Kultura

Święty Franciszek z Asyżu, dzisiejszy święty w National Gallery w Londynie

Święty Franciszek z Asyżu jest oczywiście ważną postacią w duchowej historii Kościoła. Kościoła. Ale od XIII wieku był on również częstym tematem sztuki na przestrzeni wieków. Wystawa w National Gallery w Londynie, Wystawa w National Gallery w Londynie prezentuje dzieła poświęcone św. Franciszkowi z różnych okresów, łączy dzieła klasyczne ze współczesnymi. z różnych okresów, łączy dzieła klasyczne ze współczesnymi, a nawet prezentuje pamiątki i relikwie świętego z Asyżu. relikwie świętego z Asyżu.

Eva Sierra-27 lipca 2023 r.-Czas czytania: 7 minuty

Zwiedzający przygląda się obrazowi Murillo "Święty Franciszek obejmujący ukrzyżowanego Chrystusa" ©The National Gallery, Londyn

Znajduje się na parterze głównego budynku hotelu. Galeria NarodowaLondyńskie Muzeum Sztuki jest domem dla niezwykłej wystawy. Aby dotrzeć do tego urzekającego pokazu dzieł sztuki, zwiedzający musi podążać serią sklepionych korytarzy i przejść przez kawiarnię. Chociaż droga ta może wydawać się skromna, zgodnie z prostotą życia świętego, o którym mowa, prowadzi ona do wystawy ponad 40 dzieł sztuki poświęconych św. Franciszkowi z Asyżu, obejmujących ponad siedem wieków.

Wystawa

Pierwszą rzeczą, która przyciąga wzrok, są wyciągnięte ramiona odlanego w 1985 roku ciała Gormleya "Bez tytułu (dla Franciszka)", które witają gościa; zaproszenie do porzucenia wszelkich światowych trosk i skupienia się na ponadczasowym przesłaniu św.

Praca Gomley'a ©The National Gallery, Londyn

Gormley, pod wpływem oddania swojego ojca dla świętego, zainspirował się obrazem Giovanniego Belliniego Święty Franciszek na pustyni (ok. 1476-1478), w którym święty pojawia się jako asceta żyjący na pustyni, zgodnie ze współczesnymi przedstawieniami w okresie renesansu. Jest to pierwszy moment na wystawie, w którym sztuka średniowieczna i współczesna idą w parze.

Święty Franciszek z Asyżu: źródło inspiracji

Święty Franciszek z Asyżu urodził się pod koniec XII wieku (około 1182 r.), ale można go uznać za współczesnego świętego ze względu na jego miłość do przyrody i zwierząt, zaangażowanie na rzecz ubogich i wysiłki na rzecz dialogu z różnymi religiami. Do czasu jego kanonizacji w 1228 roku, zaledwie dwa lata po jego śmierci, jego wizerunek i duchowość rozprzestrzeniły się w środkowych Włoszech, a wkrótce w całej Europie. Postać ta miała wpływ na artystów na przestrzeni wieków; dzieła sztuki stworzone w celu przekazania jego duchowości i życia są trudne do wymienienia i odzwierciedlają szeroką gamę stylów artystycznych i mediów.

Ta mnogość przedstawień nie umknęła bystremu oku dr Gabriele Finaldi, dyrektora Galerii Narodowej. Finaldi lubi wędrować po galeriach, aby skupić się na tym, co ma pod swoim kierownictwem: kolekcji. Jest to jeden ze sposobów, w jaki czerpie inspirację zarówno do kuratorowania wystawy, jak i do redystrybucji obrazów w pomieszczeniu: za jego kadencji jako zastępcy dyrektora Muzeum Prado, kolekcja została bardzo skutecznie redystrybuowana, przenosząc niektóre ukryte klejnoty z niższych pomieszczeń na główne poziomy i zmieniając sposób czytania dzieł sztuki. To właśnie podczas jednego z porannych spacerów po Galerii Narodowej zaczął liczyć, ile obrazów świętego znajduje się w skrzydle Sainsbury; naliczył 18 w ciągu kilku minut.

