Sytuacja zamknięcia i kryzys zdrowotny, którego doświadczamy, z pewnością doprowadzi, o ile już się nie zaczął, do poważnego kryzysu gospodarczego. W obliczu tego wyzwania parafie zastanawiają się, jak mają przetrwać. Od prawie trzech miesięcy nie są w stanie zebrać ofiar, które wierni hojnie składają do koszyków w każdą niedzielę. Chociaż niektórzy zdecydowali się na bizum i darowizny online nie wszystkie parafie mają takie możliwości. Ponadto nie wszyscy parafianie są w stanie złożyć takie datki.
W celu ułatwienia współodpowiedzialności wierni proponują pewne pomysły zaczerpnięte z Kodeksu Prawa Kanonicznego. Chociaż starałem się, aby były one praktyczne, istnieje ryzyko, i mówię to wyraźnie: zostały one pomyślane ze środowiska akademickiego, z uniwersytetu. Nie są one moje, ale szukałem ich i studiowałem w parafiach na całym świecie.
Na końcu każdego pomysłu jest przykład parafii, która go zrealizowała. Być może nie bardzo da się je zastosować we wszystkich parafiach, być może w żadnej. Dlatego pisze się je krótko, przynajmniej po to, by nie tracić czasu. Jeśli któreś z nich są przydatne lub ktoś chciałby uzyskać więcej informacji lub pomocy, jestem do dyspozycji, aby spróbować pomóc.
Zaangażowanie
Najwyższym prawem Kościoła jest zbawienie dusz. Tak mówi kanon 1752 na końcu Kodeksu, próbując go podsumować. Jest to oczywiste i nawet wstydzę się to powiedzieć, bo jest znane i praktykowane: w tych czasach stopniowego odzyskiwania normalności tym, co nas naprawdę dotyczy i przede wszystkim zajmuje, jest zbawienie każdej duszy. Jesteśmy podekscytowani wzrostem współodpowiedzialności każdego z wiernych, ich poczuciem przynależności do Ludu Bożego, ich zaangażowaniem w misję Kościoła i proaktywnym udziałem w ewangelizacji. Konsekwencją tego wszystkiego będzie to, że będą oni chcieli również uczestniczyć we wspieraniu potrzeb Kościoła. Jeśli ta współpraca nie jest konsekwencją ich spotkania z Jezusem Chrystusem, to możemy uznać ich czas, a także pieniądze, za zmarnowane.
Jeśli poprosimy tylko o pieniądze, wierni dadzą nam to, co mogą oszczędzić. Jeśli natomiast pomożemy im oddać życie, poczują się częścią rodziny, częścią projektu na przyszłość i podzielą się z Kościołem swoim czasem, talentem i pieniędzmi. Uczynią oni swoją własną misję, którą dał im Chrystus. Być może również dlatego nasze kościoły muszą być teraz bardziej niż kiedykolwiek otwarte, czyste, przyjazne i bezpieczne. Jeśli mamy konta w mediach społecznościowych, albo po prostu adres mailowy, to świetnie, że na wszystko, o co pytają wierni, odpowiadamy. Nie trzeba dodawać, bo jest to przeżywane i oczywiste, że odbieranie telefonów i oddzwanianie jest świetnym sposobem na utrzymanie misji Kościoła w aktywności 24 godziny na dobę.
Wniosek praktycznyW tym czasie są osoby, które nie mogą od razu wrócić osobiście do życia parafii, bo należą do grup zagrożonych. Dobrym sposobem na okazanie naszej bliskości wobec nich jest ekspresowa modlitwa za nich w czasie uroczystości oraz znalezienie sposobów, aby odczuwali naszą sympatię wraz z troską o ich zdrowie. To oni są najbardziej kruchą częścią naszej społeczności i to oni wspierają nas teraz swoim poświęceniem dla innych. Towarzyszenie im listami, wiadomościami, telefonami i sprawienie, by czuli się blisko nas, to najlepszy sposób na pokazanie, że naszym priorytetem jest zbawienie dusz, tych, którzy tak bardzo potrzebują w tym czasie. Na przykład: parishesarria.net/parafia-big-family-parish/.
Potrzeby: talent, czas...
