Bazylika św. Piotra była gospodarzem uroczystych obchodów Narodzenia Pańskiego. Papież przewodniczył Mszy Świętej, która rozpoczęła się późnym popołudniem 24 grudnia. Dołączyli do niego wierni z Rzymu i innych miejsc, a także członkowie Kurii Rzymskiej.
Papieżowi, wyraźnie zmęczonemu, asystowano we wszystkich ruchach i przez większą część uroczystości pozostawał w pozycji siedzącej.
Relacja ze spisu ludności zarządzonego przez cesarza rzymskiego, który doprowadził Marię i Józefa do podróżowania drogami między Nazaretem a Betlejem, była również przewodnikiem dla homilia Papież Franciszek powiedział podczas Mszy Wigilijnej w 2023 roku.
Papież rozpoczął od porównania logiki ludzkiej władzy, która chce poznać zasięg swojej ręki, licząc ludzi, pokazując światu swoją wielkość: "Spis całej ziemi, krótko mówiąc, ukazuje z jednej strony aż nazbyt ludzki wątek, który przewija się przez historię: wątek świata, który szuka władzy i siły, sławy i chwały, gdzie wszystko mierzy się sukcesami i wynikami, liczbami i cyframi". Z drugiej strony, "Bóg wchodzi w świat niemal w ukryciu", przypomniał Papież, i czyni to jako jeden z nas, pozwalając się policzyć.
Chrystus "zniża się do naszych ograniczeń; nie unika naszych słabości, ale bierze je na siebie" - powiedział papież.
Jezus wcielony ma inną miarę, miarę miłości, która sprawia, że w Jego spisie "nie jesteś liczbą, ale twarzą; twoje imię jest zapisane w Jego sercu". Logika wcielenia jest, przypomniał Papież, logiką zbawienia, zbawienia osobistego i zbawienia świata. Logika pokory, która musi prowadzić nas do tego, by pozwolić Jezusowi przejąć inicjatywę w naszym życiu, ponieważ Chrystus nas kocha, nawet jeśli "trudno nam w to uwierzyć, że oczy Boga błyszczą miłością do nas".
"Kult dzisiejszej nocy
"Dziś wieczorem, bracia i siostry, jest czas uwielbienia: uwielbienia.
Adoracja jest sposobem na przyjęcie Wcielenia. Bo to w ciszy Jezus, Słowo Ojca, staje się ciałem w naszym życiu" - podkreślił papież, który nie chciał przegapić okazji, by przypomnieć, że jest to "cud Bożego Narodzenia: nie mieszanina ckliwych uczuć i światowych wygód, ale niesłychana czułość Boga, który zbawia świat, stając się wcielonym".
Historię zmieniły narodziny Chrystusa, "dzisiejsza miłość zmienia historię", podsumował Papież, który w homilii przypomniał jeden z listów J.R.R. Tolkiena, który 120 lat temu w okresie Bożego Narodzenia wstąpił do Kościoła katolickiego: "Ofiaruję wam jedyną wielką rzecz do kochania na ziemi: Najświętszy Sakrament. Tam znajdziesz zachwyt, chwałę, honor, wierność i prawdziwą drogę wszystkich twoich miłości na ziemi".
Po mszy odbyła się adoracja Dzieciątka Jezus, podczas której papieżowi towarzyszyła grupa dzieci, które otrzymały błogosławieństwo od papieża.