Dokładnie dwa lata temu, podczas modlitwy Anioł Pański w niedzielę 15 października, papież Franciszek publicznie zapowiedział obchody Specjalnego Zgromadzenia Biskupów dla Regionu Panamerykańskiego, które w tych dniach wreszcie się rozpoczyna. Swoją decyzję motywował podkreślając część Ludu Bożego, który zamieszkuje te ziemie, "zwłaszcza rdzennej ludności, często zapomnianej i pozbawionej perspektyw na spokojną przyszłość".Zagraża im również intensywna eksploatacja amazońskich lasów deszczowych, "płuco o kapitalnym znaczeniu dla naszej planety"..
Nieodłącznym elementem tego przepowiadania była potrzeba określenia "nowych dróg" ewangelizacji i zwrócenia uwagi na stworzenie, co zresztą widać było później w temacie przewodnim prac Synodu.
Uderzające jest to, jak jego poprzednik Pius X napisał już w 1912 roku encyklikę Lacrimabili Statu na rzecz "Indianie Ameryki Południowej", podejmując z kolei troskę Benedykta XIV, który w 1741 roku (Immensa pastorum) potępił niewolnictwo. Pius X podkreślił. "tortury i zbrodnie, które są obecnie popełniane przeciwko nim", czując przerażenie i "głęboki smutek dla tej nieszczęsnej rasy", ofiarą nadmiaru wad i niegodziwości. Rozwiązanie proponowane wówczas przez Kościół to. "poszerzenie, w tych rozległych regionach, pola działania apostolskiego". zakładanie nowych baz misyjnych.
W tych wypowiedziach Magisterium możemy dostrzec ciągłość historyczną, która sięga naszych czasów i która każe nam postrzegać Amazonię nie jako coś odległego i czasem nie do rozszyfrowania, ale jako "centrum", z którego można rozpocząć dynamizm eklezjalny będący zarówno duchowym motorem dla Zachodu, jak i gwarancją zdrowia jego żywotnego środowiska.
Amazonia zawsze była obecna w sercu Ojca Świętego Franciszka, zarówno ze względu na jej pochodzenie z Ameryki Łacińskiej, jak i z powodu ścisłego związku z Konferencją Aparecida w Brazylii, którą Papież koordynował i która dała wielki impuls do ewangelizacji tych ziem. I która dziś powraca jako ślad drogi, którą musi podjąć cały Kościół.
Sam tak mówił podczas swojej pierwszej podróży apostolskiej do Rio de Janeiro na Światowe Dni Młodzieży w lipcu 2013 r. Podczas spotkania z biskupami tych ziem wyjaśnił, jak Aparecidę i Amazonię łączy silne wezwanie do poszanowania i ochrony stworzenia. I przypominał o potrzebie wykwalifikowanych formatorów, rodzimego kleru, który miałby konsolidować "Amazońska twarz". Kościoła.
Dziś te słowa brzmią proroczo, a przynajmniej jako klucze do rozpoczęcia drogi, którą Kościół podjął w ostatnich miesiącach, a teraz konsoliduje w ramach struktury - Synodu - refleksji, wymiany, rozeznania, aby dać Kościołowi zdolność niesienia Ewangelii nawet do miejsc nieprzejezdnych i trudno dostępnych.
Z pewnością refleksja, którą Kościół prowadzi w tych czasach, nie może być oddzielona od innego ogromnie ważnego dokumentu pontyfikalnego, encykliki Laudato si', którą papież Franciszek napisał w 2015 roku, a która podkreśla, jak wszystko na świecie jest fundamentalnie połączone i "Nie możemy ignorować wpływu degradacji środowiska, obecnego modelu rozwoju i kultury wyrzucania pieniędzy na życie ludzi.
Najbardziej charakterystycznym elementem całej tej refleksji było niewątpliwie spotkanie, jakie Papież odbył z ludami Amazonii w Puerto Maldonado w styczniu ubiegłego roku podczas swojej podróży do Chile i Peru. Tam Franciszek wychwalał Pana "za tę cudowną pracę waszych amazońskich ludów i za całą bioróżnorodność, którą te ziemie otulają", nie zapominając jednak o ujawnieniu głębokich ran zadawanych z zewnątrz i odczuwanych przez wszystkich.
Ostateczne zaufanie papieża to. "Odporność narodów i ich zdolność do reagowania na trudne czasy, w których się znajdują".co zostało udowodnione w całej historii. Potrzeba dzisiaj polega na budowaniu "Kościół z twarzą amazońską i Kościół z twarzą tubylczą"..