Mówmy teraz o prawie i obowiązku wspierania potrzeb Kościoła. Kodeks Prawa Kanonicznego zachęca wiernych do wspierania misji Kościoła. Czyni to z tak uniwersalną i globalną wizją, że kanon 222 § 1 jest całą katechezą na temat tożsamości uczniów Chrystusa. "Obowiązkiem wiernych jest wspomaganie Kościoła w jego potrzebach, aby miał to, co jest niezbędne do sprawowania kultu Bożego, dzieł apostolskich i charytatywnych oraz należytego utrzymania ministrów".
Kanon ten był często błędnie interpretowany. Uległa ona trzem uproszczonym redukcjom: a) ten udział we wsparciu traktowano jedynie jako obowiązek, zapominając, że jest on włączony do części Kodeksu, która zawiera podstawowe prawa wiernych; b) interpretowano go jako skierowany jedynie do świeckich, podczas gdy kanon wyraźnie mówi, że wsparcie odpowiada każdemu z wiernych; i c) wreszcie interpretowano ten udział jako odnoszący się do wsparcia finansowego, podczas gdy kanon w ogóle nie mówi o potrzebach finansowych.
Tym, czego Kościół najbardziej teraz potrzebuje, są talenty i czas jego członków, żywych kamieni, do budowania Królestwa Bożego. Jeśli wierni współpracują tylko finansowo, to będą to robić na odległość, bez "załącznik". Będzie to wkład zewnętrzny, a nie wsparcie czegoś własnego. Dlatego bardzo ważne jest, aby nasz apel do wiernych o pomoc był skoncentrowany na ich talentach i ich czasie. Jeśli ich zaangażowanie jest autentyczne, zrozumieją, że Kościół jest wdzięczny także za ich pieniądze, ale dopiero wtedy, gdy nie mogą już dać więcej talentu czy czasu.
Mechanizm hojności
Warto więc w tym momencie pamiętać, że to prawo wiernych nie ogranicza się do obecnej chwili potrzeby, ale zawsze można z niego skorzystać. Misja Kościoła należy również do nich i kiedy przychodzi nam prosić ich o współpracę, nie możemy umieścić ich poza tą perspektywą. Jeśli prosimy z konieczności, bo jesteśmy w fatalnej sytuacji, bardzo łatwo jest nam to zrobić w sposób, który nie pomaga wiernym zrozumieć natury ich wkładu. To normalne, że w takiej sytuacji pilnie pytamy. Możemy nieświadomie żądać od wiernych pomocy w utrzymaniu koniecznego wydatku.
Możemy również skupić nasz przekaz na pieniądzach. Możemy też spróbować pokazać, jak dramatyczna jest sytuacja. Paradoksalnie, postawy te mogą wywołać reakcję przeciwną do tej, którą staramy się osiągnąć. Hojność ma zupełnie inny mechanizm. W obliczu obowiązku kurczy się. Wobec smutnych twarzy wycofuje się. Wobec żądań wycofuje się. Wobec zapotrzebowania wyłącznie ekonomicznego, daje to, co zostaje.
Wniosek praktycznyNapisz list do wiernych, ukazując im moment łaski, przed którym stoi Kościół w tych okolicznościach i jak cenne są teraz ich talenty na nowy etap: na przykład ich modlitwy za tych, którzy są chorzy lub zmarli. Proszenie ich tylko o pieniądze może dać im nie do końca sprecyzowane poczucie ich udziału w misji Kościoła.
Na przykład: parroquiamaravillas.es/index.php/quiero-ayudar; parroquiacarballo.com/banco-de-tiempo-libre
Przejrzystość i odpowiedzialność
Ale kontynuujmy wątek sporu. Jeśli Kościół uznaje, że dobra nie są jego własnością, to rozumie i przyznaje, że jest odpowiedzialny przed wiernymi za pomoc, którą od nich otrzymuje. Rozumie to jako część swojej misji. Czyni to w akcie wdzięczności i korespondencji za ofiarność okazaną przez wiernych. Krótko mówiąc, stara się nie zakłócać dynamiki prezentu. Łacińskie określenie odpowiedzialności użyte w kanonie 1287 § 2 to. reddere rationes. Reddere oznacza oddawać, czyli oddawać z powrotem.
