II za jego wkład w pokój na świecie i porozumienie między ludźmi.
-Most Jana Pawła II, Gran Concepción (Chile). Most Jana Pawła II, dawniej nazywany Nowym Mostem, jest najważniejszym most największa droga w Chile. Ma długość 2.310 metrów i przecina poprzecznie Rzeka Bío-Bío na wysokości gmin m.in. Concepción y San Pedro de la Paz.
Kino, teatr...
Istnieje szereg filmów poświęconych polskiemu papieżowi, w szczególności Kąpiel papieża, Karol: papież, człowiek, Człowiek, który został papieżem, Dziecko i papież, Nie lękajcie się: życie Jana Pawła II.
Sam św. Jan Paweł Wielki, na mocy komunikatywnego i artystycznego talentu, który towarzyszył mu od młodości, skomponował w 1956 roku sztukę teatralną, Pracownia złotnicza, a "medytacja nad sakramentem małżeństwa wyrażona niekiedy w formie dramatu".. Opowiada o miłości i małżeństwie poprzez historię trzech par. Została ona również sfilmowana.
