Ustalając klucze do poezji Wisławy Szymborskiej, trzeba nieuchronnie zwrócić się do jej dyskursu recepcyjnego Nagroda Nobla w dziedzinie literaturyw którym w prosty, bezpośredni sposób wyraża to, co napędza ją do pisania, przy czym inspiracja jest wynikiem tego, co określa jako Nie wiem.. W ten sposób pisze: "Jest, była i będzie pewna grupa ludzi, których dotyka inspiracja. Są to ci wszyscy, którzy świadomie wybierają swoją pracę i wykonują ją z miłością i wyobraźnią. Znajduje się takich lekarzy, i pedagogów, i ogrodników, i innych w stu innych zawodach. Ich praca może być niekończącą się przygodą, jeśli tylko potrafią dostrzegać nowe wyzwania. Mimo trudności i niepowodzeń ich ciekawość nie stygnie. Z każdej rozwiązanej wątpliwości wylatuje rój nowych pytań. Inspiracja, czymkolwiek jest, rodzi się z ciągłego "nie wiem".".
Owoc inspiracji
Z tego Nie wiem. Twórczość poetycka Wisławy Szymborskiej generuje cały proces twórczy polegający na pogłębianiu i poszukiwaniu tego, co istotne w codzienności, pojmując lirykę jako ciągłe odkrywanie, które przebiega od konkretu do ogółu, od tego, co partykularne, do tego, co uniwersalne, od tego, co nieznaczne, do tego, co przekracza wiedzę; Proces twórczy, który z kolei jest sposobem oceny rzeczywistości, w której to, co drobne, zawiera w sobie to, co wielkie, to, co daremne, to, co transcendentne, to, co warunkowe, to, co wieczne; proces twórczy, ponadto naładowany pytaniami w obliczu zdumienia tym, co dzieje się każdego dnia, i który prowadzi autorkę do niekończących się niepewności i uświadamia jej, że istnienie jest nieuchwytne, nieuchwytne, zbyt subtelne.
Nie mogę zapomnieć o tak znakomitych specyficznych jego tekstach jak ".Na cześć mojej siostry"., "Chmury, "Może być bez tytułu"., "Koniec i początek". o "Pożegnanie z krajobrazemtytuły, które pozostają w pamięci każdego szanującego się czytelnika i które zasługują na przywilej przejścia do historii współczesnej liryki ze względu na zdolność do ujawniania rzeczy lub wydarzeń, do których się odnoszą, wszystkie są autentycznymi świadectwami jego potężnego i niepowtarzalnego głosu.
Prezentacja refleksyjna
Każdy z wierszy Szymborskiej, skupiony zazwyczaj na refleksyjnym ukazaniu scen ze zwykłego życia w jego komicznych i dramatycznych aspektach, budzi w czytelniku pewną ciekawość, która każe mu trwać w lekturze jej wierszy jak w nieustannym i niezwykłym objawieniu. Jako próbkę wybieram losowo jeden ze wspomnianych utworów, "Koniec i początek", w którym poetka z dyskretnym dystansem, mądrą ironią i inteligentną naiwnością pokazuje, co może się dziać na polu bitwy po zakończeniu wojny.
Faktem jest, że sprawia wrażenie, iż to, co opisuje, nie wydaje się być bolesnym czy tragicznym skutkiem wydarzenia wojennego, jak byłoby to właściwe, ale dniem po uroczystym świętowaniu, w którym wygodnie jest posprzątać rzekomo zmienioną przestrzeń. W ten sposób stwierdza: "Po każdej wojnie / ktoś musi posprzątać / Sami nie uporządkują / mówię / Ktoś musi wyrzucić gruz / do rynsztoka / żeby wagony pełne trupów / mogły przejechać."To właśnie ten punkt widzenia, pozornie zimny i beznamiętny, powszechnie wyróżnia się w jego poetyckiej twórczości.