Tworzy się w ten sposób koło sukcesu, w którym wierni nabierają zaufania do Kościoła i składają mu swoje dary (czas, talenty i pieniądze). Są przekonani, że nikt inny nie zrobi tak delikatnego i sumiennego użytku z własnego życia danego i oddanego na służbę Chrystusowi. Dlatego przejrzystość jest również ewangelizacją, jest pokazywaniem misji, aby wielu innych mogło z entuzjazmem ją realizować. W tych miesiącach zmierzymy się z wieloma wydatkami ze środków, w które zaopatrzyli nas wierni i dobrze będzie, jeśli dowiedzą się, jak ich ofiary zostały wykorzystane. W ten sposób zrozumieją, że Kościół musi teraz nadal pracować dla zbawienia dusz.
Wniosek praktycznyZnalezienie parafianina, który byłby odpowiedzialny za stronę internetową, tak aby odzwierciedlała to, co parafia robi i jak wykorzystuje pieniądze otrzymywane od wiernych. Jeśli budżet na to pozwala, łatwiej byłoby zatrudnić administratora strony internetowej. Na przykład:parroquiasantamaria.net/wp-content/uploads/
Przykłady przejrzystości ze strony Konferencji Episkopatu można znaleźć tutaj: conferenciaepiscopal.es/financiación-de-la-iglesia (konferencja biskupów.es/financiación-the-church)
Praca nad budżetem
Kanon 1284 § 3 zdecydowanie zaleca ustanowienie budżetu na potrzeby materialne Kościoła. Łacińskie słowo użyte w pierwotnej wersji Kodeksu to "postanowienia". Przepis to przewidywanie potrzeby. Słownik mówi, że zaopatrywać to przygotowywać coś, gromadzić to, co jest potrzebne do jakiegoś celu. Kościół cały czas myśli o swojej misji i o tym, jak sprawić, by Dobra Nowina o Zmartwychwstałym Jezusie Chrystusie dotarła do każdego zakątka.
Aby móc liczyć na współpracę wiernych w tej pasjonującej misji, bardzo wskazane jest zaangażowanie wiernych w to postanowienie. To jednak skłania nas do tego, by zawczasu poprosić ich o pomoc, planując wydatki. Nie prosimy wtedy o "spłacanie długów", ale żeby zająć się inwestycjami, projektami. O wiele łatwiej jest zaangażować się w nową inwestycję budowlaną niż uniknąć ruiny kolejnej. Jeśli to, czego potrzebujemy, to środki na ochronę, dobrze byłoby móc to wyjaśnić jako wzrost. Samo administrowanie nie wzbudza entuzjazmu, jeśli nie widzimy za nim wpływu na misję, jaki ta współpraca generuje.
Wniosek praktycznyPrzedstawić przyszłoroczny budżet przed jego zatwierdzeniem, aby wierni mogli zgłaszać sugestie i dobrze wyjaśnić skąd pochodzą środki na te nowe projekty. Na przykład: parroquiaclaret.org/2020/02/06/rendición-de-cuentas-2019-y-presupuesto-2020
Inicjatywa i wola wiernych
Wola darczyńcy jest podstawową normą dotyczącą wykorzystania jego ofiar. Kanon 1267 § 3 ustanawia jedno z głównych praw, którymi żyje Kościół w odniesieniu do swoich dóbr i zasobów. Norma ta jest znacząca i przenika wszystkie regulacje kanoniczne dotyczące administracji dóbr. Kluczowa jest inicjatywa wiernych i darczyńców. I działalność Kościoła musi kierować się tą wolą, ponieważ interpretuje on niejako, że w niej leży Wola Boża.
Ofiary te są owocem wdzięczności wiernych za dary otrzymane od Boga, źródła wszelkiego dobra. Z tego powodu Kościół szanuje tę wolę za pomocą bardzo surowych środków i norm.
Propozycja praktyczna: Prowadzić szczegółowy rejestr wszystkich darowizn i ich warunków, aby rozliczyć się z tego, jak ta wola została spełniona. Oczywiście jest to już realizowane za pomocą stypendiów mszalnych. Na przykład: sanbartolomeysanesteban.org/parish-life/liturgy-and-sacraments/eucharist/mass-intentions
Rady od świeckich
Opinia świeckich w sprawach, w których są oni prawdziwymi ekspertami. Kanon 212 § 3 uznaje, że mają to prawo i że czasem może ono stać się obowiązkiem. W sprawach gospodarczych i skomplikowanych takie porady są bardzo przydatne i potrzebne, a także zaoszczędzą nam wiele bólu głowy. Wymaga to zmiany mentalności.
