Złoty Wiek Hiszpanii to okres historyczny, do którego zawsze wracam, przede wszystkim dlatego, że praktycznie na wszystkich poziomach dostarcza mi kanonu najlepszej w historii Hiszpanii działalności artystycznej w każdej z jej dyscyplin. Ponowne czytanie od czasu do czasu Cervantesa, świętej Teresy, świętego Juana de la Cruz, czy samego twórcy nowej sztuki tworzenia komedii (logicznie mam na myśli Lope de Vega) jest zawsze przyjemnością dla ducha i w moim przypadku pasją. Jeśli do tych postaci literackich dodamy postaci innych wielkich intelektualistów uniwersyteckich, takich jak Francisco de Vitoria, czy jego uczniowie, Domingo de Soto lub Melchor Cano, mój entuzjazm staje się jeszcze większy. Moglibyśmy dalej wymieniać innych wielkich autorów, takich jak Garcilaso de la Vega, Fray Luis de León, Saint Ignatius of Loyola, Quevedo, Góngora czy Calderón de la Barca... wszyscy oni byli postaciami, które olśniewały swoją zawodową odwagą i jasnością.
Książka
Z wielką intencją José Ignacio Peláez, kompilator tego wspaniałego dzieła, napisał Głosy hiszpańskiego Złotego Wieku. Jego główną myślą jest to, że przykład życia i dzieł wybranych postaci: "mężów wiary chrześcijańskiej - mówi nam - którzy wiedzieli, jak uczynić swoją wiarę bardziej ludzką kulturą" (s. 396), może służyć jako falsyfikat dla czytelników XXI wieku; cel, który ostatecznie powtarza jako syntezę swojej książki: "Krótko mówiąc: mamy wyzwanie, aby pokazać naszym współczesnym piękno wiary chrześcijańskiej naszym życiem, naszym przykładem i słowami, i naszą szczerą przyjaźnią, ponieważ wiara daje odpowiedzi na wszystkie pytania, które nurtują serce człowieka" (s. 396).
Dzięki rygorystycznemu doborowi próbek każdego z wybranych autorów, Peláez realizuje swoje zadanie, przedstawiając najpierw odpowiednie biografie każdego z nich, a następnie dając zarówno godne podziwu podsumowanie ich twórczości pisarskiej, jak i wybierając te fragmenty, które wydają mu się najbardziej odkrywcze. I, gdy uzna to za stosowne, aktualizuje pisownię.
Niewątpliwie mamy do czynienia z sumiennym i dydaktycznym opracowaniem, a posterioriKsiążka powinna być wykorzystywana jako książka referencyjna, czyli jako jedna z tych, do których wygodnie jest wracać od czasu do czasu. Sam Peláez bardzo wyraźnie zaznacza to w swoim wstępie: "Książka ta oferuje czytelnikowi krótkie przybliżenie niektórych wielkich pisarzy XVI i XVII wieku w Hiszpanii (...), w celu obudzenia chęci ponownego ich przeczytania u publiczności, która już o nich słyszała. Tutaj postaram się otworzyć im okno na spojrzenie na tych wielkich pisarzy i zachęcić ich bezpośrednio do ponownej lektury". Tak czy inaczej, zwinna, zrozumiała i ilustrowana proza Peláeza osiąga swój cel: że czytelnik - przynajmniej mnie się to zdarzyło - zostaje wprowadzony w diachronię każdej postaci, której najistotniejsze epizody życia są drobiazgowo prześledzone, dzięki czemu czytelnik może wynieść z lektury jak najwięcej.
Przy niektórych okazjach sam kompilator łączy nawet niektóre z badanych postaci z innymi z XX wieku. Czyni to na przykład poprzez powiązanie Garcilaso de la Vega z jego spuścizną w poetach tzw. pokolenia '36, takich jak Luis Rosales czy Dionisio Ridruejo (s. 37) lub innych po hiszpańskiej wojnie domowej, jak José García Nieto (s. 37), wyjaśniając także swoje specyficzne wpływy: "Wśród naszych nauczycieli - zauważa Peláez - wielu z nich szczegółowo studiowało twórczość Garcilaso. Chciałbym zwrócić uwagę na kilka odniesień jednego z nich [Dámaso Alonso]: jego poczucie rytmu w hendecasylabach (...), z akcentami na szóstej i dziesiątej sylabie lub akcentami na czwartej, ósmej i dziesiątej sylabie, które wyznaczają najbardziej reprezentatywne słowa wersu (...); na przykład z Eklogi III (umieszczam pogrubioną czcionką najbardziej znaczące słowa i miejsce ich akcentowania)" (s. 37). Krótko mówiąc, jest to książka życzliwa, pedagogiczna, formacyjna, która o dziwo ma na celu uczynienie nas lepszymi ludźmi, a w ostateczności pobudza nas do bardziej heroicznych czynów w naszym własnym codziennym życiu. Książka do zabawy, do nauki, do zapamiętania, jedna z tych, które czynią czytelników.