Innym przykładem tego samego rodzaju jest wiersz "Chmuryw którym uświadamia sobie, że jego funkcja w mówieniu o tych masach wodnych oparów musi być dostosowana do momentu, w którym są one obecne na niebie, w przeciwnym razie nie mógłby ich poetycko sfotografować w ich chwilowym stanie, ponieważ są one przemijające, ulotne, efemeryczne. Stwierdza więc: "Z opisem chmur / powinienem się spieszyć, / w tysięcznej części sekundy / przestają być tymi, a zaczynają być innymi / Charakterystyczne jest dla nich / nigdy się nie powtarzać / w kształtach, niuansach, postawach i porządku.". Podsumowuje: "Niech ludzie istnieją, jeśli chcą, / A potem umierają jeden po drugim, / Niewiele to znaczy dla chmur [...] / Nad całym Twoim życiem / I moim też, wciąż niepełnym, / Paradują pompatycznie, jak paradowali / Nie mają obowiązku umierać z nami, / Nie trzeba ich widzieć, by przejść dalej.".
Lista odniesień mogłaby być bardzo długa, ale sądzę, że dzięki tym już wymienionym czytelnik może się zorientować, że poezja Szymborskiej, pozbawiona formalnej błyskotliwości, niekiedy konwersacyjna, z pozoru prozaiczna, ale pełna odkryć i iluminacji, ma ogromną siłę emocjonalną, zawsze skłonna do odsłaniania, jak już mówiłem, rzeczywistości, do której nieustannie pragnie uzyskać dostęp.
Od niej pochodzi zdanie: "To właśnie rzeczy, których nie wiesz, sprawiają, że życie jest fascynujące."Pomysł na nowy twist na Nie wiem. na co zwróciłem uwagę na początku i co leży u podstaw jego godnej podziwu twórczości lirycznej. Jest to również zwrot, który pozwala mu opierać swoje wiersze na grzbiecie niewiedzy, zakłopotania, zdziwienia, tak jakby w niewiedzy paradoksalnie siedziała sama mądrość. W wierszu "Es una gran suerte" wyraża to zwięźle w swoim specyficznym stylu: "To wielkie szczęście / nie wiedzieć w ogóle / w jakim świecie się żyje.".
Przeszłość i przyszłość
I właśnie w stawanie się istnienia wszczepiają się ostatecznie jego wiersze, stawanie, w którym wszystko ma swoją nieuchronną przeszłość - jak to wyraża w utworze "Puede ser sin título" (Może być bez tytułu): "Najbardziej ulotna chwila ma też swoją przeszłość, / swój piątek przed sobotą, / swój maj przed czerwcem."bez możliwości odwrotu. Ale nie tylko jej nieuchronna przeszłość, ale także enigmatyczna i zaskakująca przyszłość. A faktem jest, że w każdym początku jest ciągłość do innej, wcześniej istniejącej rzeczywistości. Powtarza się ona na wiele sposobów. Jako przykład przywołuję tu "Despedida de un paisaje" (Pożegnanie z pejzażem): "Nie robię wyrzutów wiośnie / że znów przychodzi, / nie narzekam, że spełnia / jak co roku / swoje obowiązki. / [...] Nie żądam zmiany / od fal na brzegu, / lekkich lub leniwych, / ale nigdy posłusznych. / Nie żądam nic / od wód przy lesie [...] / Jednego nie zgadzam się / na powrót w tamto miejsce. / Wyrzekam się przywileju / obecności. / Przeżyłem cię dostatecznie długo / i tylko dostatecznie długo / by pamiętać z daleka". Rozważania, które polska poetka czyni z jasną świadomością, że - jak wyraża w formie aforyzmu w "Zobacz z ziarnkiem piasku: "Czas pędził jak posłaniec z pilną wiadomością.".
Czas i życie
Czas i życie, dwa filary, na których opiera się liryczna twórczość Wisławy Szymborskiej, a które zakorzenione są w refleksyjnym i kontemplacyjnym charakterze, z jakim ta kobieta przygląda się egzystencji, swojej i otaczających ją ludzi, zatrzymując się na wielu głęboko ludzkich okolicznościach, pozornie nieistotnych, ale zawsze pojmowanych jako czysta cudowność: "...".Cud pospolity / polega na tym, że dzieje się wiele cudów pospolitych / Cud pospolity: / w ciszy nocy szczekają / niewidzialne psy / Cud, jeden z wielu: / lekka i mała chmurka / jest w stanie ukryć duży i ciężki księżyc / [...] Cud po prostu przez rozglądanie się: wszechobecny świat". Cuda, krótko mówiąc, będące owocem tej niezwykłej zdolności do odkrywania bogactwa niuansów, jakie niesie życie, gdy tylko wyruszy się w drogę od początku. Nie wiem.jak gdyby podejmował "niekończąca się przygoda"Wyzwanie" jest pełne wyzwań.