Stwierdził to papież emeryt Benedykt XVI na spotkaniu z diecezją rzymską w celu omówienia współodpowiedzialności: "Jednocześnie należy udoskonalić plany duszpasterskie, aby - szanując powołania i role osób konsekrowanych i świeckich - stopniowo promować współodpowiedzialność wszystkich członków Ludu Bożego. Wymaga to zmiany mentalności, zwłaszcza w odniesieniu do świeckich, od traktowania ich jako "współpracowników" duchowieństwa do uznania ich za prawdziwie "współodpowiedzialnych" za byt i działanie Kościoła, sprzyjając konsolidacji dojrzałego i zaangażowanego laikatu".
Propozycja praktyczna: Za każdym razem, gdy członek stowarzyszenia zgłasza sugestię, potraktuj ją poważnie, zapisz i zastanów się nad nią. Jeśli nie zamierzamy realizować pomysłu, warto wyjaśnić dlaczego i bardzo podziękować za inicjatywę. Dzięki temu będą wracać po propozycje, bo widzą, że je doceniamy. Na przykład: parroquialasfuentes.com/?page_idªª=320
Ułatwienie prawa do wspierania Kościoła
Nie odmawiać oblacji wiernych bez uzasadnionej przyczyny. Kanon 1267 § 2 wymaga zgody ordynariusza w przypadkach, gdy uważa się za konieczne odmówienie ofiary wiernych. Tu leży kolejna ogólna zasada prawa kanonicznego. Kościół nie ma prawa, o ile nie zaleca tego słuszna przyczyna, utrudniać misji wiernych. Zasada ta sięga do samego serca koncepcji hojności w prawie kanonicznym.
Pomoc finansowa jest tak bardzo wpisana w bycie uczniem, że nie można odmówić takiej pomocy, chyba że w grę wchodzi większe dobro. Nie możemy stanąć na drodze wdzięczności wiernych. Nie możemy barykadować wzrostu misji Kościoła. Nie możemy budować murów w obliczu niekontrolowanej kreatywności Ducha.
Propozycja praktyczna: Ułatwienie wiernym korzystania z prawa do wsparcia Kościoła przez niezbędne środki techniczne i telematyczne.bizum, transfer, NFC (technologia bezprzewodowa Komunikacja bliskiego pola (near field communication), mobilne, platformy, paypal, terminale Point of Sale (POS) itp. -. Możliwe, że monety będą stopniowo zanikać ze względów higienicznych i praktycznych. Na przykład: smcana.es/donations/
Coraz bardziej rozpowszechnioną inicjatywą są elektroniczne lektoraty, skarbonki i lampiony, które wiele hiszpańskich parafii zainstalowało przy wejściu do swoich kościołów, umożliwiając parafianom składanie natychmiastowych datków za pomocą kart i telefonów komórkowych. Ponieważ kościoły unormowały swoją działalność, nastąpiła wielka fala solidarności i "Średnia kwota wzrosła o ponad 35 procent, a oczekuje się, że będzie wyższa teraz, gdy darowizny w wysokości do 45 euro mogą być dokonywane na naszych urządzeniach, bez konieczności podawania numeru pin karty".Santiago Portas, dyrektor Instytucji Religijnych w Banco Sabadell, wyjaśnia.
Sakramenty są bezpłatne
Nikt nie może mieć wątpliwości co do wielkiej prawdy o darmowości sakramentów. Kodeks jest w tym względzie kategoryczny. Kanon 947 stanowi, że. "w sprawie ofiar mszalnych należy unikać nawet najmniejszych pozorów targowania się lub handlu".. W ten sposób w Kościele zawsze udzielano sakramentów.
