Muzea diecezjalne to nie tylko przestrzenie poświęcone ekspozycji sztuki sakralnej; zwłaszcza w zsekularyzowanym społeczeństwie, są to również miejsca, które świadczą o wpływie sztuki i kultury chrześcijańskiej na współczesne życie. W przeciwieństwie do skarbów katedralnych, które koncentrują się na sztuce liturgicznej, muzea diecezjalne angażują się w dialog z kulturą współczesną, wystawiając sztukę współczesną obok tradycyjnej sztuki chrześcijańskiej.
Dobrym przykładem w Niemczech jest Muzeum Diecezjalne w Koloniiwyróżnia się zarówno architekturą, jak i kolekcją sztuki, która tworzy głęboki dialog między sztuką klasyczną i współczesną. Nazwa "Kolumba" pochodzi od późnogotyckiego kościoła poświęconego męczennikowi z III wieku, znanego w Hiszpanii jako Santa Coloma. Kościół ten, niegdyś największy kościół parafialny w Kolonii, został zniszczony podczas II wojny światowej. Muzeum zostało zbudowane na jego ruinach przez szwajcarskiego architekta Petera Zumthora. Otwarty w 2007 roku budynek otrzymał prestiżowe nagrody architektoniczne, takie jak German DAM Architecture Prize (2008) i North Rhine-Westphalia Architecture Prize (2011).
Połączenie przeszłości i teraźniejszości
Muzeum Kolumba jest dobrym przykładem harmonii między starym i nowym: nowoczesny budynek integruje ruiny zniszczonego kościoła i kaplicy "Maria in den Trümmern", zbudowanej w 1950 roku przez kolońskiego architekta Gottfrieda Böhma. Możliwe jest również zwiedzanie wykopalisk archeologicznych w podziemiach muzeum: z podwyższonych chodników można zobaczyć pozostałości rzymskich domów i budynków kościelnych z okresu karolińskiego, romańskiego i gotyckiego.
Stonowana elewacja budynku pokryta jest ciepłą szarą cegłą, która nadaje dynamizmu szerokim ścianom. Ten minimalizm znajduje również odzwierciedlenie we wnętrzu: oszczędność dekoracji i selektywne wykorzystanie materiałów pozwalają skupić całą uwagę na dziełach sztuki. Szara cegła nowego budynku wtapia się w bazalt i cegłę ruin, podążając za układem starego kościoła, a tym samym zachowując ciągłość historyczną. Architektura Petera Zumthora przejmuje w ten sposób historyczne fragmenty, tworząc jednocześnie idealną scenerię dla współczesnej wystawy.
Muzeum mieści wewnętrzny dziedziniec, który zastępuje średniowieczny cmentarz, przyczyniając się do atmosfery refleksji i kontemplacji, która go charakteryzuje. W sercu budynku znajduje się duża sala wystawowa, w której współistnieją starożytne i nowoczesne dzieła sztuki, wspierając wspomniany dialog między epokami.
Historia i rozwój Muzeum Kolumba
Muzeum zostało założone w 1853 roku przez "Towarzystwo Sztuki Chrześcijańskiej", a w 1989 roku zostało przejęte przez Archidiecezję Kolońską. W 2004 roku przyjęło nazwę "Kolumba", w nawiązaniu do zniszczonego kościoła. Pomyślane jako "muzeum kontemplacji", jego celem jest zaproszenie publiczności do odkrywania sztuki jako odzwierciedlenia życia. Kolekcja obejmuje okres od późnego antyku do współczesności, ze szczególnym naciskiem na sztukę chrześcijańską. Każdego roku, w połowie września, prezentowana jest nowa roczna wystawa, łącząca dzieła ze stałej kolekcji ze sztuką współczesną. Wystawy te, o tytułach takich jak "Infinite Space Expands" (2007/2008), "Man Leaves Earth" (2008/2009) czy "Sanctuary" (2013/2014), co roku nadają kolekcji nowe znaczenie. Obecna kolekcja poświęcona jest "ABC sztuki".
Kaplica "Maryja w ruinach".
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów Muzeum Kolumba jest kaplica "Maryja w ruinach", zbudowana w 1950 r. przez Gottfrieda Böhma jako symbol nadziei po zniszczeniach. Kolumby, udokumentowany od 980 r., został niemal całkowicie zniszczony podczas II wojny światowej, pozostawiając jedynie część zewnętrznych ścian i późnogotycką figurę Matki Boskiej na filarze.
Kaplica, która stoi na ruinach kościoła, ma prostą strukturę przypominającą namiot. Böhm zaprojektował trzypoziomowy bazaltowy ołtarz i udekorował kaplicę dziełami znanych artystów, takimi jak "Okna Ducha Świętego" Jana Thorna Prikkera i "Okno Świętej Katarzyny" Georga Meistermanna.
W 1957 r. dobudowano kaplicę Najświętszego Sakramentu, w której obecnie znajduje się tabernakulum zaprojektowane przez artystkę Elżbietę Treskow. Elegancka prostota architektury, w połączeniu z symboliką sztuki, sprawia, że kaplica ta jest centralnym miejscem kultu w kościele. Koloniaz celebracją Mszy Świętej i codziennym harmonogramem spowiedzi.
