Papież modli się o formację zakonników i seminarzystów9 stycznia weszły w życie nowe "Wytyczne i normy dotyczące formacji kapłanów w seminariach" ogłoszone przez Konferencję Episkopatu Włoch. Są to tekst zatwierdzony podczas 78. zgromadzenia ogólnego biskupów, które odbyło się w Asyżu w listopadzie 2023 r., został oficjalnie zatwierdzony dekretem kardynała Matteo Marii Zuppiego 1 stycznia 2025 roku.
Jak wskazano w prezentacji, jest to zaktualizowane wydanie, owoc procesu słuchania i refleksji, które wprowadza istotne nowości w stosunku do poprzedniego wydania z 2006 r., harmonizując potrzeby Kościoła powszechnego, w szczególności te wynikające z niedawnego Synodu Biskupów, ze specyfiką włoskiego kontekstu.
Między ciągłością a odnową
Oczywiście nowy tekst rodzi się w dialogu z "Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis", promulgowanym przez Kongregację ds. Duchowieństwa w 2016 roku. Z wizją zorientowaną na synodalność i pracę misyjną, ma on zatem na celu odpowiedzieć na dwa fundamentalne pytania: jakiego rodzaju kapłana należy formować w najbliższej przyszłości i dla jakiego "typu" Kościoła. Rezultatem są ramy normatywne, które odnawiają model życia seminaryjnego, czyniąc go bardziej elastycznym i dostosowanym do potrzeb kandydatów i wspólnot.
Cztery etapy drogi formacyjnej - pedagogiczny, uczniowski, konfiguracyjny i syntezy powołaniowej - pozostają centralne, ale większy nacisk kładzie się na personalizację czasu i celów. Dokument podkreśla potrzebę ciągłego rozeznawania i integralnego towarzyszenia, które bierze pod uwagę ludzki, duchowy, intelektualny i duszpasterski wymiar kandydata do kapłaństwa, co zostało powtórzone podczas wielu spotkań papieża Franciszka z księżmi i seminarzystami.
Etapy szkolenia
Szczególną uwagę poświęca się etapowi propedeutycznemu, pomyślanemu jako okres wstępny do zweryfikowania własnego powołania i rozwinięcia solidnego fundamentu duchowego i ludzkiego. Ten czas rozeznawania, który trwa rok lub dwa lata, jest przeżywany we wspólnocie oddzielonej od Wyższego Seminarium Duchownego, aby umożliwić młodym mężczyznom pogłębienie ich drogi bez presji.
Pozostałe etapy itinerarium formacyjnego - uczniostwo, konfiguracja i synteza powołaniowa - są reinterpretowane z bardziej dynamicznym podejściem i dostosowywane do aktualnych zmian społecznych. Zachęca się również do bezpośredniego zaangażowania wspólnot chrześcijańskich w drogę formacyjną seminarzystów, która już rozpoczęła się w wielu włoskich diecezjach.
Szczególną uwagę zwraca się na przykład na obecność zespołów edukacyjnych złożonych z osób świeckich, zakonników i rodzin. Duchem tego podejścia jest właśnie promowanie większej synodalności i wzmocnienie więzi między przyszłymi kapłanami a Ludem Bożym.
Wyzwania związane z mediami społecznościowymi
Jednym z interesujących aspektów nowych wytycznych jest wpływ sieci społecznościowych na życie seminarzystów i przyszłych księży. Powtarza się, że era cyfrowa oferuje ogromne możliwości ewangelizacji, ale także naraża na ryzyko, takie jak fragmentacja tożsamości, powierzchowność relacji i utrata zdolności krytycznych.
Stąd potrzeba przygotowania seminarzystów do rozwijania dojrzałości cyfrowej, która pozwoli im świadomie zamieszkiwać również ten specyficzny "świat". Obejmuje to odpowiedzialne korzystanie z sieci społecznościowych jako narzędzia duszpasterskiego, a jednocześnie zapobieganie zastępowaniu lub zubożaniu relacji osobistych. Propozycja szkoleniowa zachęca do zachowania równowagi między obecnością online a chwilami modlitwy, refleksji i życia wspólnotowego, tak aby przyszli kapłani mogli również dawać autentyczne świadectwo online.
Kościół w drodze
Zatwierdzenie wytycznych następuje w czasie, gdy włoski Kościół znajduje się w środku własnego ".podróż synodalna"który rozpoczął się w ślad za Kościołem powszechnym, a teraz kontynuuje "gruntowanie" owoców tych lat wymiany i refleksji. Jednocześnie zaznaczono, że tekst nie ma być jedynie zbiorem norm, ale otwartym i dynamicznym przewodnikiem, gotowym na przyjęcie zmian, których wymaga rzeczywistość kościelna i kulturowa. Zostało to powtórzone przez biskupa Fiesole, Stefano Manettiego, przewodniczącego Komisji Episkopatu ds. Duchowieństwa i Życia Konsekrowanego oraz autora tekstu prezentującego nowe Ratio, w wywiadzie udzielonym gazecie Avvenire Konferencji Episkopatu Włoch.
W ten sposób ukierunkowania odzwierciedlają wizję, która integruje formację początkową i ciągłą, uznając te dwa momenty za nierozłączne części jednego "procesu uczniostwa". W ten sposób formatorzy są zaproszeni do wspierania seminarzystów w rozpoznawaniu znaków Bożej obecności w ich codziennym życiu, promując ciągłe rozeznawanie, które uczyni ich autentycznymi pasterzami o głębokim charakterze misyjnym.
Kontrowersje wokół przyjmowania osób o skłonnościach homoseksualnych
Gazeta Avvenire, należąca do Konferencji Episkopatu Włoch, sprzeciwiła się kontrowersjom wywołanym przez interpretację nowych zasad dla seminariów przez niektóre media. Według gazety, zasady Kościoła dotyczące niedopuszczania homoseksualistów do kapłaństwa nie uległy zmianie i pozostają zgodne z wcześniejszymi dokumentami, takimi jak Ratio Fundamentalis z 2016 roku. Tekst podkreśla, że kandydaci z głęboko zakorzenionymi tendencjami homoseksualnymi lub wspierający kulturę gejowską nie są przyjmowani, zgodnie z Magisterium.
Nowość dokumentu polega na skupieniu się na osobistym rozeznaniu, zwłaszcza w pierwszych trzech latach formacji, poszukując integralnego zrozumienia osobowości kandydata. Wyjaśniono jednak, że takie podejście nie oznacza zmian w kryteriach przyjęć, ale nacisk na pomoc przyszłym kapłanom w odkrywaniu prawdy o sobie i przeżywaniu czystości jako daru.
Niektóre media błędnie zinterpretowały dokument jako otwartość na przyjmowanie księży homoseksualistów, pod warunkiem, że żyją w czystości, czemu zaprzeczają władze kościelne. Avvenire potępia dekontekstualizację i manipulację tekstem przez niektóre media, które starają się siać zamieszanie wokół stanowiska Kościoła.