Z drugiej strony prawo kanoniczne przewiduje możliwość zachęcenia wiernych do złożenia dobrowolnej i spontanicznej ofiary z okazji przyjęcia niektórych sakramentów. Biskupi zwykle wskazują możliwą wysokość takiej ofiary, ale nie zmienia to jej statusu. W rzeczywistości Kodeks jest bardzo rygorystyczny, nie pozwalając na pozbawienie kogokolwiek sakramentów za brak tego dobrowolnego daru.
Być może w tej kwestii uda nam się przeprowadzić jeszcze lepszą katechezę. Wielu proboszczów wie, że najbardziej obszerne ofiary pochodzą z tych momentów, kiedy wierni naprawdę zrozumieli, o co chodzi. Czasami możemy zostać zapytani, ile warta jest dana Msza Święta, ale nie wolno nam nie pomóc wiernym w zrozumieniu natury tych ofiar. W ten sposób Kościół nigdy nie będzie przypominał supermarketu. Ponownie, jest dobrze ustalone empirycznie, że obowiązek zniechęca do hojności. Potrzeba zatruwa ziarno wdzięczności, która jest tym, co naprawdę podtrzymuje Kościół.
Propozycja praktyczna: Nigdy nie odpowiadaj na pytanie ile kosztuje msza, pogrzeb czy wesele bez wyjaśnienia, że na jego wartość nie można sobie pozwolić. Miejcie jakieś materiały, które wyjaśnią znaczenie tych ofiar. Być może wystarczyłaby zwykła ulotka z wyszczególnieniem wsparcia duchownych.
Rada ds. gospodarczych
Właścicielem majątku kościelnego jest osoba prawna. Bardzo znamienne jest to, że żadna osoba fizyczna nie jest właścicielem majątku kościelnego. Zgodnie z kanonem 1257 dobra te należą do publicznych osób prawnych. Osobą prawną jest zazwyczaj grupa wiernych, którzy prowadzą swoją działalność w imieniu Kościoła. Misja nie należy wyłącznie do nikogo. Nie możemy jej realizować sami i w oderwaniu od rzeczywistości. Komunia służy do bardzo głębokiego wyrażenia tajemnicy Kościoła i przejawia się także w tym, że należy ona w równym stopniu do wszystkich.
Każdy spełnia swoją funkcję, ale wszyscy są niezbędni, od papieża aż do ostatniego z wiernych (por. kanon 208).
Z tego powodu nikt nie może przywłaszczyć sobie dóbr, misji czy decyzji o nich. Prawo kanoniczne ustanawia szereg kontroli i pomocy, aby proboszcz mógł w sposób profesjonalny pełnić tę funkcję. W szczególności musi mieć Radę Parafialną do spraw finansowych.
Wniosek praktycznyRada ds. Gospodarczych: Publikowanie na stronie internetowej decyzji Rady ds. Gospodarczych, jak również nazwisk jej członków i terminów posiedzeń.
Na przykład: strona parishvalle.wixsite.com/parafialna-rada-ekonometryczna
Dziękując wiernym za ich hojność
To ostatni punkt, ale chyba najważniejszy i podsumowujący je wszystkie. Jeśli chcemy, aby wierni odpowiedzieli na wezwanie Boga, aby byli hojni, aby odwzajemnili Jego nieskończone dary, nie ma nic lepszego niż pomóc im być wdzięcznymi. Jednym ze sposobów na to jest bycie bardzo wdzięcznym samym sobie. Nie możemy brać za pewnik ofiar składanych przez wiernych, nawet tych najbardziej nieznacznych.
Docenianie to właściwy sposób budowania lojalności darczyńców, a przede wszystkim kwestia sprawiedliwości za niezastąpiony wkład, jaki wnoszą. Docenianie pomnaża prezenty w sposób wykładniczy.
Wniosek praktycznyNapisać okresowo list do wiernych z podziękowaniem za złożone ofiary i prowadzić rejestr najważniejszych datków, nie tylko z ilościowego punktu widzenia, aby osobiście podziękować.
W ciągu całego roku byłoby dobrze, gdyby więcej było listów z podziękowaniami (i homilii) niż tych, które proszą o współpracę w zakresie czasu, talentu i pieniędzy. Na przykład: sanmanuelgonzalez.archimadrid.es/charta-del-parroco-con-motivo-de-la-bendicion-de-obras.
Profesor prawa kanonicznego, Uniwersytet Nawarry