Ewolucja reprezentacji

Święty Franciszek zajmuje ważne miejsce zarówno w przeszłości, jak i w dzisiejszym świecie ze względu na swój duchowy radykalizm, zaangażowanie na rzecz ubogich oraz miłość do Boga i natury. Stanowił on radykalne wyzwanie, które do dziś pozostaje aktualne. Przejście od statycznych dwuwymiarowych przedstawień świętego z czasów średniowiecza do realistycznych i dramatycznych obrazów z XVI wieku, wraz z nowoczesnym podejściem do jego postaci, można prześledzić na tej wystawie, niezwykle poświęconej jednej postaci (wystawa Finaldiego "The Image of Christ" w National Gallery w 2000 roku jest doskonałym przykładem podobnych cech).

Wystawa bada, w jaki sposób święty był postrzegany i przedstawiany oraz w jaki sposób pozostał aktualny. Jest on inspirującą postacią dla tych, którzy walczą o środowisko, zwierzęta, pokój, sprawiedliwość społeczną i solidarność, niezależnie od tego, czy ktoś jest chrześcijaninem, czy nie. Papież Franciszek przyjął swoje pontyfikalne imię od tego świętego i uważa jego przesłanie za niezwykle aktualne. Powtarzające się słowa "Kantyku słońca" św. Franciszka z Asyżu, powtarzające "Laudato si'" ("Niech będzie pochwalony"), zostały użyte przez papieża Franciszka w 2015 roku jako tytuł jego orędzia. druga encyklikaw którym wezwał do radykalnych zmian w celu przeciwdziałania degradacji środowiska i zmianom klimatycznym, aby zachować nasz "wspólny dom", podkreślając trwałą moc i potencjał świętego.

800-letnia podróż podsumowana na wystawie rozpoczyna się od scen z życia św. Franciszka pięknie opowiedzianych przez panele Sassetta (kolekcja National Gallery) i dwa wczesne panele zwane "vita-retablos" z Asyżu i Pistoi, namalowane wkrótce po jego śmierci, które są bogate w szczegóły i inspirowane dobrze znanymi wzorami (patrz uzdrowienie kalekiego człowieka).

Franciszka i jego miłości do świata przyrody. Począwszy od opisowych obrazów wczesnego renesansu, a gdy zakon franciszkanów został mocno ugruntowany w Europie, artyści tacy jak Zurbarán, Murillo, Caravaggio, El Greco i Ribalta, by wymienić tylko kilku, skupili się bardziej na transcendentalnych doświadczeniach świętego i poszli w ślady Soboru Trydenckiego (1545-1563), przedstawiając św. Franciszka z Asyżu jako kontrreformacyjnego Franciszka, podkreślając jego cudowne doświadczenia. Te mistyczne obrazy wykraczają poza relacje biograficzne, łącząc transcendentalne doświadczenie z intensywnością pobożności.

Święty Franciszek Zurbarána

Szczególnie poruszający jest obraz Zurbarána "Święty Franciszek w medytacji" (1635-1639). Zurbarán malował tego świętego ponad piętnaście razy w ciągu swojej kariery. To naturalnej wielkości płótno ukazuje świętego fizycznie obecnego, ale duchowo gdzie indziej, z otwartymi ustami i dłońmi złożonymi w modlitwie, trzymając czaszkę. Poszywany jutowy habit jest wykonany z niezwykłą wprawą. Spiczasty kaptur i pas z trzema węzłami, reprezentującymi trzy śluby ubóstwa, czystości i posłuszeństwa, były typowe dla braci kapucynów.

Obraz ten łączy się z obiektem wystawionym w innym pomieszczeniu, gdzie widz może kontemplować i modlić się z nim, który jest niezwykłą relikwią wypożyczoną z Bazyliki Santa Croce we Florencji: habitem świętego Franciszka. Uważa się, że ten wełniany habit z konopnym pasem był noszony przez samego Franciszka. Szorstkość tkaniny prawdopodobnie bardzo różni się od tego, co święty mógł nosić przed swoją duchową podróżą; był synem bogatego kupca sukiennego i prawdopodobnie był zaznajomiony z tkaninami takimi jak jedwab. Ta święta relikwia, niegdyś zamieszkiwana przez świętego, wywarła głębokie wrażenie na Gormleyu, gdy zobaczył ją w Asyżu. Jego "Bez tytułu", który otwiera wystawę, był również zamieszkany przez Gormleya, tak jak tunika św. Franciszka nosiła kiedyś jego ciało i ducha.

