"Mój syn z zespołem Downa i białaczką odmienia serca"."Praca Kościoła z osobami niepełnosprawnymi nie jest czymś nowym".11 kwietnia papież Franciszek zaproszony do promowania "kultury integralnej integracji" osób niepełnosprawnych, przezwyciężając utylitarną i dyskryminującą mentalność "kultury odrzucenia", przyjął na audiencji w Sala Clementina uczestników sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk Społecznych.
"Kiedy ta podstawowa zasada nie jest chroniona, nie ma przyszłości ani dla braterstwa, ani dla przetrwania ludzkości" - upomniał papież, odnosząc się do zasady nienaruszalnej godności każdej istoty ludzkiej, niezależnie od jej stanu.
Uznając postępy poczynione w wielu krajach, Franciszek potępił fakt, że w zbyt wielu częściach świata osoby niepełnosprawne i ich rodziny są nadal "izolowane i spychane na margines życia społecznego". Jest to sytuacja nie tylko w najbiedniejszych krajach, gdzie niepełnosprawność "często skazuje ich na nędzę", ale także w kontekstach większego dobrobytu gospodarczego.
Mentalność przekrojowa
Dla papieża "kultura odrzucenia" jest przekrojowa i nie ma granic. Prowadzi do oceny życia wyłącznie na podstawie "kryteriów utylitarnych i funkcjonalnych", zapominając o wewnętrznej godności każdej osoby niepełnosprawnej, "w pełni ludzkiego podmiotu, posiadającego prawa i obowiązki".
Szczególnie podstępnym aspektem tej mentalności jest tendencja do tego, by osoby niepełnosprawne czuły się "ciężarem dla siebie i swoich bliskich". "Rozprzestrzenianie się tej mentalności przekształca kulturę odrzucania w kulturę śmierci" - dodał Franciszek, przypominając, że "ludzie nie są już odczuwani jako podstawowa wartość, którą należy szanować i chronić".
Aby przeciwdziałać temu zjawisku, papież wezwał do "promowania kultury integracji, tworzenia i wzmacniania więzi przynależności do społeczeństwa". Potrzebne jest chóralne zaangażowanie rządów, społeczeństwa obywatelskiego i samych osób niepełnosprawnych jako "protagonistów zmian".
Pomocniczość i uczestnictwo
"Pomocniczość i uczestnictwo to dwa filary skutecznej integracji", kontynuował, podkreślając znaczenie ruchów promujących aktywne uczestnictwo społeczne. Ścieżka, która wymaga "zdecydowania i zdolności do znalezienia skutecznych sposobów", aby zrealizować rodzaj nowego humanizmu, zgodnie z tym, co zostało już powtórzone w "Fratelli Tutti": "Każde zaangażowanie w tym kierunku staje się wysokim ćwiczeniem dobroczynności".
Godność dla wszystkich
Na początku tego miesiąca pojawił się kolejny dokument odnoszący się do tych kwestii, Deklaracja "Dignitas infinita" Dykasterii Nauki Wiary, która podkreśla, że każda istota ludzka ma taką samą wewnętrzną godność, niezależnie od tego, czy potrafi ją odpowiednio wyrazić.
Temat niepełnosprawności jest szczególnie poruszany w numerach 53 i 54, które podkreślają "kulturę odrzucania" osób o różnych zdolnościach, aktualne wyzwanie, które wymaga większej uwagi i troski, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że w niektórych kulturach ludzie ci żyją w sytuacjach wielkiej marginalizacji. Z drugiej strony, pomoc osobom znajdującym się w najbardziej niekorzystnej sytuacji jest właśnie "kryterium weryfikacji prawdziwej dbałości o godność każdej osoby".
Również w tym przypadku istnieje nieuniknione odniesienie do "Fratelli Tutti": "Opanowanie kruchości oznacza siłę i czułość, walkę i płodność pośród funkcjonalistycznego i prywatyzującego modelu". Oznacza to, krótko mówiąc, "przejęcie kontroli nad teraźniejszością w jej najbardziej marginalnej i niepokojącej sytuacji i możliwość namaszczenia jej godnością".