Murillo

To oderwanie od świata jest widoczne w potężnym obrazie Murillo "Święty Franciszek obejmujący ukrzyżowanego Chrystusa" z lat 1668-1669, wypożyczonym z Museo de Bellas Artes w Sewilli. Ten monumentalny obraz przedstawia świętego czule obejmującego ukrzyżowanego Chrystusa, który owija ramiona wokół świętego, a obie postacie wpatrują się w siebie. Stopa świętego Franciszka trzyma kulę ziemską, symbol świeckich zainteresowań, które odrzucił. Stanie na globusie mogło pomóc świętemu zbliżyć się do Chrystusa; sam świat jest sposobem na zbliżenie się do Boga, do Jego piękna, do Jego stworzeń, do istot ludzkich stworzonych na obraz Chrystusa. Franciszek kontemplował świat przyrody i jego stworzenia, dostrzegając we wszystkim Bożą dobroć. Było to częścią nowości jego kaznodziejstwa, przesłania, które pozostaje potężne: możemy znaleźć Boga także w naszym codziennym życiu.

Spencer i Büttner

Kazanie do ptaków, Büttner ©Andrea Büttner. DACS 2023

Nowoczesne dzieła Stanleya Spencera i Andrei Büttner odzwierciedlają głęboki związek św. Franciszka z Asyżu ze zwierzętami, wskazując go jako patrona zwierząt i ekologii. Po raz kolejny wpływ przeszłości służy jako inspiracja dla nowoczesnego dzieła. "Vogelpredigt" ("Kazanie do ptaków") Büttnera z 2010 roku oddaje hołd ołtarzowi "Święty Franciszek i dwadzieścia epizodów z jego życia" (Bazylika Santa Croce, Florencja, ok. 1250), wykorzystując starożytną technikę drzeworytu. Przedstawiona scena jest opisana w "Pierwszym życiu" Tomasza Celano (1228-1229), w którym święty zwraca się do ptaków i radzi im, aby zawsze wychwalały Stwórcę.

Oryginał namalowany w XIII wieku był bogato złocony, a do przekazania duchowego znaczenia użyto drogich materiałów. Büttner stosuje tańszą technikę, drzeworyt na papierze, zgodnie z ubóstwem, które dominowało w życiu św. W tym pomieszczeniu w tle słychać śpiew ptaków, co sprawia, że kontemplacja obrazów jest bardziej zanurzona w świecie przyrody, tworząc poczucie spokoju i wyciszenia.

Stanley Spencer przedstawia świętego w zupełnie inny sposób. "Święty Franciszek i ptaki" z 1935 roku może być uważany za nieco ekscentryczny; rzeczywiście, kiedy po raz pierwszy został wystawiony na Letniej Wystawie Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, został odrzucony jako zniekształcenie świętego. Autor odpowiedział, że to przedstawienie powstało ze szczerego uznania dla świętego, a masywna postać oznacza szerokie rozpowszechnianie nauk św. Postać, brodaty mężczyzna zainspirowany ojcem malarza, prowadzi grupę kur i kaczek, które wydają się naśladować świętego w jego wychwalaniu Boga.

Święty Franciszek, współczesny święty

Wystawa sztuki o św. Franciszku w National Gallery, obejmująca różnorodne dzieła z własnej kolekcji muzeum i imponujące wypożyczenia, jest ważnym wkładem we współczesną reprezentację św. Wystawa podkreśla trwałe znaczenie św. Franciszka w obecnym stuleciu. Franciszek nadal urzeka i inspiruje zarówno wierzących, jak i niewierzących poprzez swoje wyrzeczenie się bogactwa i własności, pokorę, oddanie ubogim oraz głęboką miłość do przyrody i zwierząt. Franciszek z Asyżu widział w nich wszystkich obraz Boga i Jego czułą miłość do wszystkich stworzeń. I my też możemy.

Habit świętego Franciszka ©The National Gallery, Londyn
AutorEva Sierra

Historyk sztuki

Biuletyn informacyjny La Brújula Zostaw nam swój e-mail i otrzymuj co tydzień najnowsze wiadomości z katolickim punktem widzenia.